افسردگی نوجوانان از جمله مشکلات مهم و اساسی در حوزه روان ومشاوره خانوادهمیباشد. به همین خاطر شناخت آن و راه های مقابله ومهارت های زندگیو درمان افسردگی برای هر خانواده ای که فرزند نوجوان دارد مهم میگردد و ضروریی است از راهبرد هایمشاوره روانشناسیبهره گیرند. نوجوانی، سن ورود به دنیای تغییرات گسترده جسمی، روانی و اجتماعی میباشد. تغییرات جسمی شامل:
- بلوغ
- رشد صفات جنسی
- تغییر در ظاهر برخی اندام های بدن میباشد.
این تغییرات به دلیل مشخصات فیزیکی و هشدار دهنده ای که دارند امکان فهم بهتر، مقابله زود هنگام در زمان بروز مشکل را برای اطرافیان نوجوان و خود نوجوان فراهم مینماید. تغییر در تن و حجم صدا، بزگ شدن بینی، جوش های نوجوانی معروف و درد سر ساز، رشد مو های زائد نواحی تناسلی، رشد آلت تناسلی و تجربه اولین انزال از جمله تغییرات جسمی و جنسی این دوره از زندگی میباشد. شاید این موارد برای خیلی از افراد به ویژه والدین قابل هضم نباشد، اما اگر با آگاهی و دانش لازم قادر به مهار و پاسخ گویی سوالات نوجوان شان در این خصوص نباشند پیشا پیش به استقبال مشکلات دوره بزرگسالی فرزند شان رفته اند. در بین دختران نیز تغییراتی درظاهر و اندام های زنانه ایجاد میشود، شروع عادت ماهانه مرحله ورود به دنیایی متفاوت از کودکی برای آنها میباشد.
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
تغییرات عاطفی و تحول روانی در نوجوانی
دگرگونی های روانی و تحول عاطفی بعد دیگری از تغییرات دوره نوجوانی است. منظور از عاطفه و هیجان، نحوه واکنش نشان دادن و ابراز احساسات افراد در مقابل رویداد ها و حوادث زندگی است. یکی از مهم ترین دستاورد های دوره نوجوانی در بعد اجتماعی و روانی، شکل گیری و دستیابی به هویت و عزت نفس است.
نوجوانی زمان پاسخ به سوال” من کیستم؟” است. در سایه پاسخ به این سوال مهم، نوجوان با طیفی از توانایی ها و نقاط قوت و ضعف خود آشنا میشود. عزت نفس به عنوان تصویری تعریف میشود که نوجوان در مورد توانمندی ها، خصوصیات و شرایط خود از طریق بازخورد دیگران و ارزیابی های منطقی یا غیر منطقی کسب مینماید. همان طور که در بالا اشاره کردیم از جمله تغییرات مهم این دوره تغییرات جسمی است که از جمله عوامل کلیدی و مهم در شکل گیری خود پنداره نوجوان میباشد.
نوجوانی را در نظر بگیرید که با چک کردن مداوم خود در مقابل آینه و اظهار نظر های مدام از دوستان و همسالان در مورد سر و وضعش به دنبال راهی برای تقویت عزت نفس میگردد. اگر در جواب به سوالات خود به پاسخ هایی منفی، مثل: “من زشت هستم”، “کسی با این دماغ به من توجه نمیکند”، “باید تمام این جوش های زشت و بی ریخت را از صورتم محو کنم”، در دور باطلی از شکست، ناکامی و افسردگی قرار میگیرند و با هدف پیدا کردن راهی برای حفظ عزت نفس از دست رفته خود، به رفتار هایی غیر معقول و خطرناک و افراطی پناه میبرد.
مشکلات افسردگی نوجوانان چه مواقعی بروز میکند؟
مشکل افسردگی نوجوان در بین پسرانی که در مقایسه با همسالان دیر تر بالغ میشوند، دخترانی که تجربه بلوغ زود هنگام را دارند بیشتر از سایر نوجوانان دیده میشود، که نتیجه آن جز انزوا و کناره گیری از گروه دوستان نخواهد بود. با توجه به بعد اجتماعی بودن انسان، طرد و تنهایی نوجوانی معضل بسیار مهم و خطر سازی برای ورود به دنیایی از مشکلات روانی از جمله افسردگی و اختلالات طیف اضطرابی میباشد که حتما باید مورد توجه و درمان زود هنگام واقع شوند.
