پرخاشگری در کودکان می تواند اشکال مختلفی داشته باشد:

عصبانیت های فیزیکی

ضربه زدن

لگد زدن یا گاز گرفتن

تخریب اموال و اشیاء

قلدری

حملات کلامی

تلاش برای کنترل دیگران از طریق تهدید یا خشونت.

مشاوران خانوداه آویژه در این مقاله سعی کرده اند به صورت کامل راهکارهای برخورد با پرخاشگری و نافرمانی کودکان را توضیح دهند. لطفا برای کارایی آن را تا پایان مطالعه کنید.

چه چیزی بچه ها را عصبانی می کند؟

در برخی موارد، ما کودکان را به دلیل پرخاشگری کردن، سرزنش می کنیم. اما باید یادمان باشد که آن‌ها هنوز یاد نگرفته‌اند که چگونه تکانه‌های خود را کنترل کنند، یا درگیری‌ها را به روش‌های قابل قبول اجتماعی حل کنند.

در موارد دیگر، دلیل پرخاشگری کودکان ممکن است مشکلات خاصی باشد که با آنها دست و پنجه نرم می کنند. مانند رویدادهای استرس زا در زندگی، مشکلات تنظیم هیجانات عاطفی، کمبود توجه، علائم اوتیسم یا بیش فعالی.

با این حال در همه این موارد، حتی در مواردی که کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری جدی تشخیص داده شده اند، والدین می توانند تأثیر قدرتمندی برای کنترل پرخاشگری کودکان داشته باشند.

سخنی با پدر و مادرهای کودکان عصبی و پرخاشگر

همه ما انسان ها توانایی رفتار پرخاشگرانه را داریم. این که این کار را انجام دهیم یا نه بستگی به درک ما از جهان دارد.

تمایلات پرخاشگرانه در کودکان توسط شرایط محیطی شکل می گیرد. مانند فشارها، تهدیدها، فرصت ها و پیامدهایی که کودکان تجربه می کنند. با تغییر این شرایط، می توانیم رفتارهای پرخاشگرایانه بچه هایمان را بهبود بخشیم و مسیر تربیت آنها را تغییر دهیم.

این به این معنی نیست که اگر فرزندتان رفتاری غیرقابل قبول داشته باشد، تقصیر شماست.

علت پرخاشگری در کودکان

عوامل ژنتیکی

عوامل ژنتیکی برخی از کودکان را در معرض خطر بیشتری برای مشکلات مانند پرخاشگری، استرس و عصبانیت قرار می دهد.

مطالعات مشاوره کودک تأیید می کند که عوامل ژنتیکی برخی از کودکان ما را در معرض خطر بیشتری برای رفتار پرخاشگرانه قرار می دهد. و اگر کودکان در معرض استرس زیادی در اوایل زندگی قرار گیرند، احتمال بروز مشکلات رفتار پرخاشگرانه بیشتر است .

عومل محیط برون از منزل

پرخاشگری در کودکان نیز تحت تأثیر نیروهای محیطی بیرون از خانه است. همسالان، معلمان، محله ها، پیام های شبکه های اجتماعی و عوامل فرهنگی همگی در ایجاد رفتار پرخاشگری در کودک نقش دارند.

مطالعات مشاوره روانشناسی نشان می دهد که برخی از کودکان در پاسخ به موقعیت های استرس زا، افزایش ترشح غیر طبیعی هورمون استرس کورتیزول را تجربه می کنند. این کودکان در معرض خطر بیشتری برای عصبی شدن و رفتار پرخاشگرانه هستند.

نقش پدر و مادر

والدین، می توانند تأثیر مهمی در پیشگیری از رفتار پرخاشگرایانه کودکان خود داشته باشند. مطالعات مشاوره کودکان نشان می‌دهد که بچه‌های پرخاشگر زمانی که از والدین آموزش عملی و حمایت اخلاقی دریافت می‌کنند، مسیر حرکت خود را تغییر می‌دهند.

راه های برخورد با پرخاشگری کودک

در اینجا نکات کلیدی برای مقابله با پرخاشگری کودکان در دو بخش ارائه شده است. بخش اول مربوط به شما به عنوان والدین است. بخش دوم حاوی نکات عملی برای کمک به کودکان برای غلبه بر رفتار پرخاشگرانه خود است.

نکاتی برای حفظ اعتماد به نفس و چشم انداز سازنده برای والدین جهت برخورد با پرخاشگری کودکان

به فرزندان خود بد بین نباشید

هنگامی که فرزند شما به درخواستی عمل نمی کند، به شما بی احترامی می کند. شما نباید، به راحتی از کوره به در شوید، این واکنش های احساسی، هر چند طبیعی هستند، اما اشتباه هستند.

