در حالی که تنبیه بخش مهمی از ایجاد انضباط و ترببت کودک است. دانستن اینکه چگونه یک کودک بدرفتار را به طور موثر تنبیه کنید برای تربیت فرزندان شما بسیار مهم است. کودکی که هرگز تفاوت بین کار درست و غلط را نفهمد، ممکن است بعداً در زندگی دچار مشکلات تحصیلی، شغلی و حتی روانی شود. بنابراین باید برای تربیت فرزندان خود یک استراتژی تنبیهی منصفانه اما مؤثر داشته باشید.

در حالی که این وظیفه هر والدین است که بهترین راه را برای تنبیه فرزند خود انتخاب کند. اما در این مقاله که توسط متخصصان روانشناسی آویژه نگارش شده است، اطلاعات بسیار کاملی برای راه های تنبیه کودک از نظر روانشناسی گردآوری شده است. هر چند مقاله طولانی شده است ولی اطلاعات مفیدی برای شیوه های موثر تنبیه کودکان ارائه شده است.

در حالی که هیچ راه قطعی برای تنبیه کودک وجود ندارد، پیشنهادات این متن به عنوان نکاتی همه منظوره است که تقریباً همه والدین باید برای تربیت کودک بدانند.

استراتژی های هوشمند برای نظم و انضباط

تربیت با ثباتی داشته باشید

شاید این مهم ترین چیزی باشد که باید هنگام تنبیه کودک به خاطر بسپارید. اگر قوانین همیشه در حال تغییر باشند، فرزند شما نمی تواند قوانین را بیاموزد. ثبات تربیتی هم برای واداشتن فرزند شما به رفتار درست کمک می کند و هم برای اینکه کودک شما یاد بگیرد که کدام نوع رفتار قابل قبول و کدام رفتار غیر قابل قبول است.

تنبیه ناهماهنگ و بی ثبات کودک، به او می آموزد که گاهی اوقات (یا همیشه) بد رفتار کردن اشکالی ندارد.

قوانین یکسانی داشته باشید

از قوانین یکسانی برای تنبیه فرزندتان برای هر بار بدرفتاری استفاده کنید. کودک شما باید قوانین تربیتی را بفهمد و همچنین مجازاتی که برای زیر پا گذاشتن قوانین با آن روبرو می شود را باید دقیقا بداند.

قوانین یا تنبیه هایی که برای بد رفتاری کودک خود تعیین می کنید بدون دلیل تغییر ندهید.

اگر فرزند شما مکرراً یک قانون را زیر پا گذاشت، با او در مورد اینکه چرا پیروی از آن قانون مهم است صحبت کنید. می توانید بگویید: “خانه جای دویدن نیست زیرا باعث می شود که به وسایل خانه آسیب وارد شود.”

رفتار بد را گوشزد کنید

رفتار بد فرزندتان را هر زمان که کار بدی را انجام می دهند به آنها یادآوری کنید. در صورت لزوم، برای آن کار اشتباه تنبیه تعیین کنید. رفتار بد را در زمانی که ناخوشایند است نادیده نگیرید.

رفتاری را که از فرزندتان انتظار دارید، یادآوری کنید.

زمانی که فرزندتان کار درستی انجام می دهد، از او تمجید کنید. مثلا بگویید، کار خوبی کردی که بدون اینکه من گوشزد کنم، وسایلت را جمع کردی!

مجازات منصافه تعیین کنید.

از همان ابتدا یک تنبیه معقولانه تعیین کنید، سپس به آن پایبند باشید. تنبیه سختی را وضع نکنید که برای اجرای آن مشکل داشته باشید و مجبور شوید تنبیه ساده تری را انتخاب کنید.

اجازه ندهید کودک شما با اشک یا مظلوم نمایی از تنبیه خود فرار کند.

مرزهای بسیار واضحی را تعیین کنید.

اگر فرزند شما درک نکند که واقعاً چه رفتار بدی دارد، برای جلوگیری از رفتار بد خود تلاشی نخواهد کرد. شما باید از همان سنین کودکی، به فرزند خود در مورد اینکه چه چیزی اشتباه است و چه چیزی درست است، معیارهایی تعیین کنید. راه انجام این کار این است که مرزهای مشخصی را تعیین کنیم. یعنی به کودک بفهمانیم چرا و چگونه یک رفتار بد اشتباه است، سپس در صورت تکرار آن رفتار، کودک را تنبیه کنیم.

بدیهی است که توانایی فرزند شما برای درک مرزهای شما با بزرگ شدن بیشتر می شود.

