آیا بیماری دو قطبی قابل درمان است؟ چرا فرزندم نوسانات و تغییرات خلقی شدید دارد؟ چگونه تغییرات خلقی را کنترل کنیم؟ مسلما دست و پنجه نرم کردن با اختلال دو قطبی می تواند بسیار سخت و آسیب زننده باشد. اختلال دو قطبی می تواند در روابط، محیط کار، خانواده و تحصیل و … مشکل ایجاد کند. فردی که درگیر این نوع از اختلال است هم خودش و هم اطرافیانش با مشکلات زیادی روبه رو می شوند. به همین دلیل باید هر چه سریعتر به فکر درمان اختلال دو قطبی باشند. برای کنترل و درمان اختلال دو قطبی لازم است عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی را در نظر گرفت و آنها را مهار کرد. همچنین با صبر و تلاش برای بهبود شرایط و از بین رفتن اختلال دو قطبی قدم برداشت.

مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به بررسی راهکارهای درمان بیماری دو قطبی، نکاتی برای زندگی بهتر افراد دو قطبی و … پرداخته اند. اگر شما نیز به دنبال یافتن بهترین راهکار برای درمان اختلال دو قطبی هستید یا نمی دانید چگونه با این بیماری به زندگی خود ادامه بدهید، پس مطالعه مقاله کامل و جامع زیر را از دست ندهید.

5 نکته برای زندگی بهتر افراد دو قطبی

درمان هایی که برای اختلال دو قطبی وجود دارد مادام العمر است. یعنی فردی که اختلال دو قطبی دارد باید تا آخر عمر خود از داروها و روش های درمانی برای درمان و کنترل اختلال دو قطبی استفاده کند. برخی از تغییرات در روند زندگی روزمره می تواند در نهایت باعث شود که فرد دو قطبی احساس بهتری داشته و از بروز دوره های شدید شیدایی و نوسانات خلقی جلوگیری کند. افراد دو قطبی برای داشتن یک زندگی موفق به ترکیبی از مهارت ها نیاز دارند. حمایت، تحصیل، یافتن پشتیبان و مشاور مناسب از عناصر کلیدی برای بهبودی اختلال دو قطبی است. برخی از مهم ترین راهکارها که باعث ایجاد یک زندگی عالی برای افرراد دو قطبی می شود عبارتند از:

ارتباط خود را قطع نکنید

هرگز ارتباط خود را با دیگران قطع نکنید. هرچه بیشتر خود را منزوی نگه دارید و از دیگران دوری کنید، تغییرات خلقی در شما شدیدتر خواهد شد. عدم برقراری ارتباط با خانواده و اطرافیان می تواند افسردگی های شدید را برای شما به همراه داشته باشد. طبق مطالعات انجام شده، شرکت در گروه های حمایتی و درگیر ماندن با دوستان و اعضای خانواده برای بهبود شرایط افرادی که اختلال دو قطبی دارند بسیار مفید بوده است.

در رابطه با اختلال دو قطبی آموزش ببینید

اگر بتوانید اطلاعات خود را در مورد بیماریتان افزایش دهید، مسلما بهتر می توانید علائم و نشانه های آن را کنترل کنید. همچنین خواهید آموخت که چگونه از عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی فاصله بگیرید. پس سعی کنید سوالات و نگرانی های خود را از پزشک و یا مشاور بپرسید و به دنبال یافتن اطلاعات بروز در مورد اختلال دو قطبی باشید. درک بیماری به شما کمک می کند تا احساس کنترل بیشتری داشته باشید.

علائم و نشانه ها را ردیابی کنید

گزارش روزانه از خلق و خو و تفکر در مورد تغییرات اخلاقی می تواند به شما کمک کند تا بهتر علائم دو قطبی بودن را در رفتار خود پیدا کنید. این کار کمک میکند که شما بتوانید آنها را کنترل و مدیریت کنید. اگر شما بتوانید تغییرات خلقی خود را متوجه شوید، می توانید قبل از بدتر شدن شدت آنها را متوقف یا کاهش دهید. دانستن علائم و نشانه های اختلال دو قطبی کمک می کند که شما عوامل استرس زا و عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی را مانند کمبود خواب، تعارض در روابط، تغییرات فصل و … را بهتر بشناسید و آنها را کنترل کنید.

از مهارت های مقابله ای کمک بگیرید

شما می توانید از مهارت های مقابله ای برای کنترل علائم خود کمک بگیرید. مهارت های مقابله ای شامل فعالیت هایی می شوند که به شما کمک می کنند احساس آرامش بیشتری داشته باشید. بهتر بتوانید با دیگران ارتباط برقرار کنید و عادت های سالم خود را افزایش دهید. فهرستی از مهارت هایی که باعث ایجاد این احساسات در شما می شوند تهیه کنید تا هنگام بروز مشکلات و نوسانات خلقی از آنها استفاده نمایید.

