خودکشی در کودکان و نوجوانان یکی از مهم ترین و نگران کننده ترین چالش‌های سلامت روان در عصر حاضر به شمار می‌رود. اگرچه این پدیده در کودکان پیش از سن بلوغ چندان رایج نیست، اما در دوره نوجوانی، به ویژه در سنین ۱۵ تا ۱۹ سالگی، شیوع آن به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. در ایالات متحده، خودکشی دومین علت اصلی مرگ در افراد ۱۰ تا ۲۴ ساله و همچنین نهمین علت مرگ در میان کودکان ۵ تا ۱۱ ساله گزارش شده است.
عوامل متعددی از جمله افسردگی، اضطراب، فشارهای آموزشی و تحصیلی، تعارضات خانوادگی و تأثیرات اجتماعی در افزایش رفتارهای خودکشی نقش دارند.
اقدام به خودکشی در بسیاری از موارد همراه با تردید است و می‌تواند نشانه‌ای از یک فریاد کمک باشد. ازاین‌رو، آگاهی والدین، معلمان و کادر درمانی از علائم هشداردهنده، از جمله کناره‌گیری از فعالیت‌های اجتماعی، تغییرات ناگهانی رفتاری یا صحبت در مورد مرگ، نقش مهمی در پیشگیری از این پدیده دارد. در همین زمینه، آشنایی با چگونگی کمک به فرد بعد از اقدام به خودکشی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا حمایت عاطفی، گوش دادن بدون قضاوت و فراهم کردن دسترسی به خدمات روان درمانی می تواند از تکرار رفتارهای پرخطر جلوگیری کند.
اتخاذ رویکردهای درمانی مناسب، از جمله مشاوره کودک، حمایت های خانوادگی و در برخی موارد بستری شدن در بیمارستان، می‌تواند به کاهش خطر خودکشی در این گروه های سنی کمک کند.
تفاوت‌های جنسیتی در خودکشی نوجوانان 👦👧
📌چرا آمار خودکشی پسران و دختران متفاوت است؟
📌 پسران نوجوان ۴ برابر بیشتر از دختران دست به خودکشی موفق می زنند.
📌 اما دختران ۲ تا ۳ برابر بیشتر از پسران اقدام به خودکشی می کنند.
🔴 این تفاوت قابل توجه، نشاندهنده تفاوت در نحوه بروز احساسات و واکنش بیه فشارهای روانی در دو جنس است. دختران معمولا احساسات و ناراحتی های خود را آشکارتر بیان می کنند و از همین رو بیشتر اقدام به خودکشی می کنند، در حالی که پسران به دلیل فشارهای اجتماعی برای قوی بودن، کمتر کمک می خواهند و اغلب تصمیم های جدی تر می گیرند.
این آمار زنگ خطری است برای خانواده ها و مدارس تا با افزایش آگاهی، گفتگو و حمایت روانی از نوجوانان، از بروز چنین رفتارهایی پیشگیری کنند❤️.
عوامل خطر خودکشی در کودکان و نوجوانان 🚨
افکار خودکشی همیشه منجر به اقدام به خودکشی نمی‌شوند، اما یکی از نشانه های خطر جدی هستند. معمولاً چندین عامل هم‌زمان با هم باعث می‌شوند که یک فرد از فکر خودکشی به اقدام عملی برسد. در بیشتر موارد، یک مشکل روحی و روانی پنهان همراه با یک اتفاق استرس زا عامل اصلی این رفتار است.
