آگورافوبیا یا برزن هراسی: علائم، علل و درمان

آگورافوبیا یا همان برزن هراسی، یکی از اختلالات اضطرابی رایج و پیچیده است که باعث ترس شدید و اجتناب از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی می‌شود که فرد احساس کند ممکن است در آن‌ها گرفتار یا درمانده شود. این ترس معمولاً پس از تجربه حملات پانیک شکل می‌گیرد و می‌تواند به شدت کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد. خوشبختانه، درمان قطعی آگورافوبیا با استفاده از روش‌های متنوعی مانند رفتار درمانی شناختی و دارودرمانی امکان‌پذیر است. در این مقاله به بررسی دقیق‌تر آگورافوبیا، علائم آن و راه‌های موثر درمان آگورافوبیا می‌پردازیم تا بتوانید با شناخت بهتر این اختلال، قدم‌های موثری برای بهبود بردارید

آگورافوبیا چیست؟

🧠 آگورافوبیا یا همان برزن هراسی، نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی می‌ترسد که ممکن است باعث حملات پانیک، حس گرفتار شدن، درماندگی یا خجالت شود. این ترس ممکن است مربوط به موقعیت‌های واقعی یا پیش‌بینی شده باشد. برای مثال، ممکن است فرد از استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، بودن در فضاهای باز یا بسته، ایستادن در صف یا حضور در جمعیت هراس داشته باشد.

🚪 چرا آگورافوبیا ایجاد می‌شود؟
اضطراب ناشی از این اختلال به دلیل ترس از نبود راه فرار آسان یا عدم دسترسی به کمک در مواقع اضطراری است. فرد ممکن است از ترس‌هایی مانند گم شدن، افتادن یا نیاز فوری به سرویس بهداشتی اجتناب کند. بیشتر افرادی که دچار آگورافوبیا می‌شوند، قبلاً یک یا چند حمله پانیک را تجربه کرده‌اند و از تکرار آن می‌ترسند، بنابراین از مکان‌هایی که احتمال حمله وجود دارد اجتناب می‌کنند

نشانه‌های ابتلا به اختلال برزن ‌هراسی و تشخیص این اختلال

حال که متوجه شدید آگورافوبیا چیست می‌خواهیم نشانه‌ها و علائم این اختلال را بررسی کنیم. هنگامی که شدت بیماری‌های اختلال اضطرابی در فرد زیاد باشد باعث مختل شدن زندگی او می‌شود. به عنوان مثال شخصی که با اختلال برزن هراسی درگیر است، به دلیل ترس از فضاهای شلوغ باز یا بسته، از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نمی‌کند یا به بازار نمی‌رود. به طور کلی چنین شخصی از اینکه در فضای بیرون از منزل قرار بگیرد هراس دارد و می‌ترسد از خانه بیرون برود. برخی از نشانه‌هایی که در افراد مبتلا به این بیماری دیده می‌شود را در ادامه ذکر می‌کنیم.

⚠️ علائم معمول آگورافوبیا شامل ترس از:

• خروج تنها از خانه
• حضور در جمعیت یا انتظار در صف
• فضاهای بسته مانند سینما، آسانسور یا فروشگاه‌های کوچک
• فضاهای باز مانند پارکینگ‌ها، پل‌ها یا مراکز خرید
• استفاده از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس، قطار یا هواپیما

این موقعیت‌ها اضطراب زیادی ایجاد می‌کنند چون فرد نگران است که در صورت حمله پانیک یا سایر علائم ناتوان‌کننده، نتواند فرار کند یا کمک بگیرد.

🔔 همچنین:

• ترس یا اضطراب فرد اغراق‌آمیز و نامتناسب با خطر واقعی است.
• ممکن است فرد برای رفتن به این مکان‌ها نیاز به همراه داشته باشد یا کاملاً آن‌ها را اجتناب کند.

این ترس و اجتناب حداقل به مدت شش ماه یا بیشتر ادامه دارد و باعث مشکلات جدی در کار، زندگی اجتماعی یا فعالیت‌های روزمره می‌شود

انواع اختلال آگورافوبیا در چند دسته قرار می‌گیرد؟

به طور کلی برزن هراسی در دو دسته کلی قرار می‌گیرد که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.

آگورافوبیا با اختلال هراس

اغلب افرادی که دچار این بیماری هستند، سابقه حملات پانیک یا اختلال هراس را نیز دارند. به عبارت دیگر اختلال آگورافوبیا با حملات پانیک رابطه دارد و برخی افراد پس از اینکه در بعضی شرایط دچار حمله پانیک شده‌اند، به این بیماری نیز مبتلا می‌شوند. بر اساس آمار، یک سوم افرادی که اختلال هراس یا پانیک دارند، به آگورافوبیا نیز مبتلا می‌شوند. یعنی ممکن است فرد در موقعیتی دچار حمله پانیک شده باشد و پس از آن فکر می‌کند ممکن است این حملات را دوباره تجربه کند. پس از انجام کارهایی که او را در موقعیت‌های قبلی قرار دهد اجتناب می‌کند.

