راهکارهای 12 گانه مقابله با طرحواره ایثار

قصد انجام کار خاصی را در زندگی خود دارید اما به دلیل نارضایتی پدر و مادرتان از آن کار چشم پوشی می کنید.🙄

می دانید نوع رفتارتان با خانواده همسرتان به درستی و بر طبق اصول انجام می شود با این حال از آنجایی که همسرتان ترجیح می دهد با آنها راحت تر رفتار کنید، بر خلاف میل باطنی تان حتی رفتار صحیح خود را هم تغییر داده و همان شخصیتی می شوید که همسرتان دوست دارد.🙄

از انجام کاری برای دوستتان ناراضی و ناخشنود هستید با این حال برای آنکه او را از خود نرنجانید، به هیچ عنوان حرفی نمی زنید.🙄

شما قطعا در طرحواره ایثار گرفتار شده اید و تنها راه نجاتتان برای بیرون آمدن از این طرحواره آن است که خودتان برای تغییر دادن عادات شخصیتی که دارید اقدام کنید.🙄

مشاوران مرکز مشاوره خانواده آویژه در این مقاله مطالب خوبی را جهت آشنایی شما با طرحواره ایثار، راه های مقابله با آن و علائمی که دارد، ارائه کرده اند. پیشنهاد می کنیم به هیچ عنوان خواندن این مقاله جذاب و تاثیرگذار را از دست ندهید.

طرحواره ایثار چیست؟

طرحواره ایثار به معنای نادیده گرفتن منافع، علایق، درخواست و سلایق خودتان برای جلب نظر دیگران و تامین خواسته های آنها است. حتی اگر این خواسته ها منطقی نباشند. حتی اگر بدانید که پذیرش آنها به ضررتان تمام شده است و موجب می شود به دردسر بیفتید.

🛑 در اصلی شخصی که در تله ایثار گرفتار شده است، کمتر موقعیتی پیش می آید که خواسته های خود را بر خواسته های دیگران ترجیح دهد. در اصل در میان افراد گرفتار این تله، همیشه نیازهای دیگران بر نیازهای خودشان ارجحیت دارد.

نمونه های بارز طرحواره ایثار:

در این قسمت چند مثال عینی برای آنکه متوجه شوید به طرحواره ایثار گرفتار هستید یا خیر را مطرح کرده ایم که می تواند به شما برای درک این موضوع کمک کند:

📛 نه گفتن به مردم برایتان کاری بسیار دشوار و اغلب اوقات نشدنی است.

📛 حتی زمانی که وقت کافی برای گذراندن با دیگران را ندارید باز هم با آنها قرار می گذارید چرا که آنها چنین درخواستی را مطرح کرده اند.

📛 اغلب اوقات با وجود آنکه در زندگی خودتان مشکلات مالی زیادی دارید، تحت تاثیر درخواستی که از شما می شود به دیگران کمک می کنید.

📛 کار مهمی را باید انجام دهید اما به دلیل آنکه شخص دیگری از شما درخواست کمک کرده است، کار خودتان را بلافاصله رها می کنید.

📛 هر زمان از شما درخواستی می شود، در صورت نه گفتن برای پذیرش آن درخواست، احساس عذاب وجدان و ناراحتی شدید می کنید.

📛 احساس می کنید تنها از طریق کمک کردن به مردم، می توانید آنها را راضی نگه دارید.

📛 مدام در حال خرید هدیه برای دیگران هستید و به باج دادن در برابر افرادی که زیاد ارزشی برایتان قائل نیستند، عادت کرده اید.

📛 از وسایلی که متعلق به خودتان هستند و آنها را بسیار دوست دارید، تنها به خاطر اینکه شخص دیگری خواستار آن وسیله شده، می گذرید و علایقتان را سرکوب می کنید.

هر یک از این موارد نشان می دهد که شما در تله طرحواره ایثار گرفتار شده اید و به راحتی امکان خروج از آن و رها پیدا کردن از این مشکلی برایتان ایجاد شده، وجود ندارد، مگر آنکه خودتان تصمیم درستی برای تغییر این رفتار نادرست و عادات اشتباهتان بگیرید.

ویژگی های طرحواره ایثار

🔴 اغلب اوقات افرادی که در تله طرحواره ایثار گرفتار می شوند، افرادی خجالتی بوده و اعتماد به نفس بسیار پایینی دارند.

🔴 این افراد اغلب اوقات دچار خود کم بینی بوده و کمتر مواردی پیش می آید که به راحتی از کنار خواسته های غیرمنطقی عزیزانشان بگذرند.

🔴 اغلب افراد گرفتار در طرحواره ایثار فکر، تایید و نظرات سایرین برایشان اهمیت زیادی داشته و بیشتر از آنکه به منافع و خواسته های قلبی خود در زندگی فکر کنند، به این فکر می کنند که چطور رضایت اطرافیان را به دست آورند.

🔴 این گروه از افراد نمی دانند، دقیقا کار دستی که باید انجام دهند چیست و همواره در زندگی احساسات خود را سرکوب و فدای درخواست ها و نظرات دیگران می کنند.