عوامل استرس زا که می‌توانند خطر خودکشی را افزایش دهند ❗
🔹مرگ یکی از عزیزان
🔹 خودکشی یکی از همکلاسی‌ها یا دوستان
🔹 جدایی عاطفی یا از دست دادن دوست دختر یا دوست پسر
🔹 تغییر مدرسه، محله یا دور شدن از دوستان
🔹 تحقیر شدن توسط خانواده یا دوستان
🔹 قلدری، به‌ویژه برای نوجوانان
🔹 شکست تحصیلی و فشار درسی زیاد
🔹 درگیری با قانون و مشکلات قضایی
📌 نکته: این اتفاقات ممکن است برای بسیاری از نوجوانان رخ دهد، اما اگر مشکلات روحی و روانی زمینه ای وجود نداشته باشد، معمولاً به خودکشی منجر نمی شوند.
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
مشکلات زمینه‌ای که خطر خودکشی را بیشتر می‌کنند ⚠️
✅ افسردگی: نوجوانان افسرده احساس ناامیدی و درماندگی می‌کنند و نمی‌توانند برای مشکلاتشان راه حلی پیدا کنند.
✅ مصرف الکل و مواد مخدر: این مواد باعث می‌شوند که فرد بدون فکر دست به کارهای خطرناک بزند و نتایج تصمیماتش را درک نکند.
✅ کنترل ضعیف احساسات و تکانه‌ها: برخی نوجوانان، مخصوصاً آن هایی که مشکلات رفتاری شدید دارند، ممکن است بدون فکر کردن به عواقب، ناگهانی دست به خودآزاری بزنند.
✅ اختلالات روانی و جسمی دیگر: بیماری هایی مثل اضطراب شدید، اسکیزوفرنی، آسیب مغزی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز می‌توانند خطر خودکشی را افزایش دهند.
چرا بعضی نوجوانان به خودکشی فکر می‌کنند؟ 🤔
🔴 وقتی خشم به سمت خود برمی‌گردد:
برخی نوجوانان از خانواده یا دوستان خود عصبانی هستند، اما نمی‌توانند این خشم را نشان دهند و در نتیجه آن را به خودشان وارد می‌کنند. گاهی هم می‌خواهند دیگران را با این کار ناراحت کنند (مثلاً: “وقتی بمیرم، پشیمان خواهند شد.”).
🔴 تقلید از دیگران:
گاهی نوجوانان خودکشی افراد مشهور یا دوستانشان را می‌بینند و تحت تأثیر قرار می‌گیرند. حتی در برخی مدارس، اگر یک نفر خودکشی کند، ممکن است موارد مشابهی در بین همکلاسی‌هایش رخ دهد.
🔴 تأثیر سابقه خانوادگی:
اگر در یک خانواده سابقه افسردگی، خودکشی یا خشونت وجود داشته باشد، احتمال اقدام به خودکشی در فرزندان آن خانواده بیشتر می‌شود.
چگونه متوجه شویم کودک یا نوجوان در خطر خودکشی است؟
به عنوان یک مشاور خانواده، یکی از مهم ترین موضوعاتی که باید به آن توجه کنیم، شناسایی علائم خطر در کودکان و نوجوانان است. خودکشی معمولاً یک تصمیم ناگهانی نیست، بلکه نتیجه مشکلات طولانی مدت و احساس ناامیدی است. والدین، معلمان، پزشکان و حتی دوستان نزدیک، نقش مهمی در شناخت این علائم و جلوگیری از یک اتفاق تلخ دارند.
چه کسانی می‌توانند متوجه خطر شوند؟
والدین: اولین افرادی که می‌توانند متوجه تغییرات رفتاری فرزندشان شوند.
معلمان: می‌توانند تغییرات در رفتار، نمرات درسی و روابط اجتماعی را ببینند.
پزشکان و روانشناسان: با بررسی وضعیت روحی کودک، می‌توانند افسردگی یا مشکلات روانی را تشخیص دهند.
دوستان: اغلب نوجوانان با دوستانشان درد دل می‌کنند و نشانه‌های خطر را ممکن است زودتر از بقیه ببینند.
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
نشانه های هشدارد هنده خودکشی در کودکان و نوجوانان 🚨
✅ حرف های نگران کننده مثل:
- “کاش به دنیا نمی‌آمدم.”