آگورافوبیا بدون اختلال هراس

دسته دوم افرادی هستند که آگورافوبیا را بدون حملات پانیک تجربه کرده و به آن دچار شده‌اند. این افراد معمولا به دلیل حوادثی که سبب مرگ می‌شود یا ترس از جنایت، بیماری یا تصادف به این بیماری مبتلا می‌شوند. علاوه بر این موارد ممکن است دلیل بروز این اختلال ژنتیکی باشد و از والدین به ارث رسیده باشد. در برخی مواقع نیز این بیماری به دلیل ترس‌های غیر منطقی به وجود می‌آید. مانند اینکه فرد تصور می‌کند با حضور در مکان‌های شلوغ دچار بیماری می‌شود یا با ترک کردن خانه در یک حمله، قربانی می‌شود.

نکات مهم در پیشگیری و مواجهه با آگورافوبیا

🚶‍♂️ اگر ترس‌های خفیف نسبت به رفتن به مکان‌های عمومی دارید، سعی کنید به مرور زمان و با همراهی افراد قابل اعتماد به این مکان‌ها بروید تا حس اطمینان پیدا کنید.
⏰ دریافت درمان و کمک به موقع، مانع پیشرفت بیماری و پیچیدگی‌های بیشتر می‌شود.
🚫 اجتناب طولانی‌مدت از موقعیت‌ها تنها اضطراب را افزایش می‌دهد و زندگی را محدودتر می‌کند.

رابطه آگورافوبیا و اختلال پانیک

🔥 بسیاری از مبتلایان به آگورافوبیا، سابقه اختلال پانیک دارند. اختلال پانیک شامل حملات ناگهانی و شدید ترس است که در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسد و علائم جسمی شدیدی ایجاد می‌کند.

علائم حمله پانیک:

• تپش قلب سریع
• مشکل در تنفس یا احساس خفگی
• درد یا فشار قفسه سینه
• سرگیجه یا سبکی سر
• لرزش یا بی‌حسی
• تعریق زیاد
• احساس گرگرفتگی یا سرمای ناگهانی
• مشکلات گوارشی مانند اسهال
• ترس از کنترل از دست دادن یا مرگ

افراد مبتلا اغلب از ترس تکرار حمله پانیک ، از موقعیت‌های مشابه اجتناب می‌کنند که منجر به آگورافوبیا می‌شود.

به چه دلیل آگورافوبیا در افراد بروز پیدا می‌کند؟

در ایجاد برزن هراسی عوامل بیولوژیکی و محیطی دخیل هستند. چند مورد از این عوامل بیولوژیکی را در ادامه بررسی می‌کنیم.

رفلکس فرار از عوامل به وجود آمدن آگورافوبیا

هنگامی که فرد دچار استرس و اضطراب می‌شود، بدن آدرنالین ترشح می‌کند که باعث افزایش تعداد تنفس و ضربان قلب می‌شود. توجه داشته باشید که این وضعیت در شرایط پر استرس، واکنش طبیعی بدن است. اما در افرادی که به این اختلال مبتلا هستند این واکنش شدید است و منجر به بروز حملات هراس می‌شود.

وجود شبکه ترس در افراد مبتلا به برزن هراسی

نظریه‌ای وجود دارد که می‌گوید ساختار مغز افراد مبتلا به آگورافوبیا با سایر افراد متفاوت است. به این معنا که در بخش‌هایی از مغز نواقصی وجود دارد که سبب بروز ترس و حملات شدید در افراد می‌شود.

عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی

یکی دیگر از عوامل موثر در بروز این بیماری، عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی است. این عدم تعادل بر رفتار و خلق و خو فرد تاثیر گذاشته و باعث افزایش اضطراب و استرس و بروز حملات هراس می‌گردد.

درمان آگورافوبیا با چه روش‌هایی صورت می‌گیرد؟

درمان آگورافوبیا با روش‌های مختلفی مانند دارو درمانی و روان درمانی انجام می‌گیرد. پروسه درمان این اختلال ممکن است طولانی باشد و روند درمان نیاز به صبوری و پیگیری بیمار دارد.