چه چیزی موجب گرفتار شدن در طرحواره ایثار می شود؟

طرحواره ایثار ریشه در دوران کودکی شما دارد و شما تحت تاثیر تجاربی که در آن دوران داشته اید در بزرگسالی به این طرحواره گرفتار خواهید شد.

در اساس این مشکل اغلب اوقات، زمانی پیش می آید که در دوران کودکی تان خود را در برابر مراقبانی که داشتید، (چه پدر و مادرتان و چه اشخاص دیگری که با آنها زندگی کرده و پیش آنها بزرگ شده اید) مسوول دانسته و به طور عجیب و غیرعادی انتظار بیشتری از خود برای مراقبت از آن ها داشته اید.

اغلب اوقات شما در آن دوران به این موضوع فکر کرده اید که مراقبان شما به کمک شما نیاز دارند. این حس تحت تاثیر چند عامل در وجود شما شکل گرفته است:

📌 یکی از مهم ترین عوامل این بوده که بزرگسالانی که در آن دوران با آنها سر و کار داشته اید با مشکلاتی در زمینه سلامت مواجه بوده و از نظر روحی و یا جسمی وضعیتشان به گونه ای بوده که توان مراقبت از خود به تنهایی را نداشته اند.

📌 حتی اگر شما خواهر و یا برادر بزرگ در خانواده بوده باشید، اغلب اوقات این فکر در وجودتان ریشه دوانیده که خود را مسوول اصلی مراقبت از خواهر و برادر کوچکتان دانسته و فکر می کنید آنها به حمایت شما نیاز دارند.

📌 به مرور زمان که این افراد تحت تاثیر تحسین بزرگسالان در دوران کودکی خود قرار گرفته و این تصور در میانشان شکل می گیرد که با ترجیح دادن نیازها و احساسات دیگران به نیازها و خواسته های خودشان، فرد بهتری خواهند شد.

📌 در این شرایط آنها با نقشی که برای خود تعریف کرده اند، همزاد پنداری کرده و خود را فرشته نجات دیگرانی می دانند که از نظرشان ناتوان بوده و آنها را نیازمند دریافت کمک می دانند.

طرحواره ایثار در رابطه

اگر شما هم جز آن دسته کسانی هستید که در رابطه با فرد خاصی، درگیر طرحواره ایثار شده اید، مشکلات زیادی در رابطه خواهید داشت. تحت تاثیر این تله، شما توان نه گفتن، مخالفت کردن و حتی ابراز نظراتتان به همان شیوه ای که در ذهنتان می گذرد را نداشته و اغلب اوقات خود را برای جلب رضایت طرف مقابل اسیر و فدای رابطه ای می کنید که بیش از حد یک طرفه شده و شما در آن نقش اصلی را برای پذیرفتن تمام مسوولیت ها، سختی ها و اشتباهات ایفا خواهید کرد.

تحت تاثیر گرفتاری شما در تله طرحواره ایثار، این موضوع برایتان تثبیت شده است که در هر شرایطی که نیاز خودتان را به نیاز سایرین ترجیح دهید، احساس عذاب وجدان شدید کرده و گمان می کنید، دچار گناهی بزرگ و نابخشودنی شده اید. احساسی که مدت ها ذهنتان را درگیر کرده و تداوم پیدا کردنش می تواند خطرات بزرگی برایتان به همراه داشته باشد.

راه درمان طرحواره ایثار

برای جلوگیری از تداوم پیدا کردن مشکلاتتان تحت تاثیر طرحواره ایثار می توانید یک و یا چند مورد از راهکارهای زیر را دنبال کنید:

موقعیت شناس باشید

به هیچ عنوان خود را در موقعیتی قرار ندهید که می دانید در آن معذب شده و مجبور به انجام کارهایی خواهید شد که مورد علاقه تان نیست. در صورت درخواست اطرافیانتان برای حضور پیدا کردن در این موقعیت ها پیش از آنکه دیر شود، عذر و بهانه ای آورده و خود را خلاص کنید.

راحت زندگی کنید

هر چقدر زندگی را راحت تر بگیرید، کمتر این فکر نادرست و منفی سراغتان می آید که باید سختی ها و مشکلات زندگی دیگران را تحمل کرده و برای برطرف کردنشان اقدام کنید. سعی کنید این باور را در درون ذهن و فکر و قلبتان نهادینه سازید که به دنبال راحتی و آسایش خود هستید.

انتظار از خودتان را کم کنید

بهتر است به جای آنکه مدام در فکر آن باشید که به خودتان فشار آورده و اقدامات سختی را جهت رضایت دیگران انجام دهید، سطح انتظارات و توقعات هم دیگران و هم خودتان را پایین بیاورید. قرار نیست خود را رابین هودی در نظر بگیرید که همه مشکلات دیگران به دست او حل می شوند.