- “دوست دارم بخوابم و دیگر بیدار نشوم.”
✅ تغییر رفتار ناگهانی مثل:
- کناره‌گیری از خانواده و دوستان
- بی‌علاقگی به فعالیت های مورد علاقه
افت ناگهانی در درس‌ها
✅ نشانه های نگران‌کننده دیگر مثل:
- بخشیدن وسایل مورد علاقه به دیگران
- صحبت درباره مرگ و مردن
- احساس بی‌ارزشی و ناامیدی
- نقش متخصصان و خانواده در پیشگیری از خودکشی
💡 مشاوران و پزشکان وظیفه دارند:
بررسی کنند که آیا کودک در وضعیت خطرناک است و نیاز به بستری شدن دارد یا خیر.
مشکلات زمینه‌ای مانند افسردگی، اضطراب یا مصرف مواد را درمان کنند.
💡 خانواده چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
🔹 همیشه با فرزندتان حرف بزنید و احساساتش را جدی بگیرید.
🔹 اگر متوجه تغییر رفتار یا حرفهای نگران‌کننده شدید، سکوت نکنید و از یک مشاور کمک بگیرید.
🔹 به فرزندتان نشان دهید که دوستش دارید و همیشه کنارش هستید.
به یاد داشته باشید: پیشگیری و آگاهی، می‌تواند جان یک نفر را نجات دهد.
چگونه از خودکشی کودکان و نوجوانان پیشگیری کنیم؟
💔 وقتی کودک یا نوجوانی فکر خودکشی دارد، خانواده چه کاری باید انجام دهد؟
خودکشی در کودکان و نوجوانان یک موضوع جدی است که نباید نادیده گرفته شود. بسیاری از والدین وقتی متوجه می‌شوند که فرزندشان به خودکشی فکر می‌کند، دچار ترس و نگرانی می‌شوند و نمی‌دانند چگونه واکنش نشان دهند. در این مقاله، از دیدگاه یک مشاور خانواده، به بررسی راه‌های تشخیص، پیشگیری و درمان افکار و رفتارهای خودکشی در کودکان و نوجوانان می‌پردازیم.
اقدامات فوری: اگر فرزندم به خودکشی فکر می‌کند چه کنم؟
🚨 اقدام فوری نجات‌دهنده است!
اگر فرزند شما درباره خودکشی صحبت می‌کند یا اقدام به خودکشی کرده است، باید فوراً او را به بیمارستان ببرید. حتی اگر اقدام او جزئی به نظر برسد (مثلاً خراش‌های کوچک روی مچ دست یا خوردن چند قرص)، نباید آن را نادیده بگیرید.
❌ اشتباه بزرگ: نادیده گرفتن یا کوچک شمردن اقدام کودک!
✅ راه درست: گفت‌وگوی آرام و حمایتگرانه، بدون قضاوت.
👩⚕ پزشک بعد از بررسی شرایط کودک، تصمیم می‌گیرد:
- آیا کودک نیاز به بستری شدن دارد؟
- آیا خانواده می‌تواند از او در خانه مراقبت کند؟
چگونه بفهمیم که اقدام کودک جدی است؟
🔍 پزشکان و روانشناسان برای ارزیابی خطر، به این موارد توجه می‌کنند:
🔹 آیا کودک از قبل برای خودکشی برنامه‌ریزی کرده بود؟ (مثلاً نامه خداحافظی نوشته یا وسایل خاصی آماده کرده است؟)
🔹 آیا کودک سعی کرده کسی او را پیدا نکند؟ (مثلاً شبانه در اتاقش اقدام کرده است؟)
🔹 از چه روشی استفاده کرده است؟ (مثلاً استفاده از اسلحه خطرناک تر از مصرف قرص است.)