کودک نوپا نمی تواند بفهمد که نباید روی دیوارها نقاشی بکشد. در این موارد سخنرانی نکنید. در عوض، باید به یک “نه” قاطع واکنش نشان دهید.

تنبیه را با رفتار بد کودک تطبیق دهید

انواع مختلف رفتار بد، تنبیه های متفاوتی را می طلبد. رفتار بد کوچک مانند بی احترامی یا تخلفات که برای اولین بار رخ می دهند مستحق یک هشدار واضح هستند. اما باید با رفتارهایی مانند بی احترامی یا رفتار خشونت آمیز قاطعانه برخورد کرد.

سعی کنید تنبیه‌هایی منطقی برای کودکانتان در نظر بگیرید. به خاطر داشته باشید که اشتباه کردن جزئی از فرآیند یادگیری فرزندان شماست.

شما باید تنبیه های متناسب با سن کودک خود انتخاب کنید.

آرام، اما محکم باشید

برخی از رفتارهای بد فرزندانتان ممکن است واقعاً شما را دیوانه کند، اما عصبانی رفتار کردن با فرزندتان به نفع رابطه شما نخواهد بود. والدینی که خشم خود را کنترل نمی کنند، نمی توانند تصمیمات منطقی در مورد نحوه تنبیه فرزندشان بگیرند.

اگر عصبانی شدن و فریاد زدن به یک اتفاق عادی تبدیل شود، خشم شما در نهایت تاثیر خودش را از دست می دهد.

به عنوان مثال، اگر فرزندتان هنگام بازی کردن عصبی شد و شروع به بی احترامی به شما کرد، او را سرزنش نکنید، در عوض به آرامی به او بگویید: “تو می دانی که با من نباید اینطور صحبت کنی.

با همسر خود هماهنگ باشید

در مورد تنبیه فرزندتان، با شریک زندگی خود یک جبهه متحد تشکیل دهید. این بدان معنی است که هر دو والدین باید در مورد قوانین خانواده برای نظم و انضباط توافق داشته باشند. عدم رعایت این قوانین می تواند منجر به مشکلاتی شود.

در خانواده‌ای که یکی از والدین در مورد تنبیه‌ کودک قاطعانه و دیگری سهل‌انگارانه رفتار کند، کودک تشویق می شود که به محض انجام دادن کار اشتباه نزد والد آسان گیر پناه بگیرد!!

البته، اهمیت جبهه متحد والدین با بزرگتر شدن کودک کاهش می یابد. در سال‌های نوجوانی، اکثر کودکان می‌فهمند که والدین می‌توانند در مورد برخی چیزها اختلاف نظر داشته باشند، بدون اینکه نظر هیچ کدام اشتباه باشد.

الگوی مثبتی برای کودکان باشید

همیشه و همیشه به یاد داشته باشید که فرزندانتان از تماشای رفتار شما الگو می گیرند. وقتی بچه هایتان در اطراف شما هستند مراقب رفتار خود باشید. سعی کنید فردی مؤدب، شاد، دلسوز، سخت کوش و سازنده باشید تا فرزندانتان متوجه رفتار خوب شما شوند.

کاری را جلوی فرزندانتان انجام ندهید که دوست ندارید جلوی شما انجام دهند.

به رفتارهای خوب پاداش دهید

تنبیه فقط نیمی از تربیت کودک است. علاوه بر تنبیه رفتارهای بد، شما باید به رفتارهای خوب فرزندتان مانند سخت کوشی، مهربانی و صبوری پاداش دهید.

هنگامی که کودکان به دریافت پاداش گرفتن در ازای رفتار خوب عادت کردند، محروم شدن از پاداش های شما در هنگام بدرفتاری می تواند به خودی خود یک تنبیه موثر باشد.

استراتژی استفاده از تنبیه های منصفانه و مؤثر

امتیازات کودک را حذف کنید

وقتی صحبت از تنبیه مناسب می شود، نظرات والدین متفاوت است. برخی از والدین رویکرد سختگیرانه ای را انتخاب می کنند، در حالی که برخی دیگر ملایم تر هستند. یکی از نمونه‌های تنبیه کودکان که برای همه خانواده‌ها مناسب است، حذف امتیازات کودک بدرفتار است.

به عنوان مثال، اگر نمرات کودک به دلیل انجام ندادن تکالیف افت کرده باشد، زمان بازی های ویدیویی را محدود کنید تا هنگامی که بتواند نمرات بهتری بگیرد.

شما فقط باید امتیازات کودک را به عنوان نوعی تنبیه از او بگیرید، نه اینکه نیازهای اولیه کودک را حذف کنید. به طور موقت کودک را از دیدن دوستانش یا تماشای تلویزیون محروم کنید، اما محروم کردن کودک از خوابیدن، احساس دوست داشتن یا تغذیه کافی، نوعی کودک آزاری است.