نکته اول، بچه ها احساسات و اطلاعات را به روشی که بزرگسالان انجام می دهند، درک نمی کنند.

نکته دوم، تحقیقات نشان می‌دهد والدینی که نسبت‌های خصمانه به کودک خود می‌دهند در نهایت پرخاشگری بیشتری را در فرزند خود ایجاد کنند.

انتظارات واقع بینانه در مورد توانایی های کودک

انتظارات واقع بینانه ای در مورد توانایی فرزندتان در پیروی از قوانین یا درخواست های خود داشته باشید.
کودکان خردسال دامنه توجه کوتاه تری دارند و به راحتی حواسشان پرت می شود. آنها زمان بیشتری را برای پردازش دستورالعمل های شفاهی صرف می کنند.

بنابراین وقتی دستوری را صادر می‌کنید، نباید انتظار داشته باشید که بچه‌های کوچک به سرعت و کارآمد به آن پاسخ دهند. آنها با سرعت کمتری کار می کنند و انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر برایشان سخت تر است.

شما باید سرعت انجام دستورات خود را با توانایی‌های فرزندتان هماهنگ کنید البته با یادآوری‌های صبورانه و آرام.

انتظارات واقع بینانه در مورد همدلی کودک

انتظارات واقع بینانه در مورد رشد همدلی و مهربانی داشته باشید. در طول دوران کودکی، بچه ها در حال یادگیری این هستند که چگونه خلق و خوی خود را تنظیم کنند و ذهن دیگران را بخوانند.

بچه‌ها اگر دنیا را خصمانه یا ناعادلانه بدانند، ممکن است پاسخ های پرخاشگرانه به محیط بدهند. بنابراین اگرچه رفتار کودک شما ممکن است خودخواهانه به نظر برسد، اما این بدان معنا نیست که رفتار او غیرقابل اصلاح است.

وقتی بچه ها نمی توانند نسبت به دیگران همدلی و مهربانی نشان دهند، اغلب به این دلیل است که آنها موقعیت را متفاوت درک می کنند یا نمی دانند چگونه تکانه های خود را کنترل کنند. آنها به فرصت هایی برای یادگیری نیاز دارند.

راهکارهای ساده یادگیری همدلی برای کودکان

ایجاد روابط ایمن با والدین

صحبت در مورد احساسات خود

سیگنال های عاطفی دیگران

مشاهده الگوهای مثبت

پاداش برای خودکنترلی و همکاری

بر حفظ یک رابطه مثبت تمرکز کنید

وقتی بچه‌ها مرتباً پرخاشگری می‌کنند، والدین تمایل دارند همه رفتار های کودکان خود را کنترل کنند. آنها احساس می کنند موظف هستند که به هر تخلفی با انتقاد یا تنبیه پاسخ دهند و در نهایت رابطه ای ایجاد می شود که سراسر تنش و درگیری است.

این رفتار والدین نتیجه معکوس دارد.

مطالعات نشان می‌دهند که وقتی به بچه‌ها برای کارهای های خوب بازخورد مثبت ارائه می‌کنید و برای کارهای اشتباه  تهدید و تنبیه نمی کنید، احتمال بیشتری برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی وجود دارد.

اما اولین گام، سازماندهی مجدد اولویت های خود در رابطه با فرزند خود است. حفظ روابط مثبت مهمتر از پیگیری اصلاح پرخاشگری کودک است. گاهی اوقات لازم است اولویت های خود را انتخاب کنید.

آرامش روانی خود را فدا نکنید!

رفاه روانی خود را قربانی نکنید! مقابله با پرخاشگری کودکان بسیار استرس زا است و استرس به شما آسیب می رساند. ما را بیمار می کند، تفکر ما را تیره می کند و به روابط عاطفی ما آسیب می رساند.

استرس مسری است: حتی نوزادان خردسال هم حالات منفی ما را درک می کنند.

وقتی والدین تحت استرس هستند، به آتش اختلافات دامن می زنند و مشکلات رفتاری فرزندانشان را بدتر می کنند.

بنابراین پرداختن به آرامش خود یک فکر غیر ضروری نیست، بلکه یک امر واجب است که نباید تا زمانی که مشکلات پرخاشگری فرزندتان بهبود نیابد، آن را به تعویق بیندازید.

اصولی که می توانیم برای تشویق همکاری و تحت کنترل نگه داشتن پرخاشگری کودکان از آنها استفاده کنیم را در زیر آورده ایم.

