چرا کودکم دیگران را کتک می زند؟ کودکم بقیه بچه ها رو میزنه چیکار کنم؟ با بچه ای که دیگران را می زند چگونه رفتار کنم؟ مسلما شما به عنوان والدین حداقل یکبار این سوالات را از خود پرسیده اید. اکثر پدر و مادرها هنگامی که فرزندشان کودک دیگری را می زند، احساس ناراحتی و شرمندگی می کنند. برخی از والدین ممکن است به تنبیه کودکی که دیگران را می زند، بپردازند. این کار، مخصوصا در حضور دیگران، اصلا درست نمی باشد. بچه ای که کتک می زند همیشه علتش قلدری یا پرخاشگر بودن نیست. گاهی مشکل اساسی تری وجود دارد که باعث کتک کاری کودکان می شود.

به دلیل سوالات مکرر والدین در رابطه با علت دست بزن داشتن کودک، رفتار با بچه ای که کتک می زند، تنبیه مناسب کودکی که کودکان دیگر را می زند یا کودکی که والدینش را می زند و … مشاوران مرکز مشاوره خانواده آویژه به بررسی این موضوع پرداخته و مقاله جامع و تخصصی زیر را نگارش کرده اند. اگر شما نیز به دنبال یافتن علت کنک زدن کودک و رفتار صحیح با آنها هستید. پس خواندن این مقاله جامع و کاربردی را از دست ندهید.

روانشناسی کودکی که دست بزن دارد

مطالعات نشان می دهد که کودکی که دست بزن دارد، مسلما از مشکل اساسی و بزرگی رنج می برد. همانطور که گفته شد دست بزن کودک همیشه نشانه تربیت نادرست و یا قلدری فرزند نیست. گاهی مشکل در نوع زندگی و یا قرار گرفتن در شرایط نامطلوب و نامناسب می تواند کودکان را پرخاشگر و تحریک پذیر کند. روانشناسی کودکی که دست بزن دارد نشان می دهد که تنبیه های سخت و یا سرزنش کردن کودکی که کودکان دیگر را می زند اصلا سودی ندارد. تنبیه کردن باعث متوقف شدن عادت فرزند شما نمی شود. این کار فقط ترس کودک را افزایش می دهد. افزایش ترس کودک می تواند احتمال کتک کاری کودکان را افزایش دهد. پس تنبیه نامناسب و در مقابل دیگران، نتیجه عکس خواهد داشت.

برای متوقف کردن کتک کاری کودکان، باید به احساساتی که باعث ایجاد چنین رفتاری در فرزند شما شده است رسیدگی کنید. اینکه چه رفتار و یا شرایطی باعث می شود که کودک دست بزن داشته باشد؟ بعد از آنکه علت دست بزن داشتن کودک را فهمیدید باید به دنبال راهکارهایی باشید که قبل از اینکه این رفتار به یک عادت طولانی مدت تبدیل شود، آن را کمرنگ کرده و از بین ببرید. خوشبختانه راه های زیادی برای درمان دست بزن کودک وجود دارد.

علت کتک کاری کودک چیست؟

چرا بچم دست بزن داره؟ باید گفت بچه شما تا سنی نمی تواند تشخیص دهد که زدن دیگران عملی نامناسب است. کودکان نوپا ممکن است متوجه نباشند که ضربه زدن می تواند به دیگران و یا خودشان آسیب برساند. کودکان تا حدود 3 سالگی نمی توانند درک کنند که این کار اشتباه است. آنها ممکن است احساسات خود را نیز درک نکنند چه برسد به احساسات دیگران. به همین دلیل از ناراحت شدن دیگران چیزی نمی دانند. از 3 سالگی به بعد کودک درک می کند که کتک زدن یا پرتاب کردن وسایل می تواند والدین را ناراحت کند و به دیگران آسیب برساند.