تعریف افسردگی نوجوانان
تعریف افسردگی در نوجوانان با تعریف اصلی افسردگی در سایر سنین تفاوت چندانی ندارد. به عبارتی کاهش علاقه و لذت زندگی و نارسایی هایی در حوزه های تمرکز، انرژی، اشتها و هیجانات ناسازگار در مورد نوجوانان مبتلا به افسردگی هم دیده میشود. با این تفاوت که در تعریف افسردگی نوجوان بیشتر شاهد برون ریزی ها، تحریک پذیری و عصبانیت نوجوان هستیم تا نشانه های اندوه و غمگینی در افسردگی بزرگسالان.
علائم افسردگی نوجوان
علائم افسردگی در نوجوانان در ابعاد شناختی، هیجانی، رفتاری دسته بندی میشود. علائم افسردگی نوجوان در زمینه شناختی:
- کاهش تمرکز
- حواس پرتی
- کمبود دقت و توجه در هنگام انجام امور روزمره
- بروز افکار منفی نسبت به خود و دیگران از جمله نشانه های مهم میباشد.
- کاهش علاقه به زندگی
- احساس پوچی و بی هدفی
- عصبانیت
- عدم کنترل خشم
- تحریک پذیری
- از کوره در رفتن و زود جوش آوردن، در زمره مشکلات هیجانی این افراد قرار میگیرد.
- افت تحصیلی
- ترک تحصیل
- گوشه گیری و انزوا
- درون گرایی و ترجیح تنها بودن در بین دوستان و اطرافیان از علائم رفتاری نوجوان افسرده محسوب میشود.
- ژست، افکار و اقدام به خودکشی از جمله خطرات و عوارض مهم افسردگی دوره نوجوانی میباشند.
ابتلا به افسردگی در نوجوانان
ابتلا به افسردگی نوجوانان موضوعی است که توجه روانشناسان و مشاورین حوزه روان را به خود جلب کرده است. نرخ رو به افزایش رفتار های خطرناک از سوی نوجوان مبتلا به افسردگی ضرورت توجه و ملاحظه ویژه را مهم مینماید. شناسایی عوامل بروز و تداوم افسردگی در بین نوجوانان حائز اهمیت میباشد. خانواده و شیوه تربیت والدین، حوزه مهمی است که به عنوان اولین و بزرگ ترین عامل خطر ساز یا محافظ مشکلات نوجوانی مورد توجه قرار میگیرد. نوع تعامل و ارتباطات خانواده با فرزند نوجوان، میزان آگاهی والدین از نیاز ها و تمایلات فرزند نوجوان، نحوه حل مسئله، الگو سازی والدین در مدیریت صحیح و تنظیم دقیق هیجانات همگی در کاهش یا افزایش ابتلا به افسردگی در نوجوانان تاثیر به سزایی دارد.
به فرض در خانواده ای که برای حل مسائل به جای تهدید و تنبیه از روش گفت و گو و مشورت استفاده میکنند، امکان ابراز وجود و مطرح شدن نیاز های نوجوان را فراهم مینمایند، که عامل مهمی در بعد پیشگیری از بروز افسردگی و اختلالات رفتاری نوجوان میباشد. نقش حمایتی و محبت آمیز والدین به ویژه رابطه گرم پدر با پسر، مادر با دختر از دیگر عوامل مهم در زمینه رشد عزت نفس مثبت و شخصیت سالم میباشد، که کاهش مشکلات رفتاری و روانی نوجوان از جمله پیامد های جانبی آن خواهد بود.
مشکلات افسردگی در نوجوانان چیست؟
مشکلات افسردگی نوجوانان ریشه در نیاز ویژه ی نوجوان به دیده شدن و ابراز وجود دارد. هر فردی برای دیده شدن و جلب توجه دیگران نیاز اساسی دارد، منتها راه رسیدن به جواب در سنین مختلف متفاوت میباشد. از مشکلات افسردگی در نوجوانان، روشی است که نوجوان برای ارضای نیازش به دیده شدن به کار میگیرد که کاملا با راهبرد های بزرگسالان پخته و با تجربه متفاوت خواهد بود.
