اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder) یا GAD، به افرادی که از نگرانی مفرط و مزمن در مورد موضوعات و فعالیت های مختلفی در اکثر اوقات روز رنج می برند، اشاره دارد. نامشخص و گنگ بودن اضطراب به گونه ای است که فرد از علت نگرانی خود آگاه نیست و نمی تواند دلیل واضحی برای آن پیدا کند. موضوعاتی که فرد در مورد آن ها اشتغال ذهنی دارد دامنه ای گسترده و متنوعی است از جمله زمینه های شغلی، تحصیلی، روابط بین فردی، سلامتی خود و دیگران، ازدواج و زندگی زناشویی، تربیت فرزند، مسائل مالی. وجه اشتراک نگرانی های فرد، غیر قابل کنترل بودن و آینده محوری است. فرد در مورد آینده و سرنوشت زندگی دلواپس و دلمشغول است. میزان بالای فشارهای زندگی و کمبود مهارت های زندگی، اختلالات جسمی و روانی از جمله اختلات شخصیت، دلیلی مهم در افزایش آمار ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر می باشد.
عوامل ایجاد اختلال اضطراب فراگیر
اگر سری به مراکز مشاوره و روانشناسی خانواده زده باشید متوجه جمعیت رو به افزایش این گروه خواهید بود، طوری که درصد بالایی از مراجعین را افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر شامل می شوند. در مورد عوامل ایجاد اختلال اضطراب فراگیر تحقیقات زیادی صورت گرفته است، مهم ترین آن ها را در 2 بعد رفتاری و شناختی قرار داده اند. طبق این دو رویکرد روانشناسی، اضطراب یک نوع رفتاری است که در جریان یادگیری، تحت تاثیر افکار منفی و بدبینانه فرد نسبت به خود و محیط اطرافش آموخته می شود و فرد بین عوامل ایجاد استرس و واکنش استرس آمیز خود نوعی رابطه ایجاد کرده است. به این ترتیب، رفتار اضطرابی فرد به نوعی شرطی شده است، یعنی به شرط بودن محرک های ناراحت کننده، اضطراب و نگرانی خود را نشان می دهد.
در زمینه هیجانی نیز افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر درگیر مشکلاتی هستند مانند: عدم کنترل و مدیریت درست هیجان، ابراز هیجانات ناخوشایند و منفی بیشتر نسبت به افراد عادی دارند. خشم و از کوره در رفتن، ترس و استرس از جمله احساسات ناراحت کننده این افراد است.
علائم اختلال اضطرب فراگیر
علائم اختلال اضطراب فراگیر در DSM-5، به این صورت دسته بندی می شود: فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر حداقل 6 ماه علائم اختلال اضطراب فراگیر را که شامل، نگرانی و پریشانی های مبهم و غیرقابل تحملی است، نشان می دهند. تلاش های او برای کنترل و مدیریت نگرانی ها بی فایده و بی نتیجه می ماند. فرد مبتلا به GAD، حداقل باید 3 مورد از این علائم را در مدت ذکر شده از خود نشان دهد: خشم، عصبانیت، بیقراری، از دست دادن حوصله و لذت زندگی، خستگی و نداشتن انرژی و انگیزه برای انجام فعالیت های روزمره، حواسپرتی و تمرکز کم، سردرد های میگرنی و سرگیجه، بیخوابی و عدم رضایت از خواب، مهم ترین علائم اختلال اضطراب فراگیر عنوان شده اند.
تعریف اختلال اضطراب فراگیر
تعریف اختلال اضطراب فراگیر، داشتن نگرانی و دلشوره فراوان و نامشخص در طیف وسیعی از مسائل روزمره زندگی است. در بالا به انواع آن ها اشاره کردیم. در تعریف اختلال اضطراب فراگیر به مفهوم نگرانی و انواع آن دقت کنید، چرا که ما 2 نوع نگرانی داریم که از هم متمایز هستند.
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
مفهوم نگرانی در تعریف اختلال اضطراب فراگیر
نگرانی های مثبت: یک سری افکار با محتوی مشخص و عینی و مفید است که فرد با وجود داشتن آن ها، احساس شور و انگیزه بیشتری برای زندگی پیدا می کند. در واقع اکثر افراد در زندگی خود تعداد بسیاری از این نگرانی ها را دارند و جزئی لازم و ضروری برای پیشبرد زندگی در راستای اهداف و مقاصد فرد می باشد. از دیگر ویژگی های این نوع نگرانی، مشخص بودن حوزه آن است؛ در واقع برخلاف نگرانی های مضر و منفی که در مورد طیف گسترده ای از موضوعات غیر قابل هستند، در نوع مثبت فرد دقیقا می داند از چی نگران است و دلیل دلواپسی هایش چیست.
