اختلال دو قطبی چیست؟ دو قطبی ها چگونه افرادی هستند؟ علت اختلال دو قطبی چیست؟ اختلال دو قطبی یکی از اختلالات خلقی مزمن شناخته می شود. همانطور که از نام این اختلال پیداست شامل دو قطب افسردگی و شیدایی است. افراد دو قطبی دائم تغییرات شدید خلقی را تجربه می کنند. به همین دلیل بیماری دو قطبی می تواند برای افراد مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد. برای تشخیص اختلال دو قطبی ابتدا باید به دنبال نشانه های دو قطبی بودن باشید. اگر شما نیز إحساس می کنید علائم افراد دو قطبی را دارید نگران نباشید، با استفاده از داروها و تغییرات شیوه زندگی و گفتار درمانی، دو قطبی بودن را می توان کنترل و درمان کرد.

به دلیل سوالات مکرر در مورد علائم اختلال دو قطبی، علت بیماری دو قطبی و … مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به بررسی و تحقیق در رابطه با بیماری دو قطبی، علائم و دلایل و … این بیماری پرداخته اند. مطالعه مقاله زیر شما را با اختلال دو قطبی بیشتر آشنا می کند. پس اگر به دنبال دریافت اطلاعات کامل در مورد دو قطبی بودن هستید، مقاله زیر را مطالعه کنید.

اختلال دو قطبی یعنی چه؟

همانطور که در بالا اشاره شد، اختلالات دو قطبی یکی از اختلالات خلقی مزمن است که باعث ایجاد تغییرات شدیدی در خلق و خو، رفتار، توانایی و عملکرد و انرژی فرد می شود. دو قطبی بودن توسط انجمن روانپزشکی اختلالات آمریکا به عنوان یک گروه از اختلالات مغزی شناسایی شده است. اختلال دو قطبی می تواند ساعت ها، ماه ها و یا حتی سال ها برای فرد مشکل ایجاد کند و انجام کارهای روزانه و روابط با دیگران را با مشکل مواجه سازد.

می توان به زبان ساده دو قطبی بودن را این گونه تعریف کرد که فردی که دو قطبی دارد ممکن است لحظاتی را شاد و سرحال باشد و سپس بعد از چند دقیقه، بدون هیچ دلیل روشنی ناراحت و افسرده بنظر برسد. استفاده از کلمه دو قطبی را نیز می توان به این دلیل دانست که فرد درگیر این اختلال نوسانات زیادی بین خلقیات خوب و بد دارد.

برخلاف نوسانات خلقی که افراد گاهی به دلایل مختلف دچار آن می شوند، تغییرات خلقی در افراد دو قطبی آنقدر شدید است که می تواند به عملکرد فرد در تحصیل یا کار، روابط او با دیگران و توانایی هایش آسیب برساند. البته این موضوع را در نظر داشته باشید که افراد درگیر دو قطبی همیشه و در همه ساعت ها نیز علائم اختلال دو قطبی را ندارند. آنها دوره های مختلفی از نوسانات خلقی و … را تجربه می کنند.

دسته بندی اختلالات دو قطبی

در قدیم به اختلال دو قطبی، افسردگی شیدایی یا اختلال شیدایی_افسردگی می گفتند. دلیل این نام گذاری را می توان این دانست که افراد دچار دو قطبی دوره های شیدایی و افسردگی را طی می کنند. دو قطبی أنواع مختلفی دارد که افراد می توانند بسته به علائم دو قطبی و میزان آن در دسته های مختلف جای بگیرند. می توان اختلالات دو قطبی را در سه دسته مختلف تقسیم کرد. سه دسته اختلال دو قطبی عبارتند از:

اختلال دو قطبی I

این اختلال دو قطبی، یک اختلال شیدایی_افسردگی است. این اختلال هم می تواند با دوره های روان پریشی همراه باشد و هم بدون دوره های روان پریشی. این دوره های شیدایی حداقل 7 روز طول می کشند و تقریبا هر روز بیشتر از یک ساعت فرد را درگیر خود می کنند. در این نوع اختلال دو قطبی گاهی علائم اختلال دو قطبی آنقدر شدید است که فرد به مراقبت های پزشکی و مراجعه به روانپزشک احتیاج دارد.

اختلال دو قطبی II

این نوع از اختلال دو قطبی دوره های متناوب هیپومانیک و افسردگی را شامل می شود. دوره های هیپومانیک به نسبت دوره های شیدایی، که در اختلال دو قطبی نوع یک به آن اشاره شد، شدت کمتری دارند. افراد مبتلا به این اختلال با مشکلات شدید در عملکرد روزانه همراه نیستند.