یک سیستم انضباطی ایجاد کنید

وقتی بچه ها تمایلات پرخاشگری، سرکشی یا تهاجمی نشان می دهند، اوضاع در خانه سخت تر است. این کودکان برای حفظ ارتباط نیاز به تشویق مثبت دارند. اما رفتار نادرست آنها ما را تحریک پذیر، عصبانی، ناامید یا بد خلق می کند.

بچه های پرخاشگر بدترین دشمنان خودشان هستند، زیرا آنها با الگوهای رفتاری خود باعث می شوند مردم واکنش منفی به آنها نشان دهند. متاسفانه والدین اغلب متعادل رفتار نمی کنند. در برخی موارد بیش از حد تنبیه‌کننده می‌شوند یا در موارد دیگر بیش از حد درگیر می‌شوند.

چاره چیست؟

روانشناسان کودک توصیه می کنند که یک «سیستم سهمیه‌بندی» انضباطی ایجاد کنید.

سخت‌ترین محدودیت‌ها را برای رفتارهای پرخاشگرانه و ضداجتماعی اعمال کنید. اعمالی که باعث آسیب، صدمه زدن به احساسات یا آسیب فیزیکی به دیگران می‌شوند. بچه ها به این پیام واضح نیاز دارند که این رفتار غیرقابل قبول است. مطالعات نشان می‌دهد که بچه‌هایی که به هر نوع پرخاشگری دست می‌زنند، اگر کنترل نشوند، آن را تشدید می‌ کنند.

مهارت‌های عاطفی-اجتماعی آموزش دهید

به بچه‌ها کمک کنید مهارت‌های عاطفی-اجتماعی خود را توسعه دهند و بچه‌ها را از موقعیت‌هایی که بر توانایی‌های فعلی‌شان تأثیر منفی می‌گذارد، دور کنید.

سال‌ها طول می‌کشد تا بچه‌ها درک کاملی از احساسات خود پیدا کنند. در نتیجه وظایفی به بچه‌ها بدهید که واقعاً می‌توانند از عهده آنها برآیند.

انتظارات خود را واضح و آرام بیان کنید

انتظارات خود را واضح و آرام بیان کنید و به جای وضع ممنوعیت ها، بر انتخاب های مثبت تاکید کنید. بچه ها را با مداخلات زیاد عصبی نکنید.

مطالعات روانشناسی کودک نشان می دهد که چنین مدیریتی با توسعه خودکنترلی کودکان تداخل دارد. اما اگر بچه‌ها شروع به به پرخاشگری و بی ادبی می‌کنند، به آنها دوستانه یادآوری کنید. آنها ممکن است فاقد ظرفیت حافظه کاری و مهارت های توجه برای کنترل کردن خشم خود باشند.

رفتار های ناپسند را برای کودکان تعریف کنید

با بچه ها در مورد اینکه چه چیزی مردم را عصبانی یا غمگین می کند، صحبت می کنید؟ یا چگونه از عصبانی کردن دیگران جلوگیری کنند؟ بچه‌هایی که با بحث درباره این موضوعات بزرگ می‌شوند، بهتر می توانند احساسات خود را کنترل کنند.

برای انجام کارها به کودکان فرصت دهید

سعی نکنید سرعت یادگیری یک بزرگسال را به بچه ها تحمیل کنید. زمان واکنش بچه ها کندتر است و انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر بیشتر طول می کشد. به بچه ها زمان بیشتری بدهید تا برنامه ها را عملی کنند و قبل از اینکه آنها را مجبور به تغییر فعالیت کنید، چند دقیقه به آنها فرصت دهید.

به کارهای خوب کودکان پاداش دهید

وقتی بچه‌ها همه چیز را درست انجام می دهند، با بازخورد مثبت و تشویق‌کننده به آنها پاداش دهید. این یک راه قدرتمند برای شکل دادن به رفتار پسندیده است. اما حواستان باشد که چه نوع تشویقی موثر است .

کودکان رفتار منصفانه را درک می کنند

برای کودکان آنچه پرخاشگری و نافرمانی به نظر می‌رسد، معمولا : ناتوانی در کنترل تکانه‌ها، کنترل احساسات، به خاطر سپردن قوانین، عدم پیروی از دستورالعمل ها یا جریحه دارکردن احساس دیگران است.

بچه‌ها می‌دانند که ما حق داریم روی چیزهای خاصی پافشاری کنیم، مانند قوانین مربوط به خشونت. اما آنها معتقدند محدودیت‌هایی وجود دارد، و زمانی که ما آن محدودیت‌ها را زیر پا می‌گذاریم، به احتمال زیاد اقتدار ما را نامشروع می‌دانند.

بنابراین مهم است که با فرزند خود منصفانه و معقولانه رفتار کنید تا بچه ها شورش نکنند.