به عنوان مثال، فردی که پشت کنکور مانده است، تمام نگرانی او حول محور درس خواندن، کنکور و نحوه موفقیت می باشد. این افکار ربطی به سایر حوزه های زندگی فرد ندارد. نگرانی های مثبت، باعث رفتارهای مثبت می شوند، و فرد را سوق می دهند تا با انتخاب مسیر درست و تلاش بیشتر در جهت ارضای نیازهایش اقدام نماید، در مثال فرد پشت کنکوری، اقدام موثر، برنامه ریزی درسی، مدیریت درست زمان، مشاوره و صحبت با پشتیبان تحصیلی است، اما فرد مبتلا با GAD، هیچ راهی برای رفع نگرانی های خود نمی یابد و هر کاری که می کند به جای تسکین و آرامش، او را دلواپس و پریشان تر می کند. در یک کلام، نگرانی های افراد مبتلا به GAD، از نوع منفی و ناسازگار است که خود را در مواجه با آن ها ناتوان و فلج می بینند.
ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر
ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر در هر سنی و هر مرحله ای از زندگی ممکن است اتفاق بیفتد. نوجوانی و بزرگسالی، گروه هایی با خطر ابتلا بیشتر به GAD هستند. زنان بیشتر از مردان احتمال ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر را دارند. اختلال اضطراب فراگیر، جزو بیماری هایی است که با سایر اختلالات روانپزشکی (افسردگی، اضطراب اجتماعی، فوبیا، سوء مصرف مواد) و اختلالات شخصیت (اختلال شخصیت وابسته و اجتنابی)، همراه می شود.
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
نشانه های اختلال اضطراب فراگیر
نشانه های اختلال اضطراب فراگیر، تغییراتی است که در بدن و روان به دنبال واکنش های اضطرابی ایجاد می شوند. در زمینه جسم و فیزیولوژیک، به افزایش ضربان قلب و فشار خون، تنش و درد در پیشانی، خشکی دهان، تعریق، لرزش دست و پا، مشکل در خوردن، کاهش یا افزایش اشتها، از دست دادن وزن معمولی، مشکلات گوارشی (سندرم روده تحریک پذیر، معده عصبی و زخم المعده)، اشاره دارد. از دیگر نشانه های اختلال اضطراب فراگیر ممکن است حمله پانیک (حملات ناگهانی با احساس ترس از وقوع فاجعه و رویداد فوق العاده وحشتناک به همراه فهرستی از تغییرات بدنی مشابه حالت های اضطرابی که در بالا گفتیم) باشد.
در بعد روانی فرد با لیستی از علائم شناختی و هیجانی ناخوشایند مانند: مشکل توجه و تمرکز در انجام فعالیت ها، بی حوصلگی، نداشتن انرژی، مصیبت بار جلوه دادن رویدادهای زندگی ، سیلی از افکار تحریف شده و منفی رو به رو می شود.
مشکلات اختلال اضطراب فراگیر
مشکلات اختلال اضطراب فراگیر در کنار علائم و نشانه هایی که در بالا ذکر کردیم، قرار می گیرند. کمبود مهارت های زندگی که در تداوم و ایجاد اختلال اضطراب فراگیر نقش کلیدی دارد، از مشکلات اختلال اضطراب فراگیر است. مشکل خواب در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر از سایر اختلالات روانپزشکی متفاوت است، به گونه ای که این افراد در به خواب رفتن و خواب مستمر مشکل دارند و در شب و از خواب می پرند و خوابشان قطع می شود، بعد از کلی سعی و تلاش و جنگیدن با خود، بالاخره به خواب می روند، اما بعید نیست به دنبال کابوس و ذهن مشغولی به فعالیت هایی که قرار است فردا انجام دهند، باز از خواب بیدار شوند.