یک روتین خاص برای خود ایجاد کنید

بزرگترین مهارت مقابله ای و عملکردی که برای پیشگیری از شیدایی و افسردگی می توانید انجام دهید ایجاد یک برنامه روزانه سالم است. روتین خاصی را برای زندگی ود در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که شما باید به طور مداوم دارو مصرف کنید، خواب کافی داشته باشید، ورزش کنید و … . این موارد به بهبود خلق و خوی شما و کاهش ابتلا به شیدایی کمک بسزایی می کند. زمانی را برای استراحت کردن و رهایی از استرس ها و اضطراب های زندگی اختصاص دهید. این کار خلق و خوی شما را تثبت کرده و از تغییرات شدید خلقی دور می کند.

عوارض اختلال دو قطبی در زندگی

مسلما اختلال دو قطبی اگر درمان نشده و برای مدیریت آن هیچ قدمی بر نداشت می تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد. آسیب های اختلالات دو قطبی بسیار گسترده بوده و تنها برای خود فرد نیست. بلکه خانواده و دوستان و اطرافیان او را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. برخی ازمهم ترین عوارض اختلال دو قطبی که درمان نشده است عبارتند از:

روابط آسیب دیده

منزوی و گوشه گیر شدن فرد

مصرف مواد مخدر و الکل

خودکشی و یا داشتن افکاری در مورد خودکشی

مشکلات اقتصادی و مالی

مشکلات حقوقی

عملکرد ضعیف در مدرسه، کار و یا خانواده

دوری از فعالیت های اجتماعی و کارهای بزرگ

نداشتن انگیزه برای رسیدن به رویاها و اهداف در زندگی

نداشتن زندگی موفق و شاد

و …

چگونه اختلال دو قطبی را تشخیص می دهند؟

تشخیص اختلال دو قطبی بر عهده مشاور و یا روانپزشک است. او با استفاده از ابزارهای مختلفی می تواند تشخیص دهد که فردی دچار اختلال دو قطبی است یا خیر؟ برخی از راه های تشخیص بیماری دو قطبی که توسط مشاور مورد بررسی قرار می گیرد عبارتند از:

معاینه فیزیکی

در معاینه های فیزیکی پرونده پزشکی شما نیز مورد بررسی قرار می گیرد. سوالاتی در مورد علائم، سابقه بیماری در خانواده، تجربیات و … از مراجعه کننده پرسیده می شود.

انجام آزمایش های پزشکی

از آزمایشاتی مانند آزمایش خون برای رد سایر بیماری هایی که ممکن است علائم یکسانی با اختلال دو قطبی داشته باشند، استفاده می شود. مانند پرکاری تیروئید.

همچنین برای تشخیص نوع اختلال دو قطبی مشاور یا روانپزشک از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی( DSM) کمک می گیرد. همچنین از تست های اختلال دو قطبی برای تشخیص نوع اختلال و میزان پیشرفت آن در روان شما استفاده می کنند.

طبق تحقیقات انجام شده افرادی که مبتلا به اختلالات دو قطبی هستند، به احتمال زیاد بیماری های دیگری نیز مانند بیماری های زیر را دارند.

بیش فعالی یا اختلال نقص توجه

اختلالات مربوط به مصرف مواد

اضطراب

اختلال استرس پس از سانحه

و …

اختلال دو قطبی چگونه درمان می شود؟

افرادی که اختلال دو قطبی دارند باید مادام العمر تحت درمان قرار بگیرند. زیرا اختلال دو قطبی یک بیمای مادام العمر است. آنها باید دارو مصرف کنند و تحت نظر روانشناس یا مشاور باشند. در برخی از شرایط فرد باید چندین ماه و یا چند سال با مشاور به دنبال راه درمانی باشد که برای او بیشترین تاثیر را دارد.

به طور کلی درمان اختلال دو قطبی به اکثر افرادی که از اختلال دو قطبی رنج می برند می تواند کمک موثری کند. حتی افرادی که شدیدترین علائم اختلال دو قطبی را دارند می توانند تحت درمان و کنترل قرار بگیرند. درمان هایی که برای این نوع از اختلال موثر هستند شامل ترکیبی از موارد زیر هستند.

روان درمانی یا گفتار درمانی

داروها

عادت های مفید سبک زندگی مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش کردن و … .

استراتژی های خود مدیریتی مثل شناسایی علائم اولیه و دوری از عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی

درمان های تشنج الکتریکی هنگامیکه دارو پاسخگو نمی باشد و یا به دنبال کنترل سریع علائم اختلال دو قطبی هستییم.

