چند نکته بسیار مهم در روانشناسی بازی کودکان

هر گونه فعالیتی که موجب ایجاد سرگرمی کودکان شود، بخش کلیدی و بسیار مهم زندگی آنها محسوب می‌شود🤩. نوع بازی ای که کودکان انجام می‌دهند، می‌تواند تاثیرات زیادی بر سطح توانایی های ذهنی و جسمی آنها داشته باشد💪.از این رو توجه به روانشناسی بازی کودکان اهمیت زیادی دارد.

اگر در منزل کودکی دارید، سعی کنید با توجه به اصول روانشناسی بازی کودک، زمینه را برای رشد ذهنی و جسمی‌ وی به بهترین شکل ممکن فراهم کنید. مشاوران مرکز مشاوره کودک آویژه در مطلب زیر پیشنهادات خوبی را در زمینه آشنایی با روانشناسی بازی کودکان برای شما ارائه کرده‌اند. توصیه می‌‌کنیم حتما این مقاله را با دقت زیادی بخوانید:

مفهوم بازی به چه معناست؟

در علم روانشناسی، بازی کودکان مفهومی است که ذهن کودک را پر کرده و در بیشتر موارد به خود مشغول می کند. یک کودک در مرحله بازی کردن با شماری از تضادها در دنیای واقعی مواجه است.

به این معنا که آن را جدی می گیرد در حالی که جدی نیست😮.

برای پیروزی در آن اهمیت زیادی قائل می شود در حالی که برد و باخت در آن بی اهمیت است😮.

هر بازی به رغم تخیلی بودن مقید به قوانین خاصی است که نباید نادیده گرفته شوند🤔.

بازی ‌ها مربوط به دنیای خیالی می شوند اما واقعی هستند🤔.

روانشناسی بازی کودکان می‌تواند زمینه را برای فهم این موضوعات در طیف مختلف بازی کودکان فراهم کند.

تعریف بازی در علم روانشناسی

در روانشناسی بازی کودکان، ترکیبی از نگرش ها و انگیزه های افراد داخل بازی، می تواند گرایشات کودک شما به برخی از موضوعات در زندگی شخصی را نشان دهد و برخی از ویژگی‌های شخصیتی‌اش را برای شما آشکار کند.

🟩 گاهی به واسه بازی کودکتان متوجه می شوید که فردی باهوش است، گاهی هم متوجه می شوید که کودک شما طاقت شکست را ندارد.

🟩 بازی کودکتان می تواند واقعیت های دیگری را هم به شما نشان دهد. اینکه چقدر به برقراری ارتباط اجتماعی علاقه مند است. تا چه اندازه از تنهایی لذت می برد.

انواع مختلف بازی کودکان در علم روانشناسی

روانشناسی بازی کودک شما، از این نظر که راه را برای تعامل بیشتر با کودکتان و کار روی شخصیت وی را آسان تر می کند، حائز اهمیت است.

بازی های فیزیکی-حرکتی

بازی فیزیکی مانند تاب خوردن، غلتیدن، دویدن، کوهنوردی، جهش و تحرک است.

🟢 اغلب این نوع از بازی ها از نظر فیزیکی سخت بوده و گاهی اوقات عدم توجه به برخی از اصول در آنها می تواند برای کودکان ایجاد خطر هم بکند.

بازی های سازنده

این بازی ها موجب ایجاد نوآوری و خلاقیت ذهن کودکان می شوند. کودکان در این نوع از بازی، تمام سعی خود را به کار می‌گیرند تا خالق چیزی باشند. آنچه که آنها هر بار در این بازی ها می سازند، از بار قبل متفاوت است.

🟢 بازی های جورچین و در سطح بالاتر بازی هایی که هنری بوده و مربوط به موسیقی می شوند، جز همین دسته هستند. تقلید صدای از سوی کودک هم جز این بخش محسوب می شود.

بازی های کلامی

این بخش از بازی ها به کودک کمک می کنند تا یاد بگیرد، حرف بزند، غز بزند و حتی گاهی داد و فریاد راه بیندازد. در سنین مربوط به 2 تا 4 سالگی این بخش از بازی ها فقط و فقط برای آن است که کودک دوست دارد از توانایی گفتاری اش استفاده کند و لزوما داد و فریاد زدن و غر زدنش به معنای آن نیست که خواستار چیز خاصی باشد.

🟢 در این مرحله سنی، بازی های مورد نظر موجب درک روبه رشد آنها از جنبه های مختلف زبان مادری شان می شود.

🟢 طبق اصول روانشناسی بازی کودکان، در سنین 4 سالگی تا 6 سالگی اغلب کودکان علاقه مند به این گروه از بازی ها، سعی در حفظ کردن اشعار و ترانه های مختلف می کنند.

بازی های فانتزی یا خیالی

کودک شما در این مورد از بازی ها در واقع به چیزهایی فکر می کند که در عالم واقعیت وجود ندارد. این گروه از بازی ها موجب خلاقیت و نوآوری بالای کودک شما می شود.

