شاید برایتان اتفاق افتاده باشد که بارها و بارها در مورد رفتارهای افراد در شرایط خاص اظهار نظر کرده و یا آنها را مورد انتقاد قرار داده اید. یا حتی شاید بارها از سوی اطرافیانتان بابت کارهایی که انجام داده‌ اید، نقد و یا حتی سرزنش شده اید.

در اکثر موارد گفته می‌شود که شما در این شرایط مورد قضاوت اطرافیانتان قرار گرفته اید و یا آنکه به قضاوت کردن زندگی دیگران مشغول شده اید. باور کلی جامعه بر این است که مردم به هیچ عنوان نباید افراد دیگر را مورد قضاوت قرار دهند و آنها را بابت رفتارهایشان نقد و یا نکوهش کنند.

مشاوران مرکز مشاوره خانواده آویژه اطلاعات بیشتری در باب مفهوم «قضاوت» در اختیارتان قرار داده اند که شما می‌ توانید با مرور مقاله زیر این اطلاعات را دریافت کنید.

چرا قضاوت کردن بد است؟

شاید تاکنون بارها و بارها از این موضوع که شخصی رفتار شما را در شرایط به خصوصی مورد نقد قرار داده است، ناراحت شده اید و یا حتی از این موضوع که دیگران گاهی در باب اقداماتی که انجام می دهید، اظهار نظرات عجیبی می کنند و بیشتر نظراتشان به سمت توصیه پیش رفته و در بطن آنها نوعی نگاه از بالا به پایین به شما احساس می شود، عصبانی و خشمگین می شوید.

⛔ این نظرات و صحبت های حق به جانب اطرافیانتان نشان دهنده آن است که آنها شما و رفتارهایتان را قضاوت کرده اند.

قضاوت افراد بسته به سطح تحصیلات، موقعیت اجتماعی و خانواده ای که دارند، متفاوت است. گاهی اوقات شما درگیر قضاوت های بسیار سطحی می شوید که خودتان از شنیدنشان تعجب خواهید کرد.

اما گاهی اوقات دیگر هم این جمله را از دیگران می شنوید که قضاوت عمیقی از جانب آنها در مورد موضوع و یا فرد مشخصی صورت گرفته است.

می توانیم برخی از مهم ترین نشانه های یک قضاوت عمیق را اینطور بیان کنیم:

🔵 به هیچ عنوان جانبدارانه نیست.

🔵 به هیچ عنوان پنهانی و پشت سر افراد انجام نمی گیرد.

🔵 فرد قضاوت کننده با فرد قضاوت شونده در باب موضوع مورد نظر صحبت کرده و به خوبی از کم و کیف و چرایی که کاری که او انجام داده است، آگاه شده و سپس نظراتش را در این مورد مطرح می کند.

این سه مورد می تواند مهم ترین نشانه هایی باشد که یک قضاوت کورکورانه و به اصلاح سطحی نگر را از یک قضاوت عمیق و غیرجانبدارانه جدا می کند.

می توان عنوان کرد که فرد در جریان قضاوت کورکورانه به این طریق رفتار می کند:

🔴 از شنیده های دیگران به قضاوت فرد مورد نظر می پردازد.

🔴 اطلاع کاملی از موضوع مورد نظری که در باب آن فردی را مورد قضاوت قرار می دهد، ندارد.

🔴 اغلب اوقات در حال قضاوت افراد مختلف است و به این کار عادت کرده است.

شاید برایتان سوال باشد که چرا افراد تمایل به قضاوت کردن دیگران دارند. دیگرانی که شاید هیچ ربطی به زندگی آنها نداشته و رفتارها و انتخاب هایشان به هیچ عنوان تاثیر خاصی بر روی روند زندگی آنها بر جای نمی گذارد.