🔹 آیا واقعاً به خودش آسیب رسانده است؟
🔹 در لحظه اقدام، چه حال روحی داشته است؟
⚠ یک نکته مهم: حتی اگر کودک از قرص هایی استفاده کرده باشد که خطر جانی ندارند، اما با این تصور که می‌میرند آنها را خورده باشد، همچنان در خطر شدید است!
چطور از تلاش مجدد برای خودکشی جلوگیری کنیم؟
🏠 ایمن‌سازی خانه و نظارت والدین
❗ اگر پزشک تشخیص دهد که کودک می‌تواند به خانه بازگردد، والدین باید اقدامات امنیتی جدی انجام دهند:
- داروها و وسایل تیز (چاقو، تیغ، قیچی) را در جای قفل‌شده نگهداری کنید.
- محیطی آرام و حمایتگر در خانه ایجاد کنید.
- فرزندتان را تنها نگذارید و به رفتار های او توجه کنید.
💡 اما به یاد داشته باشید: هیچ روش ۱۰۰٪ مؤثری برای جلوگیری از خودکشی وجود ندارد، اما محیطی امن و حمایتگر می‌تواند احتمال آن را کاهش دهد.
درمان مشکلات روانی که باعث خودکشی می‌شوند
🔹 افسردگی، اضطراب و اختلالات دیگر، ریسک خودکشی را افزایش می‌دهند.
🔹 اگر کودک شما به یکی از این مشکلات دچار است، درمان ضروری است.
💊 آیا داروهای ضد افسردگی خطرناک هستند؟
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف این داروها ممکن است در برخی نوجوانان، افکار خودکشی را تشدید کند.
اما عدم درمان افسردگی خطر بیشتری دارد!
پزشکان هنگام تجویز دارو، مقدار کمی را در اختیار خانواده قرار می‌دهند تا از مصرف بیش از حد جلوگیری شود.
علاوه بر دارو، درمان‌های روانشناسی نیز ضروری هستند:
- روان‌درمانی، به‌ویژه رفتاردرمانی شناختی (CBT)، به کودک کمک می‌کند تا افکار منفی را کنترل کند.
- مراجعه منظم به روانپزشک و روانشناس بسیار مهم است.
- حضور و حمایت خانواده در جلسات مشاوره، تأثیر درمان را بیشتر می‌کند.
اگر خودکشی اتفاق بیفتد، خانواده چه باید بکند؟
😔 اگر کودکی جان خود را از دست دهد، خانواده‌اش با غم و احساس گناه شدیدی روبه‌رو خواهد شد.
🔹 والدین ممکن است فکر کنند که مقصر هستند و دچار افسردگی شوند.
🔹 آنها ممکن است احساس پوچی، انزوا و ناامیدی داشته باشند.
🔹 مشاوره روانشناسی می‌تواند به خانواده کمک کند که خودشان را سرزنش نکنند و راهی برای کنار آمدن با این غم پیدا کنند.
- ⚠ خودکشی ممکن است روی دوستان و همکلاسی‌های کودک نیز تأثیر بگذارد!
- 💡 مدارس و جامعه باید پس از یک خودکشی، برنامه‌های حمایتی و مشاوره‌ای برای دیگر دانش‌آموزان فراهم کنند.
چگونه از خودکشی نوجوانان جلوگیری کنیم؟
🔴 والدین، معلمان و دوستان نقش کلیدی دارند!
- علائم هشدارد هنده را جدی بگیرید. با کودک خود صحبت کنید، به احساساتش گوش دهید، بدون سرزنش!
- اگر متوجه تغییرات رفتاری شدید، به دنبال کمک حرفهای باشید.
- محیطی آرام و بدون تنش در خانه ایجاد کنید.
- به کودک یادآوری کنید که همیشه راه‌حلی برای مشکلات وجود دارد.
🚨 به یاد داشته باشید:
هر گونه اقدام به خودکشی، یک فریاد کمک است! اگر سریع و درست عمل کنید، میتوانید جان یک عزیز را نجات دهید. ❤️
راهکارهایی که می‌تواند زندگی‌ها را نجات دهد!