درمان شناختی-رفتاری

یکی از روش‌های درمان این بیماری مراجعه به روان درمانگر و شروع دوره‌های درمان شناختی رفتاری است. در درمان cbt با آشنایی کامل درباره بیماری خود، مهارت‌های کنترل استرس و کاهش علائم بیماری به شما آموزش داده می‌شود. در این روش افکار استرس‌زا شما به چالش کشیده شده و سعی بر این است که بیمار با موقعیت‌هایی که از رویارویی با آن‌ها هراس دارد، مواجه شود. به طور کلی این از روش به عنوان درمان قطعی آگورافوبیا استفاده می‌گردد که در از بین بردن علائم این بیماری بسیار موثر است. علاوه بر آن در این روش از راه‌هایی مانند آرام‌سازی، آگاهی ذهن، مراقبه و دیگر روش‌ها استفاده می‌شود تا فرد با ترس‌های خود مقابله کند.

دارو درمانی

در صورتی که بیماری فرد شدید باشد، درکنار روان درمانی، دارو درمانی نیز انجام می‌شود. داروهایی که برای این بیماری تجویز می‌شود داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب است؛ که معمولا داروهای ضد افسردگی عملکرد بهتری در درمان این بیماری دارند. این داروها که مهارکننده جذب سروتونین هستند برای درمان آگورافوبیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که به دلیل عوارض داروهای ضد افسردگی، ابتدا با دوز کم درمان شروع شده و به مرور زمان دوز آن افزایش می‌یابد. پس از اینکه بهبودی در فرد حاصل شد دوز آن کم و به تدریج قطع می‌شود.

تمرین‌های آرام‌سازی: مدیتیشن، تنفس عمیق و ورزش‌های منظم که به کاهش اضطراب کمک می‌کنند.

حمایت اجتماعی: همراهی خانواده یا دوستان در مواجهه با موقعیت‌های ترسناک و شرکت در گروه‌های حمایتی می تواند بسیار موثر واقع شود.

🔄 آگورافوبیا در کودکان

ترسی پنهان که باید آن را جدی گرفت! اختلالی که اغلب با ترس غیرمنطقی از ترک خانه شناخته می‌شود. گرچه این اختلال بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود، اما تحقیقات اخیر به‌ویژه پس از قرنطینه‌های ناشی از کووید-۱۹، افزایش شیوع آن در کودکان را نشان می‌دهد. آگورافوبیا می‌تواند فعالیت‌های روزمره کودکان مانند مدرسه رفتن، دیدار با دوستان، ورزش کردن یا حتی خرید رفتن با والدین را مختل کند.

در ادامه به بررسی علائم آگورافوبیا در کودکان، علل احتمالی و روش‌های کمک به آن‌ها می‌پردازیم.

🚨 علائم آگورافوبیا در کودکان چیست؟

شناسایی این اختلال در کودکان کار آسانی نیست؛ چرا که آن‌ها اغلب نمی‌توانند اضطراب خود را به‌درستی بیان کنند یا حتی متوجه دلیل آن نباشند.

👀 علائم رایج شامل موارد زیر است:

• اجتناب مکرر از فضاهای عمومی مانند فروشگاه یا مدرسه
• بهانه‌ آوردن برای فرار از موقعیت‌های اجتماعی (مثلاً گفتن اینکه تمرین فوتبال لغو شده)
• انزوای اجتماعی و کاهش علاقه به فعالیت‌های گروهی
• اضطراب بدون دلیل مشخص
• تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو یا رفتار

هر یک از این نشانه‌ها ممکن است به‌تنهایی جدی به نظر نرسند، اما تکرار آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای مانند برزن‌هراسی باشد.

سخن آخر

بیماری آگورافوبیا اختلالی است که افراد درگیر با آن رنج زیادی را متحمل شده و در صورت عدم درمان دچار افسردگی‌های شدید می‌شوند. این بیماری معمولا در سنین ۱۸ تا ۳۵ سالگی شروع شده و زنان بیشتر از آقایان به آن مبتلا می‌شوند. در این مقاله سعی کردیم به بررسی این بیماری، علائم و روش‌های درمان آن بپردازیم.

آگورافوبیا (برزن هراسی) می‌تواند زندگی شما را محدود و تنش‌زا کند، اما درمان قطعی آگورافوبیا ممکن است و با دریافت کمک تخصصی می‌توانید بر ترس‌ها غلبه کنید. اگر شما یا عزیزانتان علائم آگورافوبیا یا حملات پانیک دارید، از تعلل خودداری کنید و هرچه سریع‌تر با متخصصان سلامت روان تماس بگیرید.

برای درمان آگورافوبیا، بهترین کار مراجعه به مشاوره روانشناسی و روانپزشک و در نهایت شروع دوره‌های روان درمانی و دارو درمانی می‌باشد. از همراهی شما تا پایان این مطلب سپاسگزاریم.