با فرزندان خود بازی کنید

با انجام بازی های مناسب رشد خودکنترلی و رفتار اجتماعی را تقویت کنید. وقتی با یک کودک نافرمان یا پرخاشگر برخورد می کنید، ممکن است علاقه ای به بازی کردن نداشته باشید. اما کودکان از طریق بازی یاد می گیرند که با دیگران کنار بیایند.

سعی کنید کودکان خواب کافی داشته باشند

تاثیر خواب را دست کم نگیرید. بر کسی پوشیده نیست که خواب بر خلق و خوی تأثیر می گذارد و بد خوابی کودکان را بداخلاق می کند.

کودکانی که خواب کمتری دارند، «رفتار مخالف» بیشتری مانند پرخاشگری، عصبانیت، مشاجره و کینه توزی نشان می دهند و خواب ضعیف باعث بیش فعالی و کمبود توجه می شود.

خونسردی خود را حفظ کنید

مراقب خودتان باشید. وقتی فرزندتان عصبانی می‌شود، آرام و خونسرد ماندن سخت است، از طرفی استرس خودتان همه چیز را بدتر می‌کند، از جمله رفتار پرخاشگرایانه فرزندتان.

مطالعات روانشناسی کودک نشان می‌دهد که وقتی والدین سطح استرس خود را کاهش می‌دهند، احتمال پیشرفت بچه‌ها بیشتر است.

روابط مثبتی بین خواهر و برادر ها ایجاد کنید

شرایطی ایجاد کنید که روابط مثبت خواهر و برادر تقویت شود. بدرفتاری والدین و خواهر و برادرها، پرخاشگری بچه ها را بدتر می کند. کودکانی که در معرض خشونت هستند مستعد ابتلا به اختلالات عاطفی مانند اضطراب یا افسردگی هستند.

اگر برادرتان شما را مورد ضرب و شتم یا قلدری قرار دهد، آیا این بخشی از روند طبیعی بزرگ شدن است؟

پرخاشگری خواهر و برادر همان اثرات منفی سایر اشکال پرخاشگری را بر کودکان دارد. رفتار ضداجتماعی بین خواهر و برادر، شعله‌های رفتار پرخاشگری را افزایش می‌دهد.

پس مهربانی و همکاری باید از خانه شروع شود. هنگامی که ما اصول بازی جوانمردانه را آموزش داده و اجرا می کنیم، روابط خواهر و برادر بهبود می یابد.

کنترل خشم با احساسات مثبت

به بچه ها نشان دهید که چگونه با به یاد آوردن افراد حامی در زندگی، احساسات منفی خود را خنثی کنند. تحقیقات یک تاکتیک امیدوارکننده دیگر را پیشنهاد می‌کند: ما می‌توانیم به بچه‌ها آموزش دهیم که احساسات منفی خود را با قدرت فکر و عشق خنثی کنند.

مشاوران کودک دریافتند که تجسم افراد مورد علاقه خود باعث می شود کودکان نسبت به دیگران احساس پرخاشگری کمتری داشته باشند و بیشتر دلسوز باشند.

تکنیک های حل مسئله را به کار ببرید

از تاکتیک های انضباطی استفاده کنید که حل مسئله را آموزش می دهد. مطالعات نشان می‌دهد که تنبیه شدید می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری و پرخاشگری در کودکان شود. یادتان باشد تاکتیک‌های شرمساری در کودکان می‌تواند باعث ایجاد رنجش و خشم شود، نه پشیمانی.

پس والدین چه کاری انجام دهند؟

نادیده گرفتن پرخاشگری کودکان ایده بدی است. تحقیقات نشان می دهد که والدینی که پرخاشگری می کنند یا تسلیم پرخاشگری کودکان می شوند، به احتمال زیاد شاهد بدتر شدن رفتار فرزندانشان در طول زمان هستند.

اما راه دیگری وجود دارد: والدین باید بر آموزش چگونگی کنترل پرخاشگری کودکان، حل مشکلات، مذاکره در مورد درگیری‌ها و جبران آن تمرکز کنند.

تاکتیک‌های مختلف انضباطی مؤثرتر از کتک زدن، سرزنش کردن، یا محروم کردن کودک نیست.

مؤثرترین تاکتیک ها تحریم های غیر فیزیکی همراه با دلایل انجام هستند. شامل توضیح قوانین و صحبت کردن با بچه ها در مورد چگونگی اجتناب از پرخاشگری.

تحقیقات مشاوره خانواده نشان می‌دهد که کودکان 6 و 7 ساله زمانی که عذرخواهی می‌کنند و سعی می‌کنند اوضاع را اصلاح کنند، بسیار خوشحال تر هستند.