یکی از شایع ترین اختلالات شناختی که برخی از افراد را درگیر کرده، اختلال وسواس فکری-عملی و شخصیت وسواسی-جبری است. این وسواس تاثیر قابل توجهی بر روی زندگی افراد می گذارد. زندگی با افراد وسواسی چالش های خاص خودش را دارد. شاید شما بعد از ازدواج متوجه شوید که همسرتان نسبت به تمیزی وسواس دارد. به طور مکرر دست هایش را می شوید و یا از شما می خواهد هر روز به حمام بروید. اینگونه رفتارها مسلما زندگی مشترک شما را تحت تاثیر قرار می دهد. همسر فرد وسواسی با این نوع رفتارها عاجز و درمانده می شود.

روانشناسان مرکز مشاوره خانواده آویژه به مطالعه تخصصی در زمینه وسواس فکری و ازدواج با افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی پرداخته اند و بررسی های خود را در این مقاله در اختیار شما قرار داده اند. اگر شما نیز همسر یا خواستگار وسواسی دارید که نمی دانید چگونه با او رفتار کنید و یا سوالاتی در زمینه ازدواج با شخصیت وسواسی و …دارید، با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

اختلال وسواس فکری عملی چیست؟

قبل از بررسی مشکلات ازدواج و یا رابطه عاطفی با افراد وسواسی تفاوت وسواس فکری و شخصیت وسواسی را توضیح می دهیم. وسواس فکری یک اختلال اضطرابی است که در همه افراد به یک میزان و شدت نیست. اختلال وسواس فکری در هر فردی به صورت های مختلفی ظاهر می شود. افرادی که مبتلا به وسواس فکری هستند خودشان هم می دانند که رفتار غیر منطقی دارند. اما وسواس آنها به قدری زیاد است که نمی توانند آن را کنترل کنند. آنها کاری را انجام می دهند که می دانند غیر معقول است ولی افکارشان آنها را مجبور به اجبار انجام آن می کند. با گذشت زمان این وسواس و اجبار به قدری شدید می شود که فرد زمان زیادی را برای انجام کاری صرف می کند و مدام آن را تکرار می کند. در نهایت این روند مانع از رسیدگی فرد به فعالیت های مهم و کارهای ضروریش می شود.

وسواس فکری ایده ها، تصاویر و یا نگرانی هایی هستند که به طور مکرر وارد افکار فرد می شوند و فرد نمی تواند آنها را کنترل کند.

این افکار می توانند در مورد هر موضوعی باشند، موضوعات رایج عبارتند از:

نگرانی از آلودگی و کثیفی که باعث می شود فرد به طور مداوم در حال تمیز کردن و شست و شو باشد.

احساس می کنند که همه اشیاء باید متقارن باشند یا به روش خاصی مرتب چیده شده باشند.

ترس از تمام شدن مواد خوراکی یا هر چیز دیگر که باعث می شود فرد تمایل به احتکار و جمع آوری اشیاء را داشته باشد.

ترس از آسیب رساندن به دیگران.

افکار جنسی که جامعه آنها را غیرقابل قبول می داند.

کندن موها یا کندن پوست دست.

بررسی مکرر و بیش از حد برخی چیزها، مانند قفل در یا خاموش بودن اجاق گاز.

امتناع از لمس اشیایی که افراد دیگر زیاد لمس می‌کنند، مانند دستگیره‌های در.

به یاد داشته باشید که اختلال وسواسی فکری برای فردی که آنها را تجربه می کند نیز ناراحت کننده و مخرب می باشد.

اختلال شخصیت وسواسی اجباری چیست؟

شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که از کجا بفهمم خواستگارم وسواس فکری دارد یا خیر؟ شما می توانید با مراجعه به مشاوره ازدواج این موضوع را بررسی کنید. گاهی اوقات اختلال شخصیت وسواسی اجباری با اختلال وسواسی فکری اشتباه گرفته می شود.

اختلال شخصیت وسواسی جبری یک نوع از اختلالات شخصیتی است که افراد درگیر این نوع اختلال همیشه خود را مجبور می کنند تمام کارها را به بهترین شکل ممکن و به دور از خطا و اشتباه انجام دهند. آنها دوست دارند همه چیز تحت کنترلشان باشد. افراد درگیر این بیماری ترجیح می دهند خودشان به تنهایی همه کارها را انجام بدهند زیرا اعتمادی به دیگران ندارند. برخی از این افراد در کنار شخصیت وسواسی خود ترس از ازدواج را نیز دارند. زیرا فکر می کنند فقط خودشان راه صحیح را می دانند. به همین دلیل نمی توانند وقت و انرژی خود را با کسی شریک شوند. اگر شما نیز به هر دلیلی ترس از ازدواج دارید حتما مقاله ترس از ازدواجرا مطالعه بفرمایید.