کودک را وادار به جبران خسارت کنید

در دنیای واقعی، شکستن قوانین عواقبی دارد. اگر یک فرد کار اشتباهی را انجام دهد، اغلب مجبور می‌شود به افرادی که به آنها ظلم کرده‌اند، در قالب خدمات اجتماعی، پرداخت جریمه و غیره خسارت وارده را جبران کنند. عواقب رفتار بد را به فرزندتان نشان دهید و او را وادار کنید تا اوضاع را به حالت قبلی بازگرداند. این یک تاکتیک بسیار مفید برای زمانی است که کودک باعث خسارت مالی شود.

به عنوان مثال، اگر فرزندتان عمداً روی میز آشپزخانه شما نقاشی می‌کشد، یک تنبیه خوب این است که او را مجبور به کندن، سنباده زدن و لاک زدن روی چوب کند تا دوباره خوب به نظر برسد.

از پیامدهای طبیعی استفاده کنید

اگر یک فرد بالغ بدون دلیل سرکار نرود، ممکن است شغل خود را از دست بدهد. به فرزندان خود اهمیت مسئولیت پذیری را بیاموزید و به آنها اجازه دهید عواقب طبیعی رفتار بد خود را متحمل شوند. به عبارت دیگر، هنگامی که رفتار نادرستی انجام می دهند، آنها را از عواقبش نجات ندهید.

برای مثال، اگر کودکی هنگام شام دست از بازی نمی‌کشد، میز را بعد از اتمام غذا جمع کنید و از تهیه غذا پس از آن خودداری کنید. این نوع رویکرد به کودکان کمک می کند تا نظم و انضباط را در خود ایجاد کنند که در موفقیت بعدی زندگی اهمیت نظم را درک کنند.

کودک را مجبور کنید عذرخواهی کند

قدرت یک عذرخواهی قلبی و صادقانه می تواند بسیار زیاد باشد. به عنوان مثال، اگر فرزند شما بی اجازه وارد حیاط همسایه شود، او را وادار کنید به خانه همسایه بیاید و عذرخواهی کند، این کار تنبیه بزرگی برای کودک است.

وادار کردن کودک به عذرخواهی رودررو از کسی که به او ظلم کرده اند، او را برای مسئولیت های زندگی در بزرگسالی آماده می کند.

اگر فرزندتان بزرگتر شده است، به او بیاموزید که نامه های عذرخواهی بنویسد و ابراز پشیمانی کند.

تنبیه بدنی ایمن داشته باشید

از تنبیه های بدنی ایمن و خفیف به میزان اندک استفاده کنید. شاید هیچ موضوعی در روانشناسی تربیت کودک به اندازه استفاده از تنبیه بدنی (جسمی) بحث برانگیز نباشد. برخی از والدین به این نکته توجه می کنند که هرگز روی فرزندشان دست بلند نکنند، در حالی که برای والدین قدیمی تر، کتک زدن و حتی سیلی زدن به دلیل بدرفتاری قابل قبول است.

اگر تصمیم به استفاده از تنبیه بدنی دارید، آن را برای جدی ترین تخلفات در نظر بگیرید.

اتکای بیش از حد به تنبیه بدنی می تواند اثربخشی آن را کمرنگ کند و بدتر از آن، به کودکان بیاموزد که آسیب رساندن به افرادی که قدرت کمتری دارند قابل قبول است.

برخی تحقیقات تنبیه کودک از نظر روانشناسی، تنبیه بدنی را در کودکان با بزهکاری در نوجوانی و حتی رفتار خشونت آمیز و اختلال عملکرد عاطفی در بزرگسالی مرتبط می دانند.

از استراتژی تنبیه های مضر پرهیز کنید

هیچ وقت بچه را کتک نزنید

حتی والدینی که تنبیه بدنی می کنند معمولاً بین کتک زدن گاه به گاه و کتک زدن عمدی و خشونت آمیز تمایز قائل می شوند. کتک زدن یک کودک تقریباً در سراسر جهان به عنوان نوعی سوء رفتاری شناخته می شود.

ارتباط واضحی بین ضرب و شتم در دوران کودکی و افزایش میزان بیماری روانی در بزرگسالی وجود دارد.

اشکال خاصی از خشونت می تواند باعث آسیب دائمی به کودک در حال رشد شود.

از محرومیت عاطفی برای تنبیه کردن استفاده نکنید.