با این همه می توان مهم ترین دلایلی را که موجب می شود یک فرد به قضاوت کردن دیگران بپردازد اینطور عنوان کرد:

🟠 کنجکاوی بیش از حد و اندازه نسبت به موضوعات مختلف

🟠 بیکاری فرد و آزاد بودن زیاد زمانش برای رصد زندگی دیگران

🟠 تنهایی فرد و تمایل بیش از حدش برای ارتباط برقرار کردن با دیگران

🟠 حسادت بیش از حد و اندازه

🟠 اعتماد به نفس کاذب در مورد این موضوع که فرد خود را شخصی عاقل و دانا بداند.

گاهی اوقات کنجکاوی های بی حد و اندازه موجب می شود که زندگی شما برای برخی از افراد یا زندگی افراد دیگری برای شما بسیار مهم و حائز اهمیت تلقی شود. این موضوع موجب می شود که به محض کسب کوچکترین اطلاعی از زندگی افراد، شروع به صحبت کردن در مورد آنها و قضاوت کردنشان بپردازید.

نکته:

اغلب موارد قضاوت های این چنینی به سمت منفی نگری پیش رفته و کمتر موردی پیش می آید که افراد در این حالت درگیر یک قضاوت غیرجانبدارانه و منطقی شوند.

بیکاری بی حد و اندازه

اینکه شما طی روز وقت آزاد زیادی داشته باشید و در این بازه زمانی کار خاصی هم انجام ندهید موجب آن می شود که تمایلتان برای تجسس و بررسی بخش های مختلف زندگی مردم بیشتر شود. بیکار بودن شما گاهی اوقات این حس را به شما تلقی می کند که نیاز دارید حتما در مورد زندگی افراد دیگری که می شناسید به قضاوت بپردازید.

تنهایی بی حد و اندازه

تنها ماندن شما موجب می شود که تمایل بیشتری برای کسب اطلاع از زندگی دیگران داشته باشید. این موضوع وقت شما و فکرتان را درگیر ساخته و کمتر فرصتی را برای تنها ماندنتان فراهم می کند. چیزی که چندان هم باب میل شما نبوده ولی واقعیت دارد.

حسادت بی حد و اندازه

گاهی اوقات زندگی شخصی شما به قدری به هم ریخته و نا به سامان است که دلتان می خواهد افراد دیگر و اطرافیانتان هم چنین حالتی را تجربه کنند. به خصوص آنهایی که به اعتقاد شما در زمینه و راهی که شما شکست خورده اید، به شدت موفق عمل کرده اند. حسادت شما نسبت به دیگران زمینه قضاوت های منفی همیشگی در مورد آنها را به همره خواهد داشت.

اعتماد به نفس کاذب

تحت تاثیر اعتماد به نفس کاذب شما، مدام در این تصور هستید که به خوبی از شرایط زندگی بقیه اطلاع دارید و می توانید به بهترین نحو ممکن زندگی آنها را مورد بررسی قرار دهید. بررسی های شما به مرور زمان زمینه قضاوت هایی را فراهم می سازد که چندان درست نبوده و نمی توان به این قضاوت ها هیچ اعتمادی کرد.

نکته:

هر چقدر میزان آسیب و ضربات روحی شما در مراحل مختلف زندگی تان بیشتر باشد، شما اصرار بیشتری بر قضاوت کردن دیگران و صحبت کردن در موردشان خواهید داشت.

ریشه تنوع طلبی کجاست؟ برای این سوال این مقاله را بخوانید: خصوصیات افراد تنوع طلب

عوامل موثر بر نوع قضاوت شما:

اگرچه به طور کلی خصلت قضاوت کردن خصلت چندان مطلوبی برای افراد محسوب نمی شود با این حال برخی از مولفه ها در نوع قضاوت هایی که در مورد زندگی دیگران انجام می دهید، نقش دارد:

میزان صمیمت شما با فرد مورد نظر:

هر چقدر رابطه صمیمانه تری با فرد مورد قضاوت خود داشته باشید، تمایل کمتری برای نقد کردنش خواهید داشت. در چنین شرایطی حتی اگر دست به قضاوت فرد مورد نظرتان هم بزنید اغلب اوقات بار منفی قضاوت های تان نسبت به شخص مورد نظر بسیار کمرنگ و حتی ضعیف خواهد بود.