علت دست بزن داشتن کودک می تواند متفاوت باشد. برخی از مشکلات و ناراحتی ها می تواند فرزند شما را به کودکی که دیگران را می زند تبدیل کند. کودکی که مادرش را می زند یا به سمت پدرش وسیله ای پرتاب می کند، احتمالا از موضوعی ناراحت شده است و می خواهد ناراحتی خود را اینگونه ابراز کند. مهم ترین دلایل دست بزن داشتن کودک عبارتند از:

فرزند شما هنوز نحوه برقراری ارتباط را یاد نگرفته است

کودکان در حال یادگیری نحوه اشتراک گذاری احساسات خود با دیگران و برقراری ارتباط با والدین خود هستند. آنها لزوما نمی دانند که چگونه باید با کودکان دیگر بازی کنند. با کودک خود تمرین کنید و به او نحوه برقراری ارتباط با دیگران را آموزش دهید. گاهی کودک شما برای برقراری ارتباط با کودکان دیگر آنها را کتک می زند. بدون آنکه بداند این کار اشتباه است. اگر به دنبال برقراری ارتباط سالم بین اعضای خانواده و کودک خود هستید. اما نمی دانید چگونه باید نحوه برقراری ارتباط را به کودک خود آموزش دهید. بهتر است از یک مشاوره خانواده در این زمینه کمک بگیرید.

کتک زدن راهی برای نشان دادن خشم و ناراحتی

کودکی که پدرش را می زند یا کودکان دیگر را کتک می زند، ممکن است از این کار برای نشان دادن خشم و ناراحتی خود استفاده کند. گاهی اوقات کودکان از کتک زدن به عنوان راهی برای ابراز خشم یا ناراحتی و یا جلب توجه کردن استفاده می کنند.

فرزند شما ناامید است

کودکی که دست بزن دارد یا دیگران را گاز می گیرد می تواند نشانه ای از مشکلات ارتباطی یا احساس ناامیدی داشته باشد. چون کودک قادر به بیان احساس خود نیست و نمی تواند آن را برای شما توضیح دهد از گاز گرفتن یا کتک زدن دیگران استفاده می کند.

اختلالات خواب

خواب کم و اختلال در خوابیدن بر توانایی ما در تنظیم احساساتمان تاثیر می گذارد. شما به عنوان بزرگسال می دانید که وقتی به اندازه کافی نمی خوابیم، تحریک پذیرتر و بداخلاق می شویم. اگر کودک شما نیز با اختلالات خواب و کم خوابی دست و پنجه نرم می کند احتمال اینکه دست بزن نیز پیدا کند زیاد است. نبود خواب کافی می تواند کودکان را منفجر کرده و رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان دهند.

مشکلات مربوط به اعصاب و اختلالات

اختلال کمبود توجه، اختلال بیش فعالی، دو قطبی بودن و اضطراب و … می تواند باعث شود که کودک دیگران را بزند. کودک برای مبارزه با اینگونه مشکلات به شدت ضعیف شده و عصبی می شود. پرخاشگر شدن کودک و عصبی بودن او برای مدت طولانی و شدت زیاد، می تواند نشان دهنده وجود یک اختلال باشد که تشخیص داده نشده است. حتی یک کودک 6 ساله نیز می تواند مشکلات مربوط به استرس و اضطراب را داشته باشد. اضطراب می تواند منجربه ناامیدی و کتک کاری کودکان شود.

استفاده بیش از حد از تکنولوژی

هنگامی که کودکان بیش از اندازه از صفحه نمایش تلفن همراه استفاده می کنند یا درگیر بازی های کامپیوتری می شوند، توانایی آنها در تنظیم احساسات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. برخی از کودکان در برابر این محرک ها آسیب پذیرتر هستند و به شدت پرخاشگر شده و کتک کاری می کنند.

چگونه با کودکی که دیگران را می‌ زند رفتار کنیم؟

ممکن است کودکی که دیگران را می زند هم خودش و هم والدینش مورد سرزنش دیگران قرار بگیرند. برخی از والدین می گویند بچه ام مرا می زند یا کودکان دیگر را کتک می زند. مسلما شما نسبت به کودکی که خواهرش را می زند و یا به سمت دیگران وسیله ای را پرتاب می کند، ناراحت و نگران خواهید شد. سوال مهمی که در این مواقع باید پاسخ داده شود این است که چه رفتاری باید با کودکی که دیگران را می زند، داشت؟ چگونه با آنها رفتار کنیم تا دست بزن داشتن به یک عادت برای او تبدیل نشود؟ در این قسمت راهکارهای موثر و مفیدی را برای شما خواهیم گفت که می تواند کتک کاری کودک و دست بزن داشتن او را کمرنگ کند.