بی توجهی، گوشه گیری و ارعاب همه راه هایی هستند که به رشد عاطفی کودک شما آسیب می رسانند. اگرچه تربیت کودک بد رفتار سخت است، اما این رفتارها هرگز خوب نیستند. این تنبیه ها می توانند منجر به مشکلات جدی از جمله آسیب به خود، سوء مصرف مواد، افسردگی و حتی خودکشی در کودکان شوند. در زیر لیست مختصری از رفتارهایی که به عنوان سوء استفاده عاطفی در مشاوره کودک شناخته می شوند آورده شده است.

جداسازی کودک از دیگران یا تعاملات اجتماعی عادی.

خشونت کلامی به کودک با توهین، تهدید و تمسخر.

ترساندن کودک به دلیل ناتوانی در برآورده کردن انتظارات غیر منطقی.

تحقیر عمدی کودک

استفاده از ترس و ارعاب برای کنترل کودک.

نادیده گرفتن یا بی توجهی به نیازهای اولیه کودک.

مجبور کردن کودک به انجام کار اشتباه یا ناسالم.

امتناع از نشان دادن عشق، مهربانی و محبت به فرزندتان.

کنجکاوی کودک را تنبیه نکنید

کودکان به طور طبیعی کنجکاو هستند. آنها از طریق تعامل با دنیای اطراف خود یاد می گیرند. سعی کنید از تنبیه فرزندتان به دلیل کنجکاوی، خودداری کنید. تنبیه کودک برای انجام کاری که حتی نمی دانستند اشتباه است، ممکن است در درازمدت او را به عدم تجربه تجربیات جدید تشویق کند یا حتی رفتار بد را هیجان انگیزتر کند.

به عنوان مثال، تنبیه یک کودک به خاطر سوال از دوستانش در مورد رابطه جنسی اشتباه است. بهتر است به سؤالات آنها پاسخ دهید و توضیح دهید که چرا صحبت کردن در مورد چیزهای جنسی در ملاء عام بد است.

دستور دادن به کودکان بدون توضیح دادن دلایل، احتمالاً آنها را بیشتر کنجکاو می کند.

19. در تنبیه کودک زیاده روی نکنید.

تربیت فرزندتان با استانداردهای غیر واقعی و تعیین تنبیه های بیش از حد سخت می تواند بر توانایی او برای داشتن زندگی شاد و سالم تأثیر بگذارد. همیشه به یاد داشته باشید که هدف شما به عنوان والدین این است که به فرزندتان کمک کنید تا به نقطه ای برسد که بتواند اساساً خودش پدر و مادر شود. نه اینکه او را مجبور کنید تا دقیقاً همانطور که می خواهید زندگی کند.

تکنیک‌های فرزندپروری بیش از حد خشن اغلب بی‌اثر هستند، زیرا شانس خود انضباطی را از کودک سلب می‌کنند.

اگر کودکی دائماً به تنبیه‌های بیش از حد سخت‌گیر واکنش نشان دهد، هرگز یاد نمی‌گیرد که چگونه خود را کنترل کند.

والدینی ضعیف و سهل گیر نباشید

به قول معروف از آن طرف پشت بام نیفتید!! امتناع از انجام تنبیه ها و رها کردن فرزندتان به او می آموزد که برای رسیدن به خواسته های خود نیازی به رفتار خوب ندارد. در یک کلام، یک کودک لوس تربیت نکنید.

اکثر متخصصان تنبیه کودک از نظر روانشناسی بر این باورند که تربیت کودک با سبکی بیش از حد سهل‌گیرانه می‌تواند منجر به عدم رضایت در بزرگسالی می شود.

سخنی از مشاوران آویژه

متأسفانه، برخی از مشکلات رفتاری کودکان فراتر از محدوده تکنیک های عادی فرزندپروری است و ممکن است به کمک حرفه ای نیاز داشته باشد. این مشکلات را نباید با تکنیک های تنبیهی و انضباطی معمولی درمان کرد. آنها ممکن است به راه حل های دارویی، مشاوره خانواده یا راهنمایی تخصصی نیاز داشته باشند. در زیر فقط لیست کوتاهی از رفتارهای مشکل ساز که نیاز به توجه یک متخصص دارند آورده شده است:

بزهکاری (سرقت از مغازه، خرابکاری، خشونت و غیره)
سوء مصرف مواد
اعتیادها (اینترنت، رابطه جنسی و غیره)
بیماری های روانی/عاطفی (اختلالات یادگیری، افسردگی و غیره)
رفتار خطرناک
خشم یا طغیان های خشونت آمیز

برای نکات بیشتر در مورد روش های تنبیه کودکان، لطفاً با مرکز ما تماس بگیرید. ما خوشحال می شویم به شما کمک کنیم!