اختلال دوقطبی یکی از چالش‌برانگیزترین بیماری‌های روانی در کودکان است. این بیماری باعث تغییرات شدید در خلق، سطح انرژی و رفتار کودک میشود و می‌تواند عملکرد روزمره او را به‌شدت مختل کند. شناخت به‌موقع علائم و دریافت درمان مناسب می‌تواند به کودکان کمک کند تا زندگی سالم‌تری داشته باشند.
این اختلال می‌تواند از سنین پایین آغاز شود و مانند هر بیماری دیگری، اگر زود شناسایی نشود، پیامدهای جدی و گاهی جبران‌ناپذیر به همراه دارد. کودکان دوقطبی گاهی به‌صورت غیرمنتظره‌ای شاد، پرتحرک، بی‌پروا و حتی پرخاشگر می‌شوند، اما کمی بعد ممکن است دچار انزوا، خستگی و افسردگی عمیق گردند.
هدف ما در این مقاله، ارائه‌ی اطلاعات دقیق، به‌روز و کاربردی برای خانواده‌هایی است که ممکن است فرزندشان نشانه‌هایی از اختلال دوقطبی را بروز داده باشد یا در مسیر تشخیص و درمان این بیماری قرار گرفته‌اند. ما در ادامه با زبانی ساده اما علمی به این سؤالات پاسخ میدهیم: اختلال دوقطبی چیست؟ چه علائمی دارد؟ چگونه میتوان آن را از سایر مشکلات رفتاری مانند بیش‌فعالی تمایز داد؟ نقش والدین در روند درمان چیست؟ و آیا امیدی به داشتن یک زندگی نرمال برای کودک دوقطبی وجود دارد؟
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
علائم اختلال دو قطبی کودکان
علائم اختلال دو قطبی کودکان مانند بزرگسالان شیدایی و افسردگی شدید است. اما تفاوت آن با دیگر اختلالات مانند افسردگی همایند با بیش فعالی در موارد دیگر است که برایتان بیان میکنیم. علائم اختلال دو قطبی کودکان علاوه بر افسردگی و شیدایی در توهم اوست. او ممکن است راجع به چیزهایی حرف بزند که اصلا وجود ندارند (توهم). آنها خاطراتی بیان میکنند و از کسانی حرف میزنند که وجود خارجی ندارند. تشخیص تفاوت آن با رویا پردازی و تخیل به عهده پزشک و روان درمان است. آنها خود محور هستند یعنی فکر میکنند تمام افراد وهمه جهان باید بنا به خواسته های شخصی آنها عمل کنند. در غیر اینصورت یا شدیدا افسرده میشود یا دچار هیجان. یکی دیگر از علائم اختلال دو قطبی کودکان اینست که حرف از مرگ خویش و خودکشی میزنند.
🚫 این فقط بالا و پایین رفتن‌های معمول نیست!
تمام کودکان در طول روز یا هفته تغییراتی در خلق خود دارند، اما اختلال دوقطبی بسیار فراتر از این تغییرات طبیعی است. کودکان معمولی نیز نوسانات خلقی دارند، اما در اختلال دوقطبی، این تغییرات شدید، مداوم و اغلب بدون دلیل مشخص هستند و با افت عملکرد اجتماعی یا تحصیلی همراه‌اند.
توجه داشته باشید اگر کودک یکی از این علائم را داشت دو قطبی نیست ولی بازهم باید مشاوره بگیرد.
🌟 اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی (که قبلاً با نام بیماری مانیک-دپرسیو شناخته می‌شد) نوعی اختلال خلقی است که باعث نوسانات شدید و غیرقابل‌پیش‌بینی در خلق‌وخو، انرژی و رفتار میشود. برخلاف تصور عموم، کودکان نیز ممکن است دچار این اختلال شوند؛ هرچند اغلب علائم در سنین نوجوانی یا بزرگسالی تشخیص داده می‌شوند
تعریف اختلال دو قطبی کودکان
تعریف اختلال دو قطبی کودکان : داشتن دو حالت کاملا متضاد روحی در دوره تناوبی یک هفته ای. دیگر تعریف اختلال دو قطبی کودکان عبارت است از پدیدار شدن افسردگی و حالت شیدایی در یک فرد. در اختلال دو قطبی کودکان باید این موارد را نیز گنجاند : علاوه بر علائمی چون کم خوابی یا بیخوابی، گریز از زندگی و داشتن حالت توهم و خود محوری افسردگی و شیدایی. برای آن دسته از عزیزانی که با اصطلاحات روانشناسی آشنا نیستند توضیح میدهیم : حالت شیدایی یا مانیا حالتی است که فرد بدون دلیل بیش از اندازه با نشاط و پر انرژی میشود. به اندازه ای که خستگی ناشی از تحرک مانع از خواب عمیق و به اندازه میشود. تصمیم های بلند پروازانه ای میگیرد که با توان او همخوانی ندارد. احساس میکند برترین است. مدام دستور میدهد و نظرهای کسی را قبول ندارد.