دلیل را مشخص کنید

سعی کنید بفهمید چه چیزی کودک شما را آنقدر ناراحت کرده است که او را وادار به کتک زدن دیگران می کند. آیا از اینکه اسباب بازی را به او نمی دهند، عصبانی شده است؟ آیا او گشنه است یا خواب خوبی نداشته است؟ سعی کنید با او به گونه ای ارتباط برقرار کنید که از احساساتش برای شما بگوید. بیان احساسات به فرزند شما کمک می کند تا آرامش از دست رفته خود را مجدد به دست آورده و با شما به خوبی صحبت کند بدون اینکه از کتک کاری استفاده نماید.

رفتار آنها را تغییر بدهید

هنگامی که کتک کاری کودکان را مشاهده کردید و یا متوجه شدید فرزندتان دیگران را می زند، سعی کنید به جای اینکه نشان دهید از رفتار آنها ناراحت هستید و نسبت به آن واکنش تند نشان دهید، رفتارشان را تغییر دهید. در این صورت یاد میگیرند که چگونه رفتار کنند و نسبت به رفتارهای خود با شما لجبازی نمی کنند. رفتار صحیح را جایگزین رفتار اشتباه آنها کنید. مثلا بگویید دوست خود را کتک نمی زنیم در عوض از او خواهش می کنیم که اسباب بازی اش را به شما نیز بدهد. شما باید گزینه دیگری را به آنها ارائه دهید که در صورت ناراحتی از آن استفاده کنند.

صحبت کردن در رابطه با احساسات آنها

اگر کودک شما در یک بازی خانوادگی ببازد مسلما واکنش تندی را نشان می دهد. پس بهتر است قبل از شروع بازی از او بپرسید که اگر بازی را ببازد چه احساسی خواهد داشت. صحبت کردن در رابطه با احساسات می تواند به آنها کمک کند تا احساسات خاصی را که دارند بگویند و انرژی منفی خود را تخلیه کنند. این باعث می ‌شود زمانی که همه چیز آنطور که می‌ خواستند پیش نرفت، درک بیشتری داشته باشند و واکنش مناسب نشان دهند.

از سرزنش کردن دوری کنید

می توانید با کودک خود از تاثیر کتک زدن او بر کودک دیگر و اینکه زدن دیگران درد دارد و آنها را ناراحت می کند، صحبت کنید. اما هرگز آنها را سرزنش نکنید. سرزنش کردن کودک و اینکه فرزند شما احساس کند آدم بدی است، نتیجه عکس دارد. ترس از بد بودن همان چیزی است که باعث می شود کودک شما مجدد از این عمل خود استفاده کند. پس به جای سرزنش کردن کودک خود، با آرامش و به دور از حضور دیگران در رابطه با رفتار اشتباه او صحبت کنید اما او را نترسانید.

با کودک خود همدلی کنید

هنگامی که فرزند شما احساس ناامیدی، کلافگی، خشم و … دارد. این احساسات او را جدی بگیرید. نسبت به فرزندتان و آنچه که در درون خود احساس می کند بی تفاوت نباشید. زیرا بی تفاوتی شما باعث می شود که او بخواهد از کتک کاری کردن و یا آسیب رساندن به دیگران برای جلب توجه شما استفاده کند. پس با کودک خود احساس همدلی داشته باشید. سعی کنید رفتارهای مثبت را به آنها آموزش داده و تقویت کنید.