رودربایستی را کنار بگذارید

بهتر است هر چه سریعتر عادت نادرست رودربایستی کردن در برابر آشنایانتان را کنار گذاشته و کمی بدون تعارف با مردم ارتباط برقرار کنید. اگر چیزی باب میلتان نیست آن را نپذیرید. قرار نیست نپذیرفتن شما به شیوه ای نامحترمانه مطرح شود که بعدها به خاطر رفتارتان خود را سرزنش کنید.

رفتارهای طرف مقابلتان را رصد کنید

به جای آنکه تمام فشارها را روی خودتان بگذارید و به رفتارهای نادرست بقیه بی توجه باشید، کمی هم رفتارهای آنها را زیر نظر بگیرید و به رفتارهای اشتباهشان هم فکر کنید. به خصوص در مواقعی که بدون رودربایستی در باب موضوعات مختلفی که مطرح می کنید، نظرات مخالف داده و از نه گفتن به شما هراسی به دل راه نمی دهند.

دست از جلب رضایت دیگران بردارید

بهتر نیست برای بیرون آمدن از تله طرحواره ایثار دست از تلاش برای جلب رضایت اطرافیانتان بردارید و همانطوری رفتار کنید که خود واقعی تان است. قرار نیست همیشه دیگران را راضی نگه دارید. هیچ اشکال ندارد که گاهی هم آنها از این که شما نظر واقعی تان را گفته اید، ناراحت و ناراضی باشند.

چاپلوس نباشید

هیچ گاه به هیچ عنوان اقدامی که نشان دهد، در حال چاپلوسی و تملق اطرافیانتان هستید، انجام ندهید. به جای آن سعی کنید در موقعیت های مناسب و به گونه ای که افراط و تفریط نکرده باشید، از استعدادها، موفقیت ها و توانایی های دیگران تعریف و تمجید کنید. نیازی نیست برای تایید خودتان مدام دست به خرید هدایای گران قیمتی بزنید که هیچ مناسبت خاصی ندارند.

در جبران کردن خوبی دیگران خود را به زحمت نیاندازید

اینکه با هر بار خوبی دیدن از اطرافیانتان بخواهید خوبی شان را جبران کرده و به طریقی افراطی، سعی در جبران خوبی هایشان کنید تنها یک معنی دارد اینکه شما خود را لایق خوبی دیدن نمی دانید. به این موضوع ایمان بیاورید که خوبی دیگران به شما تحت تاثیر خوب بودن خود است و نه در برابر رفتار نادرستی که بابت آن پشیمان باشید.

خود را مسوول اشتباهات دیگران ندانید

بهتر نیست به جای آنکه در تمام مراحل سعی در پاک کردن اشتباهات دیگران داشته باشید، به آنها اجازه دهید تا خودشان از پس اشتباهاتشان بربیایند؟ اینکه همسر شما مال و اموالش را تحت تاثیر بی احتیاطی از دست داده، مقصرش شما نیستید که حالا برای رفع عذاب وجدان همسرتان حاضرید دست به هر کاری بزنید. سعی نکنید تمام اشتباهات عالم را گردن خود بیندازید.

سطح توقعات خود را بالا ببرید

در رابطه با اعضای خانواده، دوستان و زندگی زناشویی خود نه زیاده خواهی کنید و نه بسیار قانع باشید. همیشه حتی در سخت ترین شرایط خود را مستحق بهترین هدایا، بهترین رفتارها و بهترین جملات بدانید.

حس عذاب وجدان را از خود دور کنید

با خودتان مهربان تر رفتار کنید. به جای آنکه بابت هر موضوعی خود را سرزنش کنید، اجازه ندهید هر کسی و هر موضوعی حال و احوالات شما را متغیر کرده و تحت تاثیرتان قرار دهند. قوی بودن شما موجب می شود کمتر در برابر شرایطی که حتی خودتان در آنها نقش نداشته اید، خود را مقصر بدانید.

معنی فداکاری و ایثار را بهتر بفهمید

بهتر است در قدم اول، درک و دید خود را نسبت به دو مفهموم انسان فداکار و مفهوم ایثار و از خودگذشتگی تغییر داده و اصلاح کنید. می توانید برای درک صحیح معنا و مفهموم این دو کلمه، کتابهایی را خوانده و یا از فراد دیگری کمک بگیرید. یادتان باشد که فداکار بودن شما به معنای نادیده گرفتن خودتان در شرایط مختلف نبوده و قرار نیست خود را فراموش کنید.

سخنانی از مشاوران آویژه

مشاوران مرکز مشاوره خانوداه آویژه به شما توصیه می کنند تا برای بیرون آمدن از تله طرحواره ایثار پیش از آنکه دیر شود، اقدام کنید. حتی اگر خودتان توان تغییر عادات نادرست در این زمینه را ندارید، می توانید از یک مشاور کاربلد و با تجربه ای کمک بخواهید تا در این زمینه راهنمای خوبی برای شما باشند. قبل از هر چیز می توانید یک تست طرحواره ایثار انجام داده و از وجود چنین مشکل در وجود خود اطمینان حاصل کنید.