وقتی صحبت از پیشگیری از خودکشی در کودکان و نوجوانان به میان می‌آید، یکی از مهم ترین نکات این است که از خود کودک بپرسیم. اگر کودک یا نوجوانی در معرض خطر خودکشی باشد، پرسیدن مستقیم درباره افکار و احساساتش می‌تواند مسائل پنهانی را که باعث نگرانی او می‌شود، آشکار کند. در بسیاری از موارد، شناسایی این مسائل می‌تواند به اقداماتی مؤثر برای کمک به او منجر شود.
چرا باید از افکار خودکشی بپرسیم؟
مطالعات نشان می‌دهند که بیش از 50% از کودکانی که به بیمارستان مراجعه می‌کنند، در ارزیابی‌های انجام‌شده، افکار خودکشی یا رفتارهای مشابه را نشان داده‌اند. از همین رو، بیمارستان‌ها از سال 2019 موظف شده‌اند که ارزیابی خطر خودکشی را به عنوان بخشی از درمان های اولیه انجام دهند.
کمک‌های فوری و مشاوره
مشاوره خانواده تلفنی 24 ساعته وجود دارند که کمک فوری و مشاوره به کودکانی که نیاز به حمایت دارند، ارائه می‌دهند. این خدمات ممکن است مرگ و میر ناشی از خودکشی را کاهش ندهند، اما می‌توانند به هدایت خانواده ها و کودکان به منابع درمانی مناسب کمک کنند.
چگونه می‌توانیم خطر خودکشی را کاهش دهیم؟
بسیاری از اقدامات ساده و روزمره می‌تواند در کاهش خطر خودکشی مؤثر باشد. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- دریافت مراقبت مؤثر برای مشکلات روانی و اختلالات مصرف مواد
- دسترسی آسان به خدمات بهداشت روان برای کودکان و نوجوانان
- حمایت خانواده و جامعه از کودک یا نوجوان در معرض خطر
- یادگیری مهارت‌های حل مسالمت آمیز تعارض‌ها به کودکان و نوجوانان
- محدود کردن دسترسی به محتوای مرتبط با خودکشی در رسانه‌ها که می‌تواند تأثیر منفی بگذارد
- ترویج باورهای فرهنگی و دینی که خودکشی را ممنوع می‌سازد
سخنی از مشاوران آویژه
پیشگیری از خودکشی در کودکان و نوجوانان یک مسئولیت بزرگ است که نیازمند توجه و دقت ویژه از طرف خانواده‌ها، معلمان، پزشکان و جامعه است. شناسایی به موقع علائم هشداردهنده، ایجاد یک محیط حمایتی و در دسترس بودن خدمات بهداشت روانی می‌تواند کمک بزرگی در کاهش خطر خودکشی کند. هیچ کودکی نباید تنها بماند یا احساس بی‌کسی کند. در صورتی که نگرانی‌هایی درباره وضعیت روانی فرزند خود دارید یا می‌خواهید در مورد راه‌های پیشگیری بیشتر بدانید، مشاوره خانواده آویژه می‌تواند راهکارهای مؤثر و حمایتی را برای شما و خانواده‌تان ارائه دهد. متخصصان ما آماده‌اند تا به شما در شناسایی مشکلات و ارائه درمان‌های مناسب کمک کنند تا فرزندتان از سلامت روانی کامل برخوردار باشد.
برای کمک و مشاوره، با آویژه در ارتباط باشید تا در کنار شما، مسیر پیشگیری از بحران‌ها را با هم طی کنیم.
با چک کردن گوشی فرزندان نه تنها نمیفهمن فرزند دقیقا چه مشکلی داره بلکه بدتر عصبی میشه و ممکنه بیشتر به خودکشی فکر کنه چون هیچ اهمیتی به حریم خصوصیش ندادند