فعال و گوش به زنگ باشید

توجه داشته باشید که کدام موقعیت‌ها باعث می‌ شوند فرزندتان دیگران را کتک بزند و سعی کنید از آنها جلوگیری کنید. آیا زمانی که خسته یا گرسنه هستند، پرخاشگر می شوند؟ یا زمانی که در جمعیت و شلوغی قرار میگیرند؟ محرک هایی که باعث می شود فرزند شما کتک کاری کند و دست بزن داشته باشد را شناسایی کنید. سعی کنید با بررسی رفتارها و واکنش های فرزندتان بفهمید چه چیزهایی آنها را به سمت کتک زدن دیگران سوق می دهد.

حواس آنها را پرت کنید

تنش و کتک کاری بین کودکان را با معرفی یک اسباب بازی یا بازی دیگر کاهش دهید. پرت کردن حواس بچه ها هنگام کتک کاری، اغلب ساده ترین راه برای جلوگیری از دعوا و کتک زدن دیگران است. کودکان کوچکتر که اغلب نمی دانند رفتار آنها و کتک زدن دیگران اشتباه است، معمولا با این روش رویه خود را تغییر می دهند. پرت کردن حواس کودک و سرزنش نکردن او باعث می شود که او نیز با شما لجبازی نکند و به حرف شما گوش بدهد.

استفاده از تلفن همراه و رایانه آنها را رصد کنید

بسیار مهم است که از هرچیزی که فرزندتان تماشا می کند آگاه باشید. باید در نظر داشته باشید که برنامه های او حاوی خشونت نیست. طبق تحقیقات انجام شده، کودکانی که در معرض تصاویر خشونت آمیز در رسانه ها قرار می گیرند، احتمال بیشتری دارد که خودشان نیز پرخاشگر و عصبی شوند.

فرزندتان کتک را نزنید

کتک زدن هرگز تنبیه مناسبی برای کودکان نیست. اگر شما به دلیل دست بزن داشتن کودک خود او را بزنید، به این فکر کنید که رفتار شما چقدر متناقص با گفتارتان خواهد بود و فرزندتان را گیج می کند. زیرا شما به او گفته اید که کتک زدن دیگران اصلا کار درستی نیست. حالا خودتان بخاطر اینکه او کسی را زده، کتک می زنید و از کتک زدن به عنوان تنبیه استفاده می کنید. پس اگر این رفتار وعمل زشت و ناپسند است چرا خودتان مجدد آن را تکرار می کنید؟

سخنی از مشاوران آویژه

دست بزن کودک می تواند برای خانواده بسیار ناراحت کننده باشد. باید گفت که این مشکل تا حدودی طبیعی است. اما رفتارهای نادرست والدین، موقعیت اجتماعی نادرست، نبود ارتباط سالم در خانواده و … می تواند این عمل را در کودکان افزایش دهد. پس در ابتدا باید بررسی کنید که مشکل و علت کتک زدن کودک چیست و از کجا سرچشمه می گیرد. سپس به دنبال راهکارهایی برای از بین بردن این عادت در کودکان باشید. اگر به تنهایی موفق به حذف این رفتار کودک خود نشده اید، می توانید از مشاوره کودک در این زمینه کمک بگیرید. مشاور یا روانشناس به شما کمک می کند تا علت دست بزن داشتن کودک خود را بفهمید و به مقابله صحیح با آن بپردازید.

سوالات متداول

آیا کتک زدن دیگران توسط کودکان طبیعی است؟

به یاد داشته باشید که این رفتار تا حدودی طبیعی است. این رفتار آنها قلدری نیست یا اینکه بخواهند به والدین خود بی احترامی کنند. آنها از این رفتار برای جلب توجه و یا مقابله با خشم و پرخاشگری خود استفاده می کنند.

چرا بعضی از بچه ها دست بزن دارند ولی بعضی دیگر نمی زنند؟

گاهی اوقات مسائل زمینه ای می تواند به پرخاشگری در کودکان و دست بزن کودک کمک کند. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی یا اختلال نافرمانی مقابله ای بیشتر احتمال دارد که دست بزن داشته باشند. در مواقع دیگر، کودکان مبتلا به تاخیر شناختی یا رشدی ممکن است به دلیل عدم توانایی در استفاده از کلمات یا مدیریت تکانه های خود ضربه بزنند.