نوع رابطه شما:

گاهی اوقات به رغم رابطه دوستی و یا خویشاوندی نزدیکی که با فرد مورد قضاوت دارید اما برخی از تجربیات تلخ مشترک میان شما و آن فرد موجب می شود که بخواهید وی را در مقابل دیگران مورد قضاوت قرار داده تا در حد ممکن دیدشان نسبت به فرد مورد نظر را از نگاه مثبتی که دارند به یک نگاه منفی بدل سازید.

شخصیت شما:

نوع برداشتی که در خانواده شما نسبت به قضاوت کردن دیگران شکل می گیرد، می تواند بر کمیت و کیفیت قضاوت کردن هایتان تاثیر بگذارد. گاهی اوقات شخصیت شما در مراحل مختلف زندگی تان به قدری تحت تاثیر عوامل خاص آسیب دیده است که دوست دارید با قضاوت منفی از دیگران آنها را هم به خودتان نزدیک سازید.

نوع اعتقادات شما:

اعتقادات شما تاثیر بسیار گسترده ای بر میزان و سطح قضاوت هایتان در مورد افراد دیگر دارد. هر چقدر شما فرد مذهبی تری باشید، مخالفت بیشتری با افرادی می کنید که دلشان می خواهد هنگام گفتگو با شما به قضاوت سایرینی که پیشتان نیستند، بپردازند. این موضوع قطعا برای شما به عنوان یک فرد مذهبی که از قضاوت کردن مانند غیبت کردن و یا سرزنش کردن می ترسید، غیرقابل پذیرش است.

بی حوصلگی در روانشناسی چیست؟ برای رفع آن چکنیم؟ برای اطلاعات بیشتر این مقاله را بخوانید: برای رفع بی حوصلگی چه کنیم؟

چگونه دست از قضاوت کردن برداریم؟

بررسی روانشناختی مفهوم قضاوت نشان می دهد که این موضوع می تواند هم بعد منفی و هم بعد مثبت داشته باشد، با این حال در نگاه عامیانه بعد منفی این قضیه که بیشتر به سمت نقد افراد پیش می رود، بیشتر است. اما این موضوع نباید منجر به این شود که شما قضاوت های صحیح و عاقلانه برخی از افراد را کتمان کنید. از این منظر می توان چندین راهکار مهم برای توقف عادت قضاوت کردن دیگران ارائه کرد:

آگاهی خود را بالا ببرید:

یکی از مهم ترین راه ها برای جلوگیری از قضاوت کردن دیگران این است که تا حد ممکن آگاهی ذهنی تان را در مورد مسائل مختلف بالا ببرید. خودآگاهی ذهنی شما می تواند به مرور منجر به این شود که بدون استفاده از برچسب های منفی و مثبت رفتارهای دیگران را بررسی و تحلیل کنید.

همدل باشید:

همدلی شما با دیگران میزان درک کردنتان از مسائل و موضوعاتی را که در زندگی تجربه کرده اند را بالا می برد. با قرار دادن خود به جای دیگران ، دنیا را از منظر آنها هم نگاه کنید. برای این اقدام تلاش کنید تا حد ممکن به جای صحبت کردن های بی مورد، با علاقه به صحبت های دیگران گوش دهید، بدون آنکه بخواهید باورهای خود را به آنها تحمیل کنید.

باورهای انتزاعی خود را کنار بگذارید

از اظهارنظرات کلیشه ای و بیش از حد ساده و پیش پا افتاده امتناع کنید. سعی کنید نژاد، مذهب ،جنسیت، سن و سطح خانوادگی و موقعیت اقتصادی افراد را معیاری برای قضاوت کردنشان قرار ندهید. این موضوعات قضاوت های شما را ناعادلانه و تبعیض آمیز می کند.