این روند آنقدر ادامه پیدا می کند که صبح می شود و فرد هنوز در حال کلنجار رفتن با خود برای خوابیدن است. لازم به ذکر است، مشکل بیخوابی در افراد با اضطراب فراگیر مزمن و بسیار شدید بیشتر دیده می شود. عدم تحمل بلاتکلیفی و ابهام، به وضعیتی اشاره دارد که در آن فرد تمایل زیادی به پیش بینی و کنترل کردن اتفاقات روزمره زندگی دارد. طبق این تعریف، هر گونه رویدادی که فرد نتواند آن را پیش بینی و برآورد نماید، به احساس درماندگی و اضطراب منجر می شود. از طرفی بلاتکلیفی به آن دسته از تکالیفی هم که سرنوشت و آینده شان، برای فرد مبتلا به GAD، مشخص و واضح نیست، مربوط می شود. به زبان عامیانه تر، بلاتکلیفی نوعی سردرگمی در مقابل رویدادهای زندگی است.
درمان اختلال اضطراب فراگیر
درمان اختلال اضطراب فراگیر بر بهبود GAD، با توجه به عوامل ایجاد کننده آن اشاره دارد. با توجه به قابل مشاهده و ملموس بودن بیشتر نشانه های فیزیولوژیک در فرد، درمان اختلال اضطراب فراگیر از این نقطه شروع می شود، هدف از آن بهبود علائم و کاهش سطح برانگیختگی و تنش فرد در شرایط اضطراب زا است.
انواع درمان اختلال اضطراب فراگیر
- آرام سازی: ریلکسیشن، یوگا و مراقبه، ذهن آگاهی، آموزش تنفس صحیح از تکنیک های معروف و کاربردی آرام کردن در شرایط تنش زا می باشد.
- ریلکسیشن: آرام سازی قدم به قدم بدن، به این صورت است که فرد یاد می گیرد چطور در مواجهه با شرایط پریشانی و استرس زا، خود را آرام نماید.
- ذهن آگاهی: فرد یاد می گیرد در هر شرایطی چه خوب چه بد، به مشاهده افکارش بدون قضاوت کردن و برچسب زدن منفی یا مثبت بر آن ها بپردازد. هدف این است که فرد از درگیر شدن با افکارش دست بر دارد. در واقع، این نکته مهم را یاد می گیرد،”من و افکارم دو موضوع جدا از هم هستیم و نباید با هم قاطی و یکی شویم؛ پس من از افکارم فاصله می گیرم و فقط اجازه می دهم از ذهنم عبور کنند”.
- مداخلات شناختی – رفتاری: در این نوع درمان با تغییراتی در افکار منفی و رفتارهای بی فایده و ناسازگار به فرد کمک می شود تا به بهبود فعالیت ها و افکارشان بپردازند، درنتیجه برخوردی منطقی و معقول تری با اضطراب انجام دهند.
- مداخلات دارویی: تجویز آرام بخش ها و داروهای ضد اضطراب، پرکاربردترین داروهای مصرفی اختلالات اضطرابی هستند. تمرکز این داروها، کاهش دادن و رفع علائم بدنی و هیجانی منفی می باشد.
- آموزش مهارت های اجتماعی: حل مساله، جرأت مندی، مهارت های ارتباطی و سایر مهارت های زندگی در این رویکرد آموزش و یاد داده می شوند.
سوالات متداول
سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
یک اختلال گوارشی است که با دردهایی در شکم و روده مشخص می شود. علت آن به عوامل روانی برمی گردد. اضطراب و استرس از عوامل روانی اصلی در بروز این اختلال می باشند.
آیا پانیک همان اختلال اضطراب فراگیر است؟
خیر، پانیک به حملاتی که به طور ناگهانی و سریع شروع می شوند، اشاره دارد. در جریان حمله فرد با تغییرات جسمی شدیدی در نفس کشیدن، ریتم نامنظم قلب، فشارخون، احساس گیجی و گرفتگی قفسه سینه مواجه می شود و فکر می کند در حال افتادن و غش کردن و از دست دادن کنترل و حمله قلبی است. پانیک اختلال جداگانه ای است که می تواند با اختلال اضطراب فراگیر همراه شود.
خواب افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر چگونه است؟
این افراد دچار بی خوابی های اوایل شب، جریان منقطعی از خواب و بیداری هستند، در برخی افراد داشتن کابوس های ترسناک ممکن جود داشته باشد. عدم رضایت از خواب مشکل اساسی در بین افراد اضطرابی است.
خدمات تلفنی و آنلاین مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه
هدف مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه از ارائه اطلاعات لازم در زمینه مشکلات روانی، افزایش آگاهی شماست تا با توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود کیفیت زندگی خود، گامی مهم بردارید. لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
در این راستامرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژهخدمات متنوعی را در زمینهمشاوره اختلال استرسبه شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد.
زینب رضائی——– روانشناسی بالینی