ابتلا به اختلال دو قطبی کودکان
ابتلا به اختلال دو قطبی کودکان از چند جنبه قابل بررسی است.
- این اختلال ممکن است در یکی از افراد خانواده وجود داشته باشد. طبیعی است که کودک از آنها الگو برداری میکند. در نتیجه نشانه های این اختلال در کودک ظاهر میشود.
- محققان هنوز ژن خاصی را برای این اختلال کشف نکرده اند اما احتمال ژنتیکی بودن آن را داده اند.
- دلیل بروز این اختلال ممکن است به دلیل جهشهایی در ژنوم ها و کروموزوم ها باشد
- اختلال در پیام رسانی مغز نیز ممکن است در بوجود آمدن نشانه های این بیماری دخیل باشد.
- ابتلا به اختلال دو قطبی در کودکان ممکن است براثر آزار جنسی و جسمی کودک باشد.
- استعمال دخانیات، مشروبات الکلی و قرص های اکستازی مادر هنگام بارداری نیز در بوجود آمدن این اختلال موثر هستند.
👉 علائم اختلال دوقطبی در کودکان
علائم این بیماری در کودکان ممکن است با سرعت بیشتری نسبت به بزرگسالان تغییر کند و گاهی در یک روز، چندین بار کودک بین شادمانی، عصبانیت یا افسردگی در نوسان باشد.
اپیزود شیدایی:
- هیجان بیش از حد یا سرخوشی غیرعادی
- تحریک‌پذیری شدید و خشم ناگهانی
- پرحرفی یا حرف زدن سریع و بی‌وقفه
- بیخوابی همراه با انرژی بالا
- رفتارهای پرخطر یا تصمیمات عجولانه
اپیزود افسردگی:
- غم عمیق و بی‌دلیل
- کاهش علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش
- اختلال خواب (بیخوابی یا خواب بیش از حد)
- احساس بی‌ارزشی یا گناه
- افکار مرگ یا خودکشی
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
🌐 علت اختلال دوقطبی چیست؟
هیچ دلیل واحدی برای بروز این اختلال وجود ندارد. عوامل زیر نقش دارند:
- ژنتیک: سابقه خانوادگی احتمال ابتلا را افزایش میدهد.
- تغییرات مغزی: تفاوت‌هایی در ساختار یا عملکرد مغز گزارش شده است.
- تجربیات استرس‌زا: حوادثی مانند طلاق ممکن است باعث فعال‌سازی اختلال در کودکان مستعد شوند.
- محیط: مرگ عزیزان، سوءاستفاده یا استرس‌های شدید
📈 انواع اختلال دوقطبی در کودکان
- نوع ۱: شامل دوره‌های شدید مانیا و افسردگی
- نوع ۲: افسردگی همراه با هایپومانیا (مانیا خفیف)
- سیکل سریع: جابجایی سریع بین حالات خلقی در یک روز
مشکلات اختلال دو قطبی کودکان
مشکلات اختلال دو قطبی کودکان : این کودکان بیشتر تنها خواهند ماند. والدین و مربی از تربیت و آموزش آنها عاجز است. زیرا تمرکز ندارند. والدین در شناخت سلیقه و علایق آنها عاجز میمانند زیرا زمانی به یک چیز علاقه دارند و زمانی دیگر نه. آنها در محیطهای آپارتمانی برای همسایه ها مشکلات رفتاری ایجاد میکنند. نخوابیدن و یا دیر خوابیدن همراه با هیجان استراحت همسایگان را دچار مشکل میکند. آنها خاطرات تنبیه یا بدخلقی والدین را درحافظه خود نگهداری میکنند و از آن مانند یک گناه نابخشودنی یاد میکنند. از مشکلات اختلال دو قطبی کودکان میتوان از رها کردن مدرسه یا کلاس های آموزشی یاد کرد. کودکان نیز ممکن است زمانی به حالت بهت فرو بروند. در این حالت نه به یک نقطه خیره شده و بی حرکت میمانند. اگر آنها را صدا بزنید پاسخی دریافت نمیکنید.