🟢بازی های خیالی در سنین کمتر، طرفداران بیشتری دارند. کودک در عالم خیالش خود را در قالب افراد بزرگتر از خود جا زده و سعی می کند رفتارهای آنها را تکرار کند.

از همین روست که بیشتر اوقات علاقه مند به استفاده از وسایل شخصی بزرگسالان است و یا رفتارها و حرکات پدر و مادر و دیگر نزدیکانش را تکرار می کند.

🟢 عمده کودکان فعال در این بازی ها در رده سنی بین 3 تا 6 سال هستند. دنیای پرنسس ها و قهرمان ها همه از این سن آغاز می شود.

بازی با قوانین رسمی

در روانشناسی بازی کودکان این گروه از بازی ها برای کودکان رده سنی 6 الی 14 سال در نظر گرفته شده است. هر بازی قانون خاصی دارد که کودک در حین بازی باید آنها را رعایت کند. در غیر این صورت از دور بازی حذف می شود.

شطرنج، دومینو، بیس بال از این گروه از بازی ها هستند.

🟢 کودک شما به واسطه این بازی ها خود را برای وفق دادن با قوانین آماده می کند و مهارت هایی را به دست می آورد که در همه جوامع بشری مهم هستند.

بازی های جمعی یا اجتماعی

کودک شما در این گروه از بازی ها با چندین کودک هم سن و سال دیگر هم ارتباط برقرار می کند. این بخش از بازی ها برای کودکانی که تک فرزند هستند و اغلب اوقات در خانه تنها هستند به شدت توصیه می شود.

🟢 بازی اجتماعی به محدوده سنی خاصی مربوط نمی شود. کودک شما از سن 2 سالگی تا 14 سالگی می تواند، این گروه از بازی ها را تجربه و از آن لذت ببرد.

🟢 تنها نکته ای که وجود دارد این است که در این گروه از بازی ها به موازات افزایش سن، حساسیت روی قوانین بازی بیشتر خواهد شد.

🟢 کودک شما در این بازی ها مذاکره، مصالحه و توجه به نیازهای دیگران و جلب رضایت افراد را یاد می گیرد.

بازی های اینترنتی

حواستان به این نوع از بازی ها که موجب می شود، فرزند شما اغلب زمان خود را در فضای مجازی و نه واقعی صرف کند، باشید.

🟢استفاده کودک شما از ابزارآلات الکترونیکی برای تجربه این بازی ها باید به گونه ای باشد که آنها را از فضای دیگر بازی های فکری و فیزیکی دور نکند.

چرا بازی کردن برای کودکان اهمیت دارد؟

شاید به بازی کودکان خود تنها به چشم یک سرگرمی مفرحی نگاه می‌ کنید که موجب می‌شود کودک دلبندتان برای ساعاتی در دنیای کودکانه خودش مشغول بوده و وقت گذرانی می کند.

به شما توصیه می کنیم که اگر این دید را به بازی کودک خود دارید، هر چه سریع تر به دنبال تغییرش باشید چرا که بازی کردن کودکان، می تواند تاثیرات جدی و موثری بر شخصیت کودک شما بر جای بگذارد و روانشناسی بازی کودکان دقیقا این نکات را به شما یادآوری می‌کند.

برخی از مهم ترین تاثیرات بازی ها در دوران کودکی بر روی کودکان و نوجوانان را می توان اینطور عنوان کرد:

بازی کودک شما را با انگیزه تر می کند:

شاید تا به حال به این موضوع دقت کرده باشید که کودکان شاد، اکثرا کودکانی هستند که در طی روز فعالیت های بیشتری تحت عنوان بازی های مختلف انجام می دهند.

🟣 این گروه از کودکان انگیزه بیشتری برای گذراندن اوقات روزشان داشته و با هیجان بیشتری فعالیت هایی که در زندگی به آنها سپرده می شود را انجام می دهند.

🟣 بازی به کودک شما حس مفید بودن و قشنگ بودن زندگی را القا می کند. این حس را برای تقویت انگیزه و اراده فرزندتان به مرور زمان به هیچ وجه نادیده نگیرید.

بازی کردن کودک شما را باهوش می کند:

بازی های متنوع و سرگرمی های گوناگون ذهن کودک شما را تا حد زیادی باز نگه داشته و هوش و سطح تمرکز آنها را به میزان قابل توجهی بالا می برد.

🟣 کودک دلبند شما پیش از آنکه وارد دنیای واقعی شود، به این نیاز دارد تا در قالب بازی های مختلف سطح توانایی ها و آگاهی هایش را در مورد موضوعات مختلف بالا ببرید.

🟣 بازی های فکری و سرگرمی های مختلف می تواند به کودک شما یاد دهد تا از ظرفیت های مختلف ذهنی اش استفاده کند و یا قادر به ارائه راه حل های مختلف در زمینه هایی باشد که از آنها به عنوان یک سرگرمی یاد می شود.