اختلال سیکلوتیمیک

شامل چرخه ای از اختلال دو قطبی است که باعث ایجاد دوره های کوتاه مدت هیپومانیک و افسردگی می شود. افراد درگیر اختلال دو قطبی سیکلوتیمیک حالت خلقی مزمن ناپایدار دارند. ممکن است افراد مبتلا به این اختلال دوره های کوتاهی از خلق و خوی طبیعی را داشته باشند. این دوره خلق و خوی طبیعی کمتر از هشت هفته طول میکشد و بعد از آن مجدد نوسانات خلقی ادامه خواهد داشت.

دوره های شیدایی و افسردگی چیست؟

در بالا به طور مکرر به دوره های شیدایی و افسردگی اشاره شد. اما آیا می دانید دوره های شیدایی چیست؟ افسردگی در اختلال دو قطبی چه جایگاهی دارد؟

دوره های شیدایی

دوره های شیدایی یکی از ویژگی های اصلی اختلال دو قطبی نوع یک است. شیدایی وضعیتی است که در آن فرد در یک دوره حدودا طولانی خلق و خوی غیر عادی خواهد داشت، تحریک پذیری او به شدت بالا می رود و تغییرات بسیار شدیدی در افکار، احساسات، رفتار، عملکرد و … بوجود می آید. تغییرات این گونه افراد را می توان به راحتی متوجه شد. اگر در اطرافیان شما فردی دچار اختلال دو قطبی شدید باشد شما می توانید تغییرات و قرار گرفتن او در دوره شیدایی را متوجه شوید.

دوره های شیدایی می تواند باعث شود که افراد در فعالیت ها و کارهای آسیب زننده که می تواند مشکلات جسمی، اجتماعی، مالی و روانی را برای آنها به همراه داشته باشند، شرکت کنند. مثلا فرد درگیر شیدایی ممکن است رانندگی خطرناک و خارج از احتیاط را داشته باشد که ممکن است به سلامت جسمانی او به شدت آسیب برساند و یا آسیب مالی با خود به همراه داشته باشد.

دوره های شیدایی گاهی روان پریشی را نیز با خود به همراه دارند. برخی از علائم روان پرشی مانند: هذیان و توهم ممکن است در افراد دو قطبی که از شیدایی رنج می برند دیده شود. این علائم می تواند باعث ایجاد مشکل برای تشخیص اختلال دو قطبی از سایر اختلالات مانند اسکیزوفرنی می شود.

نوع دیگری از شیدایی نیز وجود دارد که آن را هیپومانیا می نامند. هیپومانیا شکل ضعیفی از شیدایی است و میزان شدت آن بسیار کمتر است. هیپومانیا به اندازه دوره های شیدایی اختلال دو قطبی نوع یک ادامه دار نخواهد بود و مدت زمان آن به نسبت کمتر است. همچنین در عملکرد روزانه افراد اختلال ایجاد نمی کند.

دوره های افسردگی

اختلال دو قطبی می تواند همراه با خود دوره های افسردگی را نیز داشته باشد. در طول دوره های افسردگی افراد دو قطبی، خلق و خوی آنها ضعیف شده و علاقه خود را به انجام دادن فعالیت هایی که قبلا از آنها لذت می بردند از دست می دهند. در اختلالات دو قطبی برخی از علائم شایع افسردگی را نیز می توان مشاهده کرد مانند:

تغییرات در اشتها که می تواند برای برخی از افراد پرخوری و برای برخی کم خوری و بی اشتهایی باشد.

خستگی و بی حوصلگی

داشتن احساس بی ارزشی و ناامیدی

علائم اختلال دو قطبی چست؟

نشانه های دو قطبی بودن می تواند در افراد مختلف باشد. همچنین بسته به اینکه شما کدام نوع از اختلال دو قطبی را دارید، می تواند نشانه های دو قطبی بودن برای شما با سایر افراد متفاوت باشد. مثلا مهم ترین علائم اختلال دو قطبی نوع یک، دوره های شیدایی است. در حالیکه افراد مبتلا به اختلال نوع دو دو قطبی دوره های هیپومانیک را تجربه می کنند. برخی دیگر از افراد دو قطبی هم دوره های هیپومانیک و هم شیدایی را با هم تجربه می کنند. پس می توان گفت الگوی خاصی برای اختلال دو قطبی وجود ندارد. همچنین بستگی به عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی، نشانه ها و علائم آن نیز می تواند شدیدتر شود. میزان افسردگی و شیدایی از فردی به فرد دیگر متغیر است و حتی برای فرد می تواند در زمان های مختلف، متفاوت باشد.

به همین دلیل ما برای بررسی علائم اختلال دو قطبی و نشانه های دو قطبی بودن هر کدام از فاکتورهای اختلال دو قطبی را به صورت جداگانه بررسی کرده ایم و نشانه های آنها را که در نهایت علائم اختلال دو قطبی نامیده می شوند برای شما عزیزان دسته بندی کرده ایم.

علائم دوره های شیدایی

داشتن امید بیش از اندازه و خارج از چارچوب

شادی و هیجان های افراطی و بیش از حد

بی قراری و کلافه بودن

تغییرات شدید در خلق و خو و نوسانات خلقی، مثلا در کسری از ثانیه از یک آدم شاد به یک انسان غمگین تبدیل می شوند.

اختلالات خواب و نیاز کم به خوابیدن

افکار هیجانی و بی منطق

انرژی زیاد و خارج از کنترل و یا کمبود انرژی و ناامیدی

قضاوت های عجولانه و ضعیف. مثلا ترک کار به طور ناگهانی

رویا پردازی های زیاد و ساختن آینده رویایی در ذهن

رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد مخدر، الکل و یا رابطه های نامشروع

احساس قدرتمند بودن غیر عادی

توهم و هذیان

داشتن افکار خودکشی

افرادی که علائم اختلال دو قطبی نوع یک را دارند و دوره های شیدایی را تجربه می کنند در اغلب أوقات از پیامدهای منفی و آسیب هایی که رفتارشان برایشان به همراه دارند بی خبرند. اگر شیدایی برای افراد بسیار شدید باشد، ممکن است برای حفاظت از فرد مبتلا به اختلال دو قطبی و اطرافیان او نیاز باشد که فرد را بستری کنند

نشانه های هیپومانیا

هیپومانیا را می توان شیدایی ضعیف دانست. علائم این نوع از اختلال دو قطبی اصلا به اندازه دوره های شیدایی شدید نخواهد بود. افراد درگیر هیپومانیا ممکن است إحساس خوبی داشته باشند و این عقیده را داشته باشند که می توانند کارهای زیادی را به بهترین شکل انجام دهند. این افراد اغلب در موقعیت های اجتماعی و یا محل کار خود می توانند عملکرد خوبی داشته باشند. افراد اختلال دو قطبی که هیپومانیک دارند ممکن است إحساس نکنند که رفتار اشتباهی دارند. اما خانواده و اطرافیان آنها ممکن است متوجه تغییرات خلقی و فعالیت های غیرعادی آنها می شوند.

علائم دوره های افسردگی در افراد دو قطبی

علائم فسردگی در اختلال دو قطبی مانند علائم افسردگی اساسی است. مهم ترین این علائم عبارتند از:

غم و اندوه فراوان و طاقت فرسا

نداشتن انگیزه برای انجام کارها

احساس خستگی

نداشتن انرژی

داشتن احساس ناامیدی و بی ارزشی

از دست دادن انگیزه و لذت بردن از چیزهایی که زمانی برای شما مهم و لذت بخش بوده است.

مشکل در تمرکز کردن

گریه های زیاد و بی دلیل که خارج از کنترل است.

نداشتن قدرت تصمیم گیری در مواقع حساس

تحریک پذیری بیش از حد

اختلالات خواب

اختلالات اشتها که شامل بی اشتهایی یا پرخوری است.

افکار خودکشی

علائم یک دوره مختلط اختلال دو قطبی

هنگامیکه حرف از اختلال دو قطبی به صورت مختلط می زنیم، یعنی اینکه فرد مبتلا به دو قطبی هم دوره های شیدایی را در رفتارهای خود داشته و هم دوره های افسردگی. پس می توان گفت که علائم اختلال دو قطبی مختلط شامل هر دو نشانه های دوره شیدایی و افسردگی می شود. در طول دوره این نوع اختلال، فرد افکار منفی همراه با نشانه های افسردگی را دارد. در کنار آن همچنان احساس بی قراری، بی انرژی بودن و کلافگی را خواهد داشت. نشانه های اختلال دو قطبی مختلط را می توان جز شدیدترین نشانه های اختلال دو قطبی دانست. افرادی که این نوع از اختلال را تجربه می کنند، به عنوان بدترین نوع اختلال دو قطبی دیده می شوند.

چرا اختلال دو قطبی دارم؟

شاید برای شما نیز این سوال بوجود آمده باشد که دلیل اختلال دو قطبی چیست؟ چرا برخی از افراد درگیر دوره های شیدایی و نوسانات خلقی شدید می شوند؟ چرا تست اختلال دو قطبی برخی از افراد مثبت و برخی منفی بوده است؟ میتوان گفت علت دقیق اختلال دو قطبی همچنان برای دانشمندان ناشناخته است. طبق تحقیقاتی که محققان انجام داده اند می توان گفت که عوامل مختلفی برای ایجاد اختلال دو قطبی برای فرد وجود دارد. تعدادی از این عوامل با یکدیگر ادقام شده و احتمال ابتلای فرد به اختلال دو قطبی را افزایش می دهند. این عوامل ترکیبی از عوامل فیزیکی، محیطی و اجتماعی هستند. 3 مورد از مهم ترین آنها که می تواند علت اختلال دو قطبی باشد عبارتند از:

ژنتیک و ارث

یکی از مهم ترین علت های اختلال دو قطبی ژنتیک و مسائل مربوط به وراثت است. اکثر افرادی که در خانواده آنها فردی دچار شیدایی و نوسانات خلقی است، آنها نیز درگیر اختلال دو قطبی می شوند. اختلال دو قطبی یکی از ارثی تری اختلالات در نظر گرفته می شود. بیش از دو سوم افراد مبتلا به اختلال دو قطبی حداقل یک خویشاوند که از نوسانات خلقی رنج می برد را دارند. پس می توان گفت اعضای خانواده یک فرد مبتلا به اختلال دو قطبی بیشتر در معرض خطر ابتلا به دو قطبی هستند. البته ژن خاصی مسئول ایجاد اختلال دو قطبی نیست. بلکه عوامل ژنتیکی و محیطی هستند که در کنارهم می توانند به عنوان محرک شناخته شوند.

محرک ها و عوامل محیطی تاثیر گذار

برخی از موقعیت ها و شرایط هستند که استرس های زیادی را برای فرد به همراه خواهند داشت. این موقعیت های استرس زا اغلب باعث بروز اختلال دو قطبی می شوند. همچنین قرار گرفتن در این شرایط برای افرادی که دو قطبی دارند می تواند به عنوان عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی شناخته شود. این موقعیت ها و رویدادهای استرس زا می تواند در هر زمان و هر شرایطی از زندگی فرد ایجاد شده و او را دچار دوره های شیدایی و افسردگی کند. مهم ترین نمونه های محرک ها استرس زا عبارتند از:

سوءاستفاده های فیزیکی، جنسی، عاطفی و …

از هم پاشیدن یک رابطه و ترک شدن

فوت یکی از عزیزان یا اعضای خانواده

بیماری های جسمی

اختلالات خواب

مشکلات اقتصادی و مالی

مشکلات در زمینه کار مانند بیکاری و یا از دست دادن شغل و …

نبودن تعادل در مواد شیمیایی مغز

شواهد زیادی وجود دارد که نشان داده است اختلال دو قطبی احتمالا با نبود تعادل شیمایی در مغز مرتبط است. مواد شیمیایی که در مغز مسئول کنترل عملکرد مغز هستند انتقال دهنده های عصبی نام دارند. این انتقال دهنده های عصبی شامل: دوپامین، نورآدرنالین و سرتونین می شوند. طبق تحقیقات انجام شده، اگر تعادل بین یکی از این انتقال دهنده های عصبی و یا همه آنها بوجود بیاید، فرد اختلال دو قطبی را تجربه می کند. مثلا اگر سطح نورآدرنالین خیلی بالا باشد، ممکن است فرد دچار دوره های شیدایی شود. اگر سطح آن بسیار پایین تر از حد استاندارد باشد نیز فرد دوره های افسردگی را تجربه می کند.

سخنی از مشاوران آویژه

مسلما افراد دو قطبی هم خودشان و هم اطرافیانشان به شدت مورد آسیب قرار می گیرند. این موضوع که فرد نوسانات خلقی داشته باشد و نتواند رفتار و خلقیات خود را کنترل کند می تواند به شدت آسیب زننده باشد. افراد دچار اختلال دو قطبی در اکثر شرایط از روابط اجتماعی دور مانده و افرادی تنها و افسرده خواهند شد.

برای تشخیص اختلالات دو قطبی کافی است نشانه های اختلال دو قطبی در افراد را مورد بررسی قرار دهید. اگر فردی علائم اختلال دو قطبی را دارد بهتر است برای درمان و کنترل دو قطبی بودن به مشاور یا روانشناس مراجعه کند. اگر نوسانات خلقی زیادی را در یکی از اعضای خانواده خود مشاهده می کنید و احساس می کنید که تغییرات خلقی او مربوط به اختلال دو قطبی است، بهتر است با مشاور برای تشخیص اختلال دو قطبی مشورت کنید. شما می توانید از مشاوره آنلاین که به راحتی در دسترس شما قرار می گیرد برای کمک و درمان اختلال دو قطبی کمک بگیرید.

سوالات متداول

اختلال دو قطبی چقدر شایع است؟

اختلال دو قطبی تقریباً 5.7 میلیون از افراد را در آمریکا تحت تاثیر قرار داده است. می توان گفت اختلال دو قطبی امروزه جز یکی از اختلالات شایع محسوب می شود.

اختلال دو قطبی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

اختلال دو قطبی می تواند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد. میانگین سن شروع اختلال دو قطبی، 25 سالگی است. اما به ندرت ممکن است از اوایل کودکی یا در اواخر 40 یا 50 نیز دیده شود.