و …

اگر افراد در کنار اختلال دو قطبی، سایر بیماری های سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و … را نیز داشته باشند، درمان می تواند کمی دشوارتر باشد. زیرا استفاده از داروهایی برای درمان سایر بیماری ها ممکن است اختلال دو قطبی را بدتر کرده و به عنوان محرک دو قطبی شناخته شود. حتی برخی از داروها ممکن است دوره های شیدایی را ایجاد کند.

راهکارهای درمان اختلال دو قطبی

همانطور که در بالا اشاره شد برای برای درمان اختلال دو قطبی و کنترل آن از روان درمانی و داروها کمک میگیرند. در این قسمت توضیح مختصری در مورد انواع راه های روان درمانی موثر برای اختلال دو قطبی و داروهای تاثیر گذارد بر دو قطبی آورده شده است. با ما همراه باشید.

روان درمانی

به روان درمانی گفتار درمانی نیز گفته می شود. روان درمانی یکی از مهم ترین بخش های درمانی اختلال دو قطبی محسوب می شود. روان درمانی اصطلاحی است که برای انواع تکنیک های درمانی با هدف شناسایی و تغییر احساسات، رفتارهای نگران کننده و افکار و … به کار برده می شود. برای درمان اختلال دو قطبی از روان درمانی های مختلفی استفاده می شود که عبارتند از:

آموزش روانی

اختلال دو قطبی یک بیماری بسیار پیچیده است. به همین دلیل یادگیری در مورد این بیماری و تاثیراتش بر زندگی افراد می تواند به فرد بیمار و اطرافیانش کمک کند تا بهتر آن را مدیریت و کنترل کنند. برای این منظور از آموزش روانی کمک می گیرند.

درمان بین فردی و اجتماعی (IPSRT)

این نوع از درمان برای کمک به بهبود خلق و خوی افراد و درک کردن کار تیمی و اجتماعی استفاده می شود. IPSRT یک راهکار موثر برای افرادی است که از اختلالات خلقی مانند اختلال دو قطبی رنج می برند. در این درمان فرد یاد می گیرد که چگونه رویدادهای استرس زا را در زندگی مدیریت کند و همچنین چگونه اختلالات خود را هنگام قرار گرفتن در یک محیط اجتماعی کاهش دهد. مهارت هایی که در این نوع از درمان به فرد آموزش داده می شود به او کمک می کند تا از ایجاد دوره های جدید شیدایی و یا افسردگی در درون خود در آینده جلوگیری کند.

درمان خانواده محور

این نوع درمان هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان مبتلا به دو قطبی قابل اجرا است. درمان خانواده محور همانطور که از اسمش پیدا است اختصاص به خانواده دارد. اگر فردی در خانواده اختلال دو قطبی داشته باشد، اعضای خانواده در جلسات روان درمانی که در مورد اختلال دو قطبی است شرکت می کنند و یاد می گیرند که چگونه باید با فرد دو قطبی ارتباط برقرار رده، بیماری او را کنترل کرده و از عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی دوری کنند.

درمان شناختی _ رفتاری یا CBT

درمان شناختی رفتاری یک نوع از درمان ساختار یافته و هدف گرا است. روانشناس یا مشاور در این نوع درمان به فردی که اختلال دو قطبی دارد کمک می کند تا افکار و احساسات خود را درک کرده و آنها را از نزدیک مورد بررسی قرار دهد. فرد متوجه می شود که چگونه افکار او بر اعمال و عملکردش تاثیر می گذارد. با استفاده از درمان شناختی رفتاری شما خواهید آموخت که چگونه افکار و رفتارهای منفی را مدیریت کرده و الگوها و عادت های سالمی را برای خود ایجاد کنید.

داروها

گروهی از داروها هستند که می توانند به فرد دو قطبی کمک کنند تا بهتر علائم اختلال دو قطبی را مدیریت کرده و آنها را کاهش دهد. داروهایی که برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود باید زیر نظر روانپزشک و یا پزشک باشد و آنها تجویز کنند. گاهی از چند نوع داروی مختلف برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود. برخی از داروهایی که مشاور یا روانپزشک برای کنترل و درمان اختلال دو قطبی از آنها استفاده می کند عبارتند از:

تثبیت کننده های خلق و خو

داروهای اعصاب نوع دو که به آنتی سایکوتیک معروف اند.

داروهای ضد افسردگی

عوارض جانبی داروهای مورد مصرف برای اختلال دو قطبی

عوارض داروهای اختلال دو قطبی بسته به نوع دارویی که مصرف می کنند متفاوت است. اگر بعد از مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک برای درمان اختلال دو قطبی، دچار مشکل و عوارض شدید شده اید حتما این موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید.

هرگز مصرف داروها را سرخود متوقف نکنید مگر اینکه پزشک دستور توقف دارو را داده باشد. قطع ناگهانی دارو می تواند عوارض جانبی بسیار شدید را برای شما ایجاد کند و بیماری دو قطبی را شدیدتر کند.