سطح رشد اجتماعی و عاطفی کودکتان را بالا می برد:

تصور کنید کودک شما از همان دوران کودکی اش تحت تاثیر دلایل مختلفی به حرفه خاصی علاقه مند شده و سعی می کند در اکثر بازی هایش خود را به عنوان فردی موفق در آن حرفه معرفی کند.

🟣 این موضوع اگر به خوبی به سمت و سوی درستی هدایت شود، می تواند کودکتان را برای ورود به دنیای واقعی آماده کند و زمینه رشد و پیشرفت او را فراهم آورد.

🟣 رشد اجتماعی کودک شما پیش از ورود به مدرسه از طریق همین بازی ها می تواند به سطح بسیار بالایی برسد.

🟣 جدا از این موضوع بازی کردن برای کودک شما سطح رشد عاطفی وی را بالا برده و زمینه ساز کشف جهان از همان دنیای کودکانه اش خواهد شد.

افزایش خلاقیت و انعطاف پذیری کودک:

بازی ها را برای کودکان خود به عنوان یک ابزار آموزشی بسیار قوی در نظر بگیرید. هرچقدر برای کودکتان در هنگام بازی هایش وقت بیشتری بگذارید، کمک بیشتری به افزایش سطح خلاقیت وی و انعطاف پذیری‌اش خواهید کرد.

🟣 کودک شما در بازی یاد می گیرد که قرار نیست همیشه برنده و اول باشد. موضوعی که به مرور زمان میزان همراهی وی با هم سن و سالانش را بالا برده و موجب نمی شود که تک بعدی به موضوعات نگاه کند.

کودکان در حین بازی تمرکز بالاتری خواهند داشت:

بازی کردن به عنوان ورودی اصلی کودکان برای لذت بردن از دنیای بچگی است. به فرزندان خود دقت کنید، زمانی که در حال انجام بازی و یا سرگرمی خاصی هستند، توجه زیادی به رعایت قوانین و اصول بازی می کنند.

🟣 در واقع همه سعی آنها بر این است که در کاری که به آنها محول شده است به بهترین شکل ممکن رفتار کنند، این موضوع می تواند به آنها مفهوم و تاثیر تمرکز بر موضوعات مختلف را یاد دهد و توانایی شان را برای انجام کارهای مختلف ارتقا دهد.

بهترین بازی های روانشناسانه برای کودک شما چیست؟

بازی های فکری بهترین بازی برای کودکانی است که همیشه کنجکاو هستند و دائما به دنبال درک جدیدی در زندگی هستند. این بخش از بازی ها برای کودکان 4 سال به بالا توصیه می شود.

طبق اصول روانشناسی بازی کودکان بهترین بازی های فکری برای کودک شما بازی هایی است که برحوزه های خاصی از رشد کودک تمرکز کنند. بازی هایی که روی مهارت های حرکتی ،حافظه، کلامی متمرکز می شوند.

در ادامه چند مورد از بهترین بازی های فکری برای کودکان در سنین مختلف ارائه شده است :

به خاطر سپردن آیتم های مختلف در یک تصویر و یا یک صحنه واقعی

• محدوده سنی 4 سال به بالا

پازل صد تکه: بازی کلاسیک مغز برای بهبود مهارت های حرکتی ظریف.

• محدوده سنی 4 سال به بالا

مکعب روبیک عامل رشد مهارت و حافظه کودک

• محدوده سنی 6 سال به بالا

بازی های آموزشی آنلاین

• محدوده سنی 4 سال به بالا

گرگم به هوا یا بالا بلندی

• محدوده سنی 3 سال به بالا

شطرنج

• محدوده سنی 5 سال به بالا

بازی شکار لاشخور

• محدوده سنی 5 سال به بالا

بازی سفر به آینده (به هر یک از کودکان نقش و وظایفی داده می شود و باید در قالب آن نقش بازی کنند)

• محدوده سنی 4 سال به بالا

نقشه برداری از محله با استفاده از همان امکانات نقاشی که کودک دارد

• محدوده سنی 6 سال به بالا

بازی های فکری کارتی

• محدوده سنی 4 سال به بالا

سخنی از مشاوران آویژه

پیشنهاد مشاوران مرکز مشاوره خانواده تلفنی آوِیژه به شما این است در بازی کودکانتان به دو عامل مهم توجه کنید.

🟣 اول اینکه کودک شما بیشتر به فعالیت های عملی علاقه دارد تا فکری.

🟣 دوم اینکه سن کودک شما برای کدام بازی ها مناسب است.

به واسطه روانشناسی بازی کودکان سعی کنید با توجه به خصوصیات کودک خود آنها را به سمت بازی هایی هدایت کنید که فکر می کنید می تواند روی ساخت شخصیتشان موثر باشد. بازی هایی که کودک شما به آنها علاقه مند بوده و از طریق آنها ویژگی ها و مهارت های جدیدی را یاد می گیرد. تجربه کودکان خود از بازی هایی را که انجام می دهند، دست کم نگیرید و سعی کنید تا در قالب انواع مختلف بازی ها در دنیای کودکانه شان به رشد شخصیت کودکتان هم کمک کنید.