نقص افراد را بزرگ نکنید:

یکی از مهم ترین عوامل قضاوت های منفی شما در مورد افراد، کمال گرایی بی حد و اندازه تان است. وقتی که در هر موضوعی بالاترین سطح توقع و انتظار را مورد توجه قرار دهید، رفتارهای سطح پایین تر موجب قضاوت های نادرست شما از افراد خواهد شد. یاد بگیرید که معایب و محدودیت های خود دیگران پذیرفته و با آغوش باز به استقبالشان بروید.

مثبت نگر باشید:

به جای دیدن نقاط ضعف افراد به ویژگی های مثبتی که دارند فکر کنید. سعی کنید تا حد ممکن از قضاوت کردنشان بر اساس خصوصیات رفتاری منفی که چندان باب میل شما نیست، پرهیز کرده و به ویژگی های مثبت آنها فکر کنید. این موضوع موجب می شود که نگرش شما نسبت به سایر افراد محترمانه تر و خوش بینانه تر شود.

آیا میدانید ۸ راهکار موثر برای غلبه بر تنبلی چیست؟ خب پس این مقاله را بخوانید: چگونه تنبلی را کنار بگذاریم؟

چگونه از آسیب های قضاوت شدن دور شوید؟

اینکه متوجه شوید به خاطر برخی از اقدامات و رفتارهایتان در زندگی مدام در حال قضاوت شدن از جانب اطرافیانتان هستید، می تواند نوع نگاه شما به سایرین و میزان اعتمادتان به آنها را کم کرده و به مرور زمینه ساز انزوای اجتماعی تان شود. برای آنکه از چنین آسیب هایی به دور باشید، بهتر است چند نکته را رعایت کنید:

عادت به قضاوت کردن دیگران را از خود دور کنید:

هر چقدر کمتر مردم را قضاوت کنید. آنها هم تمایل کمتری برای قضاوت کردن شما خواهند داشت.

رفتارها و اظهارات حساسیت برانگیز را متوقف کنید:

سعی کنید تا حد ممکن برای بستن دهان مردم جهت قضاوت کردنتان، طوری رفتار نکنید که حساسیت های آنها را نسبت به خود برانگیزید. تا حد ممکن رفتارهای معقول و پسندیده داشته باشید و در موقعیت های مختلف بهترین رفتار را از خود نشان دهید.

فکر دیگران برایتان اهمیت نداشته باشد:

کافی است اطمینان حاصل کنید که کاری که انجام می دهید از نظر خودتان بهترین کار است. اعتقاد و ایمان قلبی به کارهایتان مانع از نگران بودنتان در مورد قضاوت های دیگران می شود.

کمتر حرف زده و بیشتر عمل کنید:

نیازی نیست که در مورد همه کارهایی که قرار است در زندگی انجام دهید به بقیه توضیح دهید. بهتر است به جای حرف زدن و توضیح دادن به دیگران کار خودتان را پیش برید.

سخنانی از مشاوران آویژه:

قطعا قضاوت کردن افراد از جانب شما می تواند زمینه را برای مورد قضاوت قرار گرفتنتان هم فراهم کند. بهتر است همیشه این موضوع را مد نظر داشته باشید که شما هیچ وقت نمی توانید در مورد راه رفتن کسی که کفش هایش را نپوشیده اید، صحبت کنید. قضاوت کردن شما زمانی می تواند به معنای واقعی کلمه درست و صادقانه باشد که خودتان با آن فرد به صورت علنی و به دور از هیچ گونه پنهان کاری صحبت کرده باشید. فراموش نکنید که تنها خداست که حق قضاوت کردن زندگی افراد را دارد چرا که از تمام احوالات بنده های خود آگاه است.