برخی از عوارض جانبی داروهای اختلال دو قطبی عبارتند از:

اختلالات متابولیک

فشار خون بالا

قند خون بالا

خواب آلودگی شدید

افزایش وزن و چاقی

احساس بی قراری و آشفتگی که به همراه خود نیاز شدید به حرکت دادن و تکان دادن دارد.

اضطراب

و …

از چه راهکارهای درمانی دیگر برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود؟

مهم ترین راه های درمانی و شایع ترین راهکارهای درمان برای اختلال دو قطبی در بالا گفته شد. در برخی از شرایط از راهکارهای فرعی دیگر نیز برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود. برخی از این راهکارهای درمانی عبارتند از:

الکتروشوک درمانی( ECT)

در این نوع از درمان جریان های کوتاه الکتریکی به مغز وارد می شود. این جریان ها می تواند تشنج را ایجاد کند. اغلب از این روش برای درمان افسردگی های شدید استفاده می شود. افسردگی هایی که با دارو حل نشده و یا شیدایی های حاد که از طریق راه های درمانی دیگر درمان نشده اند. همچنین روش الکتروشوک درمانی یکی از بهترین نوع درمان برای شیدایی در افراد باردار است. در این روش فرد را بیهوش می کنند به همین دلیل او در طول درمان و استفاده از جریان ها بیهوش بوده و هیچگونه دردی را احساس نمی کند.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)

در این درمان از یک سیم پیچ الکترومغناطیسی کوتاه برای انتقال جریان الکتریکی به مغز استفاده می شود. این روش نیز برای اختلالاتی که افسردگی شدید را همراه خود دارند و افسردگی با دارو رفع نشده است استفاده می شود. تفاوت آن با الکتروشوک درمانی این است که این روش دردناک نیست و به همین دلیل نیاز به بیهوشی ندارد.

داروهای تیروئید

از داروهای تیروئید در برخی از موارد برای تثبیت کننده خلق و خو استفاده می شود. مطالعات و تحقیقات نشان داده که استفاده از داروهای تیروئید برای کنترل افرادی که اختلال دو قطبی شدید دارند راه مناسبی بوده است.

درمان با کتامین

کتامین یک داروی بی حس کننده است. دوزهای پایین آن می تواند اثرات ضد افسردگی و ضد خودکشی را برای مدت کوتاهی داشته باشد. به همین دلیل افرادی که اختلال دو قطبی دارند و به فکر خودکشی هستند از این دارو استفاده می کنند. البته مصرف این دارو باید طبق تجویز پزشک باشد.

بستری شدن در بیمارستان

بستری شدن در بیمارستان یک روش اورژانسی برای افرادی است که اختلال دو قطبی باعث شده رفتارهای خطرناک داشته باشند. هنگامیکه فردی یک دوره افسردگی شدید یا شیدایی را تجربه می کند و نمی توان رفتارها و اعمال او را کنترل کند، بهتر است او را زیر نظر پزشک در بیمارستان بستری کنید.

سخنی از مشاوران آویژه

همانطور که در بالا اشاره شد عدم درمان اختلال دو قطبی می تواند آسیب های شدید و غیر قابل جبرانی را برای فرد و اطرافیان او به همراه داشته باشد. شاید یکی از عزیزان شما از اختلال دو قطبی رنج میبرد اما خودش متوجه این موضوع نمی شود. بهتر است برای درمان و کنترل بیماری او قدم بردارید. تغییرات در نحوه زندگی افراد می تواند راهکار موثری برای مدیریت اختلال دو قطبی در کنار روان درمانی و استفاده از داروها باشد. اگر نمی دانید چگونه با اختلال دو قطبی زندگی خوب و موفقی داشته باشید، می توانید از مشاوره آنلاین در این زمینه کمک بگیرید. مشاوره به شما کمک می کند تا بتوانید با استفاده از یادگیری مهارت هایی، اختلال دو قطبی را کنترل و مدیریت کنید.

سوالات متداول

آیا می توان از ایجاد اختلال دو قطبی پیشگیری کرد؟

متأسفانه هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از اختلال دو قطبی وجود ندارد. چرا که علت دقیق و مشخصی برای این بیماری هنوز مشخص نشده است. اما داشتن اطلاعاتی در مورد علائم و نشانه های اختلال دو قطبی و درمان زود هنگام میتواند بسیار کمک کننده باشد.

چگونه اختلال دو قطبی را درمان کنیم؟

درمان هایی که برای اختلال دو قطبی به کار می روند مادام العمر هستند. این درمان ها مختلف بوده و هرکدام در موارد مختلفی برای افرراد استفاده می شوند. روان درمانی، استفاده از دارو ها اصلی ترین بخش های درمان اختلال دو قطبی محسوب می شوند.