- هیجان خواهی افراطی
- خطر پذیری نوجوانان، نحوه پاسخ شان به ارضای خواسته ها یشان را تحت تاثیر قرار میدهد. به این صورت که نوجوان را در دسترسی به رفتار های خطرناک و درد سر ساز آزاد و مستقل تر میگذارد.
عزت نفس منفی نوجوان که ناشی از نادیده گرفتن نقاط مثبت و بزرگ جلوه دادن شکست ها و ناکامی ها است، توجیهی برای در خود فرو رفتگی، منزوی شدن و افسردگی نوجوان میباشد. با توجه به نا خوشایند و دردناک بودن افسردگی، نوجوان برای فرار از آن ممکن است دست به دامان روش های خطرناک (عضویت در گروه های همسالان خطر جو، اقدام به خودکشی و خود زنی های مکرر جهت دیده شدن و رفع نیاز محبت و صمیمت) شوند. گرایش به مصرف مواد مخدر، مشروب خواری و روابط جنسی نامشروع از دیگر رفتارهایی است که یک نوجوان به عنوان رفتار های نقش بزرگسالی و مستقل شدن برای خود تعریف مینماید، به این ترتیب با پرداختن به این رفتار ها به دنبال تایید دیگران و کسب استقلال از والدین میباشند، که نتیجه ای جز غرق شدن در دور باطل افسردگی و دید منفی به خود نخواهد داشت.
راهکارهای درمان افسردگی نوجوانان
درمان افسردگی برای نوجوانان، نیازمند همکاری بین والدین و خانواده نوجوان با تیم متخصص مشاوره و روانشناسی، روانپزشک و مددکار دارد. درمان افسردگی نوجوانان در بعد روان درمانی، شامل: تعدیل و تنظیم هیجانات آشفته و ناسازگار (راهبرد های کنترل احساس، تحمل درد و ناراحتی، به تعویق انداختن نیاز ها) و آموزش مهارت حل مسئله میباشد. در بعد اجتماعی درمان به آموزش مهارت های جرات مندی، تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس، مهارت های بین فردی مناسب و نحوه استفاده از فن مذاکره و گفت و گو به جای راهبرد های خطر ساز و غیر منطقی برای حل مشکلات اشاره میکند. شرکت در فعالیت های نوع دوستی، فوق برنامه در مدسه، معاشرت با افراد موفق از نظر تحصیلی و ارتباطی، ایجاد فضا های تفریحی و ورزشی سالم و مناسب، پاک سازی محیط نوجوان از افراد درگیر مصرف مواد از راهکار های جانبی در درمان افسردگی نوجوان میباشد.
در صورت ابتلا نوجوان به افکار و اقدام خودکشی مراجعه به روانپزشک متخصص و قرار گرفتن تحت درمان دارویی الزامی مینماید. در بعد خانواده نیز آموزش به والدین در خصوص افزایش آگاهی از خصوصیات دوره نوجوانی، تعدیل در شیوه های فرزند پروری و به کارگیری روش تربیتی مقتدرانه توام با محبت و صمیمت ضرورت میباید. مراجعه به موقع و زود هنگام به مراکز مشاوره و روانشناسی در میزان بهبودی افسردگی نوجوان امر مهمی است. مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه با جمعی از روانشناسان و مشاورین حرفه ای و ارائه خدمات حرفه ای در حوزه درمان و آموزش مهارت های زندگی لازم، راهنما و مرجع مهمی برای کمک به شما در این خصوص میباشد.
سوالات متداول
تغییرات اساسی دوره نوجوانی چیست؟
بلوغ جنسی و فکری، رشد و تحول روانی و تغییرات نقش اجتماعی و کسب استقلال.
عامل اصلی ایجاد مشکلات افسردگی در نوجوانی چیست؟
عزت نفس منفی، هیجان خواهی افراطی، خطر پذیری، تمایل افراطی به دیده شدن و مورد توجه واقع شدن.
در درمان افسردگی نوجوانان بیشترین نقش بر عهده چه کسانی است؟
خانواده اولین و مهم ترین نقش را در بروز افسردگی و درمان افسردگی نوجوان دارند.
خدمات تلفنی و آنلاین مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه
لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
در این راستامرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژهخدمات متنوعی را در زمینهمشاورهدرمان افسردگیبه شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد.