برای افسردگی بعد از زایمان چه بخوریم؟

تولد یک نوزاد می‌تواند مجموعه‌ای از احساسات قوی را به همراه داشته باشد؛ از شادی و هیجان گرفته تا ترس و نگرانی. اما گاهی این احساسات به چیزی تبدیل می‌شوند که شاید انتظارش را نداشته باشید؛ مانند افسردگی بعداز زایمان.

💠 بعضی از مادران دچار حالتی شدیدتر و طولانی‌تر از اندوه پس از زایمان می‌شوند که به آن افسردگی بعد از زایمان گفته می‌شود. این حالت ممکن است حتی در دوران بارداری شروع شود و تا بعد از تولد نوزاد هم ادامه داشته باشد. در موارد نادر، حالتی شدید و خاص از افسردگی ممکن است ایجاد شود که نیاز به رسیدگی فوری دارد.

📌 ما مشاوران مرکز مشاوره آویژه با پاسخ به پرسش هایی نظیر برای افسردگی بعد از زایمان چه بخوریم؟ افسردگی پس از زایمان چقدر طول میکشد؟ علائم افسردگی بعد از زایمان چیست؟ سعی می کنیم در این مسیر همراه شما باشیم.

افسردگی پس از زایمان چیست؟

بیشتر مادران پس از تولد نوزاد دچار حالتی می‌شوند که به آن بیبی‌بلوز یا اندوه پس از زایمان گفته می‌شود. این حالت معمولا شامل علائم افسردگی بعد از زایمان مثل نوسان خلق، گریه‌های بی‌دلیل، اضطراب و مشکل در خوابیدن است.

اگر مادر بعد از به دنیا آمدن نوزاد احساساتی مثل: غم، اندوه، احساس تنهایی شدید، نوسانات خلقی، گریه های مکرر و … داشته باشد و این احساسات باعث اختلال در زندگی مشترک او شده باشد، ممکن است به افسردگی پس از زایمان دچار شده باشد.

💠 افسردگی پس از زایمان(PPD) نوعی افسردگی است که بعد از زایمان برای مادر اتفاق می افتد. این نوع افسردگی نه تنها برای نوزاد زیان آور و آسیب زننده است بلکه می تواند بر پدر و افراد دیگر خانواده نیز تاثیر بگذارد. زنان بعد از بچه دار شدن دچار تغییرات هورمونی، فیزیکی، عاطفی، مالی و اجتماعی می شوند. این تغییرات می تواند علائم افسردگی پس از زایمان را در فرد ایجاد کند. افسردگی بعد از زایمان معمولا در 2 تا 3 روز اول پس از زایمان شروع شده و ممکن است تا دو هفته یا بیشتر ادامه یابد.

به یاد داشته باشید که افسردگی پس از زایمان یک نقص یا ضعف شخصیتی نیست. گاهی اوقات فقط یک عارضه زایمان است. شما می توانید از مشاوره روانشناسی برای درمان و رفع این مشکل کمک بگیرید. مشاوره می تواند علائم شما را مدیریت کند و به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید.

انواع افسردگی پس از زایمان

طبق تحقیقات انجام شده، می توان سه نوع مختلف از اختلالات خلقی را پس از زایمان برای مادران در نظر گرفت. هر کدام از زنان بسته به خصوصیات خود و شرایط اجتماعی، مالی و موقعیت هایی که در آن قرار گرفته اند، ممکن است نوعی از افسردگی پس از زایمان را تجربه کرده باشند. انواع افسردگی پس از زایمان عبارتند از:

غم، اندوه و اضطراب بعد از زایمان( افسردگی خفیف بعد از زایمان)

بین 50 تا 70 درصد از افراد بعد از زایمان این احساسات را تجربه می کنند. اگر در حال تجربه افسردگی بعد از زایمان هستید و از گریه های مکرر و طولانی بدون دلیل مشخص، غم و اندوه و اضطراب و … رنج می برید. پس به افسردگی خفیف بعد از زایمان دچار شده اید. این وضعیت معمولا در هفته های اول پس از زایمان شروع می شود. اگرچه این تجربه ناخوشایند است، اما معمولا در عرض دو هفته با پیشگیری ها و راهکارهای موثر می تواند از بین برود.

افسردگی پس از زایمان( افسردگی متوسط بعد از زایمان)

افسردگی متوسط بعد از زایمان به مراتب شدیدتر از افسردگی قبلی است. از هر 7 نفر، یک نفر به این نوع افسردگی مبتلا است. اگر در زایمان های قبلی، تجربه افسردگی پس از زایمان را داشته اید، خطر ابتلا به آن در هر بارداری تا 30 درصد افزایش می یابد. نوسانات خلقی زیاد، گریه های مکرر، تحریک پذیری، خستگی، احساس گناه، اضطراب و ناتوانی در مراقبت از کودک یا خود نشانه های افسردگی متوسط بعد از زایمان است. این علائم از خفیف تا شدید در افراد وجود دارد. این نوع از افسردگی ممکن است در عرض یک هفته پس از زایمان یا به تدریج، حتی تا یک سال بعد ظاهر شود.

روان پریشی پس از زایمان

روان پریشی پس از زایمان شکل بسیار شدید افسردگی پس از زایمان است و نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد. این نوع از افسردگی بعد از زایمان بسیار نادر بوده و از هر 1000 نفر تنها 1 نفر بعد از زایمان آن را تجربه می کند. علائم این نوع از افسردگی معمولا به سرعت در فرد ظاهر شده و ممکن است تا چند هفته بعد نیز ادامه یابد.

💠 علائم شامل: بی قراری شدید، گیجی، احساس ناامیدی و شرم شدید، بی خوابی های مکرر، پارانویا، هذیان و توهم، بیش فعالی، شیدایی یا گفتار سریع و … است. روان پریشی پس از زایمان نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. زیرا خطر خودکشی و آسیب رساندن به نوزاد یا خود فرد افزایش می یابد. افرادی که روان پریشی دارند، اکثرا نوزاد خود را شیر نمی دهند و از مراقبت کردن از فرزند خود امتناع می کنند. حتی در برخی از موارد آنها می گویند که نوزادی ندارند و نمی خواهند کودک را ملاقات کنند. روان پریشی بعد از زایمان را نمی توان با راهکارهای خانگی درمان کرد و حتما نیاز به درمان از طریق روانپزشک و مشاور دارد.

علائم افسردگی بعد از زایمان

در ابتدا ممکن است علائم افسردگی بعد از زایمان شبیه به حالت اندوه پس از زایمان به نظر برسد، اما این علائم شدیدتر هستند و مدت بیشتری طول می‌کشند. گاهی این حالت آن‌قدر پیش می‌رود که توان رسیدگی به نوزاد یا حتی کارهای ساده روزانه را سخت می‌کند. معمولاً این وضعیت در چند هفته اول پس از تولد شروع می‌شود، اما ممکن است زودتر، یعنی در دوران بارداری یا حتی تا یک سال بعد از تولد هم خودش را نشان دهد.

برخی از علائم افسردگی بعد زایمان شامل موارد زیر می‌شود:

🟡 احساس ناراحتی یا تغییر خلق زیاد
🟡 گریه‌های مکرر و بدون دلیل مشخص
🟡 ناتوانی در ایجاد ارتباط عاطفی با نوزاد
🟡 فاصله گرفتن از خانواده یا دوستان
🟡 کم شدن اشتها یا پرخوری غیرعادی
🟡 ناتوانی در خوابیدن یا خوابیدن بیش از حد
🟡 خستگی شدید یا احساس بی‌انرژی بودن
🟡 بی‌علاقگی به کارهایی که قبلاً دوستشان داشتید
🟡 عصبانیت یا زودرنجی زیاد
🟡 نگرانی از اینکه مادر خوبی نیستید
🟡 ناامیدی و احساس بی‌فایده بودن
🟡 حس گناه یا بی‌ارزشی
🟡 سختی در تمرکز یا تصمیم‌گیری
🟡 بی‌قراری و بی‌تحملی
🟡 حمله پانیک یا اضطراب شدید
🟡 فکرهای ناراحت‌کننده درباره آسیب به خود یا نوزاد
🟡 فکرهای تکرارشونده درباره مرگ یا خودکشی

اگر این وضعیت درمان نشود، ممکن است برای ماه‌ها یا حتی بیشتر ادامه پیدا کند. به همین دلیل، آگاهی از درمان افسردگی بعد از زایمان و حتی استفاده از درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان می‌تواند به مادران کمک زیادی کند.

چه چیزی باعث افسردگی پس از زایمان می شود؟

تحقیقات بیشتری در زمینه تعیین ارتباط بین کاهش سریع هورمون ها پس از زایمان و افسردگی مورد نیاز است. سطح استروژن و پروژسترون در دوران بارداری ده برابر افزایش می یابد. اما پس از زایمان به شدت کاهش می یابد. تا سه روز پس از زایمان، سطح این هورمون ها به سطح قبل از بارداری کاهش می یابد. علاوه بر این تغییرات شیمیایی، تغییرات اجتماعی و روانی مرتبط با بچه دار شدن خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می دهد. نمونه هایی از این تغییرات عبارتند از: تغییرات فیزیکی در بدن شما، کمبود خواب، نگرانی در مورد والدین یا تغییر در روابط شما. حال این سوال پیش می آید که چه عواملی خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد؟ برخی عوامل خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان عبارتند از:

🟠 داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی، افسردگی پس از زایمان یا اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD).

🟠 حمایت اجتماعی محدود و داشتن موقعیت اجتماعی نامناسب.

🟠 تعارض زناشویی یا خیانت همسر.

🟠 دوگانگی در مورد بارداری.

🟠 عوارض بارداری مانند شرایط سلامتی، زایمان سخت یا زایمان زودرس.

🟠 والدینی که کمتر از بیست سال سن دارند.

🟠 داشتن نوزادی با نیازهای خاص و بیماری یا مشکلات مادرزادی خاص یا نوزادی که زیاد گریه می کند.

افسردگی بعد از زایمان چقدر طول می کشد؟

یکی از مهم ترین سوالاتی که ممکن است ذهن شما را به خود مشغول کرده باشد این است که افسردگی بعد از زایمان چقدر طول می کشد؟ باید گفت افسردگی پس از زایمان می تواند تا یکسال بعد از تولد فرزند نیز ادامه یابد. اما این به معنای آن نیست که شما باید در حدود یکسال احساس افسردگی داشته باشید. بهتر است با مشاور و یا روانشناس خود در مورد علائم و درمان افسردگی پس از زایمان صحبت کنید. در رابطه با احساسات خود صادق باشید. به این موضوع فکر کنید که آیا احساس بهتری نسبت به ابتدا دارید یا نه.

درمان افسردگی پس از زایمان

روش های مفید و موثر برای درمان افسردگی پس از زایمان سزارین یا طبیعی بستگی به عوامل مختلفی دارد. بسته به شدت افسردگی، نیازهای فردی، زمان درمان و موقعیتی که مادر در آن قرار دارد از راه های درمانی مختلفی برای درمان افسردگی پس از زایمان می توان استفاده کرد. هنگامی که شما برای درمان به یک مشاور مراجعه می کنید. او در ابتدا بررسی می کند که شما درگیر کدام نوع از افسردگی پس از زایمان هستید.

📌 بسته به اینکه افسردگی شما خفیف و کوتاه مدت است یا شدید و طولانی، راهکارهایی را برای درمان شما ارائه می دهد. در این قسمت راهکارهای رایج و موثر را در رابطه با هر نوع از افسردگی به صورت جداگانه نگارش کرده ایم. اگر شما نیز به دنبال کاهش علائم و نشانه های افسردگی پس از زایمان در خود هستید، می توانید از این راهکارها استفاده کنید.

راهکار های درمان افسردگی خفیف پس از زایمان

فسردگی خفیف پس از زایمان معمولا طی چند روز تا 1 الی 2 هفته خود به خود محو می شود. البته راهکارهایی برای کاهش این نوع افسردگی و سرعت بخشیدن به درمان و ناپدید شدن آن وجود دارد که عبارتند از:

استراحت کردن، تاجایی که می توانید استراحت کنید. می توانید از مادر و یا همسر خود بخواهید از نوزاد شما مراقبت کنند تا شما به استراحت و رسیدن به آرامش بپردازید.

ارتباط برقرار کردن با دیگر مادران و استفاده از تجربیات آنها.

مراقبت از خود و اهمیت دادن به سلامتی و ظاهر خودتان.

کمک گرفتن از خانواده و یا دوستان

اجتناب از مصرف الکل و داروهای تفریحی که می توانند نوسانات خلقی شما را بدتر کنند.

اگر در شیردهی به کودک و یا تولید آن مشکل دارید. می توانید از یک مشاور مربوط به شیردهی نوزادان کمک و راهنمایی بگیرید.

راهکار درمان افسردگی متوسط پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان اغلب با روان درمانی که گفتار درمانی یا مشاوره سلامت روان نیز نامیده می شود و دارو ها درمان می شود.

روان درمانی

روان درمانی به شما کمک می کند تا نگرانی های خود را با یک روانپزشک یا روانشناس در میان بگذارید. مشاور و یا روانپزشک به شما راهکارهای موثر و مفیدی را برای کنار آمدن با احساسات خود، حل مشکلات، تعیین اهداف واقع بینانه و پاسخ مثبت به موقعیت ها و … آموزش می دهد. گاهی اوقات در کنار مشاوره فردی، از مشاوره خانواده و رابطه درمانی نیز استفاده می شود. نمونه هایی از درمان های مورد استفاده برای افسردگی پس از زایمان عبارتند از: درمان شناختی – رفتاری (CBT) و روان درمانی بین فردی.

دارو

روانپزشک برای کاهش علائم و درمان افسردگی شما ممکن است از برخی داروهای ضد افسردگی نیز کمک بگیرد. حواستان باشد که اگر به نوزاد خود شیر می دهید. هر دارویی که مصرف کنید وارد شیر شما می شود. با این حال، اکثر داروهای ضد افسردگی را می توان در دوران شیردهی با عوارض جانبی کم برای کودک استفاده کرد. فقط باید زیر نظر پزشک این کار را انجام داد. در صورت نیاز، ممکن است در کنار داروهای ضد افسردگی از داروهای دیگر نیز برای درمان استفاده شود. مثلا اگر شما اضطراب و استرس زیادی داشته باشید می توان از داروهای ضد اضطراب نیز کمک گرفت. یا ممکن است به دلیل افسردگی به شدت بی خواب شده باشید و نیاز به مصرف داروهای خواب آور داشته باشید.

راهکار درمان روان پریشی پس از زایمان

روان پریشی پس از زایمان نیاز به درمان فوری دارد. برای درمان روان پریشی اغلب نیاز به بستری و مراقبت در بیمارستان است. درمان روان پریشی شامل موارد زیر باشد:

داروها

درمان روان پریشی ممکن است به ترکیبی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی، تثبیت کننده های خلق و خو و بنزودیازپین ها، برای کنترل علائم و نشانه های شما نیاز داشته باشد.

درمان تشنج الکتریکی (ECT)

اگر افسردگی پس از زایمان شما شدید بوده و روان پریشی پس از زایمان را تجربه می کنید و داروها باعث بهبودی نشده باشد، ECT ممکن است توصیه شود. ECT روشی است که در آن جریان‌های الکتریکی کوچکی از مغز عبور می‌ کند و عمداً یک تشنج کوتاه را آغاز می ‌کند. به نظر می رسد ECT باعث ایجاد تغییراتی در شیمی مغز می شود که می تواند علائم روان پریشی و افسردگی را کاهش دهد، به ویژه زمانی که سایر درمان ها ناموفق بوده اند.

برای افسردگی بعد از زایمان چه بخوریم؟

تغذیه نقش خیلی مهمی در بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی، به‌ویژه افسردگی بعد از زایمان، دارد. نقش ویتامین‌ها و مواد معدنی در درمان افسردگی بعد از زایمان بسیار چشمگیر می باشد.
گاهی کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند حال روحی را بدتر کند. در این شرایط، پزشک ممکن است مصرف مکمل را پیشنهاد کند.