👶 از چه سنی اختلال دوقطبی در کودکان ظاهر میشود؟
علائم ممکن است از کودکی (۵ سالگی به بعد) ظاهر شوند، اما معمولاً تشخیص رسمی در دوران نوجوانی داده میشود. تشخیص زودهنگام نقش مهمی در مدیریت بیماری دارد
🏥 درمان اختلال دوقطبی در کودکان چگونه است؟
درمان اغلب ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی است:
- دارودرمانی: داروهای تثبیت‌کننده خلق، ضدافسردگی یا ضدروان‌پریشی ممکن است تجویز شوند.
- روان‌درمانی: روش‌هایی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) یا درمان خانواده‌محور کمک زیادی به کاهش علائم میکند.
- حمایت خانوادگی: همکاری والدین در درمان حیاتی است.
🤝 آیا اختلال دوقطبی با بیماری‌های دیگر همراه است؟
بله، بسیاری از کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است به طور هم‌زمان دچار مشکلات دیگری شوند مانند:
- ADHD
- اختلالات اضطرابی
- سوءمصرف مواد در نوجوانی
🔧 والدین چه کاری میتوانند انجام دهند؟
- در صورت مشاهده علائم، به روان‌پزشک کودک مراجعه کنید.
- برنامه درمانی را به‌طور کامل دنبال کنید.
- محیطی امن و حمایتگر در خانه فراهم کنید.
- با مدرسه و معلم‌ها در ارتباط باشید.
- در گروه‌های حمایتی والدین شرکت کنید.
✅ آینده کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی
با تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و حمایت خانوادگی، بسیاری از کودکان مبتلا میتوانند زندگی موفق و سالمی داشته باشند. مهم است که والدین بدانند این اختلال قابل مدیریت است و امید برای آینده وجود دارد
سخنی از مشاوران آویژه
در طول این مقاله دریافتیم که این بیماری تنها به نوسانات خلقی محدود نمی‌شود، بلکه تأثیری عمیق بر خواب، انرژی، رفتار اجتماعی و حتی عملکرد تحصیلی کودک دارد. همچنین فهمیدیم که کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است در یک روز، بارها بین شادی بی‌دلیل، پرخاشگری، خستگی مفرط یا ناامیدی کامل نوسان داشته باشند. این رفتارها، اگر نادیده گرفته شوند، میتوانند مسیر زندگی کودک را به‌کلی تغییر دهند.
در پایان، باید بپذیریم که اختلال دوقطبی پایان راه نیست. کودک شما با این اختلال تعریف نمی‌شود، بلکه این اختلال تنها بخشی از زندگی اوست. با آگاهی، صبوری و همراهی، این کودک می‌تواند یاد بگیرد با احساساتش زندگی کند، مهارت‌های مقابله‌ای بیاموزد، و آینده‌ای پربار و پرامید برای خود بسازد.
فراموش نکنید: هیچ‌کس تنها نیست. هم‌اکنون خدمات متعددی مانند مشاوره آنلاین زوج درمانی، مشاوره خانواده، گروه‌های حمایتی والدین و کلاس‌های آموزشی برای مدیریت اختلال دوقطبی در دسترس‌اند. کافی است گام اول را بردارید.
فرزندتان لیاقت بهترین مراقبت و آینده را دارد. شما میتوانید آغازگر این تغییر باشید
سوالات متداول
والدین چه کمکی میتوانند به کودک خود برای درمان نمایند؟
بردن کودک به یک مرکز مشاوره برای تشخیص و درمان. در صورتیکه دارو تجویز شده حتما در مصرف دارو به او کمک کنند. مهمترین مسئله این است که خود و افراد خانواده برای داشتن رفتار درست با کودک مشاوره بگیرند.
آیا این اختلال شدت و ضعف دارد؟
بله در سه نوع خفیف، متوسط و شدید تعریف شده است که هرکدام در نوع خود دوره درمان خاصی دارد. البته اگر توصیه های مشاوران اجرا شده و داروهای پزشکان مصرف شود.
دوره تناوب رفتاری در همه بیماران یکسان است؟
خیر در برخی دوره تناوب هفته به هفته و در برخی دیگر بخصوص کودکان در یک هفته چند بار صورت میگیرد.
خدمات تلفنی و آنلاین مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه
هدف مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه از ارائه اطلاعات لازم در زمینه مشکلات روانی، افزایش آگاهی شماست تا با توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود کیفیت زندگی خود، گامی مهم بردارید. لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
در این راستامرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژهخدمات متنوعی را در زمینهمشاوره اختلال دوقطبیبه شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد .
منبع:Bipolar Disorder in Children: Symptoms of Pediatric Bipolar …