اکثرا افراد دارای شخصیت وسواسی-جبری منزوی و گوشه گیر هستند. این نوع بیماری در مردان بیشتر از زنان شایع است. افرادی که درگیر اختلال شخصیت وسواسی هستند نمی توانند قبول کنند که افکار و رفتارشان مشکل دارد بلکه اشتباه را از دیگران می دانند. این موضوع کاملا برعکس افرادی است که اختلال وسواسی فکری دارند.

مشکلات ازدواج با فرد وسواسی چیست؟

زندگی با همسر وسواسی به دور از مشکل نیست. اعضای خانواده و یا دوستان نیز درگیر افکار و شخصیت فرد وسواسی می شوند. گاهی مجبور هستند مسئولیت بسیاری از فعالیت های روزانه فرد وسواسی را به عهده بگیرند.

وسواس فکری نیز در رابطه عاطفی تاثیر مخربی دارد و باعث کمرنگ شدن صمیمیت و رابطه زناشویی می شود. مثلا اگر همسرتان فرد وسواسی باشد از اینکه در کنار شما روی تختخواب مشترک بخوابد دوری می کند. او همیشه از شما درخواست می کند قبل از اینکه به رختخواب بروید دوش بگیرید. یا مثلا هربار که به خانه می روید لباس هایتان را بشوید و … .

اجبار به انجام رفتارهای غیر معقول و غیر منطقی هم خود فرد و هم اطرافیان را به شدت آزار می دهد.

مطالعات نشان داده است که حدود 2 درصد از افرادی که وسواس فکری دارند، از افسردگی رنج می برند. ازدواج با اختلال شخصیت وسواسی گاهی باعث ایجاد افسردگی شریک زندگی می شود. کم نیستند زنانی که به طلاق از مرد وسواسی و مردانی که به طلاق گرفتن از زن وسواسی فکر کرده اند. افرادی که از این بیماری رنج می برند گاهی به سمت مصرف مواد برای آرام شدن ذهن و دوری از افکار مزاحم روی می آورند. اما نگران نباشید اختلال وسواس فکری را می توان با کمک گرفتن از مشاوره خانواده و یا روانشناس درمان کرد.

چگونه به زندگی با همسر وسواسی ادامه بدهیم؟

ازدواج با مرد وسواسی یا ازدواج با زن وسواسی شاید سخت باشد. اما شما میتوانید با تلاش و تمرین روابط خود را با افراد وسواسی تقویت کنید. اگر شما نیز می خواهید به زندگی با همسر وسواسی خود ادامه بدهید می توانید از راه کارهایی که مشاوران آویژه در این قسمت بیان کرده اند کمک بگیرید. همچنین اگر به دنبال راهکارهایی برای خواستگاری کردن و یا پیشنهاد ازدواج دادن هستید. می توانید با مراجعه به مقاله چگونه پیشنهاد ازدواج بدهیم؟ از بهترین راهکارها استفاده کنید.

تغییرات در رفتار و افکار همسر خود را جدی بگیرید

افکار و تغییرات رفتاری که در نهایت به وسواس فکری ختم می شوند به صورت تدریجی در فرد ظاهر می شوند. اگر تفاوتی در رفتار همسر خود مشاهده کرده اید نسبت به آن حساس شوید و به دنبال دلایلی که باعث این تغییرات شده باشید. تغییراتی که باید به آن ها توجه کنید مواردی شامل:

فرد نسبت به قبل زمان خیلی زیادی را برای انجام کارهایش مانند حمام کردن، لباس پوشیدن، انجام تکالیف و .. هدر می دهد.

او کارهایش را چند بار تکرار می کند و مدام در حال تکرار بیش از حد و غیر منطقی کارهاست.

برای انجام کارهای ساده بیشتر از حد معمول وقت می گذارد.

نگرانی بیش از حد و غیر معقول برای موضوع های ناچیز و کم اهمیت دارد.

افراد وسواسی واکنش های احساسی شدیدی برای موضوعات بی ارزش نشان می دهند.

آنها تا دیر وقت برای انجام کارها بیدار می مانند.

تغییرات قابل توجهی در عادات غذایی دارند.

افراد وسواسی نمی توانند خوب بخوابند.

شخصیت وسواسی نمی تواند به درستی تصمیم بگیرد.

به این نکته توجه داشته باشید که:

افرادی که به وسواس فکری مبتلا هستند، هرچه بیشتر مورد انتقاد یا سرزنش دیگران قرار می گیرند افکار وسواسی آنها بدتر می شود. چون این احساس که آنها ناتوان هستند و یا مورد انتقاد قرار گرفته اند باعث ایجاد اضطراب بیشتری در آنها می شود. پس حواستان باشد که فرد وسواسی یک بیمار است که نیاز به توجه دارد و سرزنش او برای رفتارش درست نیست چرا که این افکار و رفتار تحت کنترل خود فرد نیست و ناخواسته است.

انتظارات خود را کنترل کنید

استرس و نگرانی شدت این بیماری را افزایش می دهد. انتظارات خود را از فردی که وسواسی دارد کاهش دهید چرا که آنها ترس از این دارند که نتوانند کارها را به درستی انجام دهند و در مقابل انتظارات شما به خوبی عمل نکنند. پس انتظارات غیر منطقی و فراتر از تصور نداشته باشید. به آنها کمک کنید تا کارهایشان را به درستی انجام دهند و زمان زیادی برای انجام کارهایشان هدر ندهند.