🟢 اگر میپرسید برای افسردگی بعد از زایمان چه بخوریم؟ ، باید بدانید پزشک معمولاً روی ویتامین‌های B6 و B12، آهن و زینک تأکید می‌کند.
🟢 این روش به‌عنوان بخشی از درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان کنار روش‌های اصلیِ درمان افسردگی بعد از زایمان استفاده می‌شود.
🟢 پیش از شروع یا قطع هر مکملی حتماً با پزشک مشورت کنید تا برنامهٔ غذایی‌تان با دیگر داروها تداخل نداشته باشد.
🟢 یک رژیم متنوع همراه با استراحت کافی و حمایت خانواده به کاهش نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان کمک می‌کند.

عوارض افسردگی بعد زایمان

اگر درمان افسردگی بعد از زایمان انجام نشود، ممکن است مشکلاتی در ارتباط مادر و نوزاد ایجاد کند و حتی زندگی خانوادگی را تحت‌تأثیر قرار دهد:

🔹 برای مادر: ممکن است شیردهی را رها کند، از نوزاد فاصله بگیرد یا دچار ناراحتی روانی طولانی‌مدت شود. گاهی خطر اقدام به خودکشی هم وجود دارد. حتی اگر درمان شود، احتمال بازگشت افسردگی در آینده بیشتر می‌شود.

🔹 برای پدر یا شریک زندگی: فشار روانی ناشی از افسردگی مادر ممکن است باعث ایجاد افسردگی در پدر هم بشود. در برخی موارد، افسردگی بعد از زایمان در پدران بدون آنکه مادر علائمی داشته باشد، ظاهر می‌شود.

🔹 برای کودک: کودکانی که مادرشان افسرده است، بیشتر دچار مشکلاتی مثل گریه زیاد، اختلال خواب یا تأخیر در تکلم می‌شوند.

پیشگیری

اگر سابقه افسردگی دارید، به‌خصوص افسردگی بعد از زایمان، بهتر است قبل از بارداری یا همان اوایل بارداری با پزشک در میان بگذارید.

💠 در طول بارداری، پزشک می‌تواند علائم را با کمک پرسش‌نامه‌ها یا بررسی‌های منظم تشخیص دهد. در صورت نیاز، راهکارهایی مثل جلسات مشاوره، گروه‌های حمایتی یا حتی دارو تجویز می‌شود.

بعد از تولد نوزاد، بهتر است یک ویزیت زودهنگام برای بررسی علائم افسردگی بعد از زایمان انجام شود. تشخیص زودهنگام، درمان زودتر را ممکن می‌سازد. اگر قبلاً سابقه این نوع افسردگی را داشته‌اید، شاید پزشک بخواهد بلافاصله پس از زایمان، درمان را شروع کند. بسیاری از داروهای ضدافسردگی در دوران شیردهی ایمن هستند.

سخنی از مشاوران آویژه

برخی از مادران در رابطه با علائم خود و خلقیات و رفتارهایی که دارند احساس شرمساری می کنند. آنها فکر می کنند که والدین بد و نامناسبی هستند که این رفتارها و تفکرات را دارند. اما باید گفت که افسردگی پس از زایمان بسیار شایع است و علائم آن می تواند در برخی از افراد شدید و در برخی دیگر خفیف باشد. پس اصلا جای نگرانی و سرزنش ندارد. داشتن چنین احساسات و رفتارهایی نشان دهنده این نیست که شما آدم بدی هستید.

📌 با درمان مناسب، علائم افسردگی پس از زایمان معمولا بهبود می یابد. در برخی موارد، افسردگی پس از زایمان می تواند ادامه یابد و طولانی مدت شود که به آن افسردگی مزمن می گویند. پس مهم است که پس از شروع احساس بهتر، درمان را ادامه دهید. توقف زودهنگام درمان ممکن است منجر به عود شود. شما می توانید از مشاوره تلفنی خانواده برای درمان افسردگی پس از زایمان استفاده کنید.