شدت این وسواس در همه افراد یکسان نیست

شما باید شدت وسواس فرد را نسبت به خودش بسنجید. فرد وسواسی را تشویق کنید که تمام تلاشش را برای بهبودی انجام دهند اما او را مجبور نکنید بیش از حد توانش تلاش کند. اگر بیشتر از توانای هایش از او انتظار داشته باشید باعث ایجاد استرس در فرد می شود که شدت بیماری اش را افزایش می دهد. صبور باشید و در آرامش کامل به بهبودی تدریجی آنها کمک کنید.

تغییرات کوچک و بهبودی های ناچیز آنها را نادیده نگیرید

افراد مبتلا به وسواس اغلب از این موضوع که اعضای خانواده تغییرات مثبت آنها مثل کاهش زمان دوش گرفتن حتی به اندازه پنج دقیقه، یا کاهش چک کردن قفل در یا شیر گاز و …را نادیده می گیرند، شاکی هستند. شاید این تغییرات و دستاوردها برای شما کوچک و ناچیز باشد. اما یک قدم بسیار بزرگ برای خود فرد است. این تغییرات کوچک آنها را تشویق می کند که به تلاش خود برای رهایی از وسواس فکری ادامه بدهند.

پس تغییرات مثبت هر چند کوچک هم باشد انگیزه قوی برای تغییر در افراد وسواسی ایجاد می کند.

از استدلال ها و بحث های طولانی دوری کنید

افراد وسواسی دائم از شما در مورد افکار وسواسی خود سوال می کنند. مثلا ممکن است چندبار از شما بپرسند مطمئنی در را قفل کردم؟ زیر اجاق گاز را خاموش کردم؟ آیا به اندازه کافی تمیز هستم؟ و … احتمالاً متوجه شده اید که هرچه بیشتر تلاش می کنید ثابت کنید که فرد نیازی ندارد نگران باشد، بیشتر شما را رد می کنند. پس از توضیحات طولانی بپرهیزید چرا که پیچیده ترین توضیحات نیز کارساز نیستند. به آنها با جواب های کوتاه و قطعی و محکم پاسخ دهید. این اطمینان را به آنها بدهید که شک و تردیدشان بی مورد است.

دائم آنها را کنترل نکنید

افراد وسواسی نیز مانند شما نیاز به این دارند که تایمی را تنها باشند و به تنهایی به کارهایشان بپردازند. دائم نخواهید در کنارشان باشید و آنها را کنترل کنید. این کار باعث کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس افراد می شود. روال عادی زندگی را در پیش بگیرید و از دور حواستان به آنها باشد.

تمسخر و شوخی کردن ممنوع

رفتار ها و کارهای افراد وسواسی تحت کنترل خودشان نیست. شما نباید با مسخره کردن رفتارشان باعث رنجش و ناراحتی آنها بشوید. همچنین باید حواستان باشد در محیط خانواده یا اجتماع کسی آنها را به خاطر کارها و افکارشان مسخره نکنند.

در خانواده قرار دادهایی را تنظیم کنید

هدف استفاده از قرارداد خانوادگی این است که اعضای خانواده و افراد مبتلا به وسواس فکری با یکدیگر همکاری کنند تا برنامه های واقع بینانه ای برای مدیریت وسواس فکری ایجاد کنند. به قراردادی که بین اعضای خانواده بسته شده همه باید پایبند باشند. مثلا یکی از بندهای این قرارداد می تواند این باشد که دست دادن و احوال پرسی هنگام ورود به خانه باید اجرا شود. یا هفته ای دوبار به نظافت منزل رسیدگی شود نه هر روز و …

سخنی از مشاوران آویژه

اگر شما تصمیم به ازدواج دارید اما نگران این هستید که ازدواج با فرد وسواسی را به اشتباه تجربه کنید می توانید از تست ازدواج استفاده کنید. این تست ویژگی های شخصیتی و بیماری های روانی مثل اختلال وسواسی فکری و … که فرد ممکن است با آنها مواجه باشد را برایتان مشخص می کند. ازدواج با اختلال شخصیت وسواسی و یا زندگی با همسر وسواسی مشکلات و سختی های فراوانی دارد. اما مطمعنا شما با کمک به شریک زندگیتان می توانید این سختی ها و مشکلات را پشت سر بگذارید. اختلال وسواسی فکری بیماری قابل درمان است پس اگر زندگیتان را دوست دارید و همسرتان فرد مطلوب شماست، سعی کنید بین وسواس فکری و طلاق رابطه ای برقرار نکنید.مطمئن باشید همسرتان با کمک شما و راهنمایی ها و درمان های مشاوره خانواده یا روانشناس می تواند زندگی جدیدی به دور از مشکلات را آغاز کند.