تاب آوری عاطفی چیست؟ چگونه آن را تقویت کنیم؟

در هر محیطی مانند محیط کار، خانه و… همیشه چالش‌هایی وجود دارند که باید مدیریت شوند. خیلی مهم است که بدانیم چگونه باید این چالش ها را کنترل کنیم و زمینه برطرف کردن مشکلات را فراهم سازیم. تاب آوری روانی شاه کلید مدیریت شرایط بحرانی است.

باید بگوییم مهارت تاب آوری، مهارتی است که کمک می‌کند در شرایط سخت روحی و کاری، آرام بمانیم، تصمیم درست بگیریم و با انگیزه جلو برویم. مهارت تاب آوری در همه‌ مراحل زندگی، از اشتغال گرفته تا تربیت فرزندان، پشتیبان ما است.

در این مطلب قرار است چند مورد مهم را یاد بگیریم:
✅ اول اینکه انواع تاب‌آوری را بشناسیم
✅ بعد با تکنیک‌های تاب‌آوری آشنا شویم
✅ و در نهایت، بفهمیم چطور این مهارت‌ها را در کار یا حتی هنگام مصاحبه‌ی شغلی به خوبی نشان دهیم.

ما مشاورین خانواده در مرکز مشاوره آویژه با آموزش تکنیک های تاب آوری سعی میکنیم شما عزیزان را در مسیر پر پیچ و خم زندگی حمایت کنیم.

مهارت تاب‌آوری چیست؟

تاب آوری به معنای حفظ آرامش در مواقع بحرانی و یا توانایی کنار آمدن عاطفی و روحی با مشکلات و شکست هاست. کاملا طبیعی است که جاده زندگی همیشه یک روند را طی نمی‌کند و در این مسیر پیچ و خم هایی وجود دارد. شما در این مسیر احساسات مختلفی مانند شکست عاطفی، از دست دادن عزیزان و یا عدم موفقیت در کسب و کارتان را بارها تجربه کنید.

تاب‌آوری به توانایی مواجهه و سازگاری با چالش‌ها به‌منظور غلبه بر آن‌ ها گفته می شود. فردی که دارای مهارت تاب‌آوری روانی قوی باشد، توانایی مدیریت ناامیدی‌ها را دارد؛ چرا که اجازه نمی‌دهد موانع، روند پیشرفت او را متوقف کنند. افرادی که تکنیک‌های تاب‌آوری را می دانند، نیز همانند دیگران با دشواری‌ها و استرس مواجه می‌شوند، اما آن‌ها را با نگرشی مثبت‌ تجربه کرده و اجازه نمی‌دهند این عوامل مانعی برای موفقیتشان باشند.

برای مثال، فرد دارای مهارت تاب آوری ممکن است پس از دریافت ایمیل رد فرصت شغلی احساس ناامیدی کند، اما در عین حال با انگیزه و تکنیک های تاب آوری، برای موقعیت بعدی اقدام خواهد کرد.

در ادامه شما را با انواع تاب آوری آشنا می کنیم.

انواع تاب آوری

تاب‌آوری روانی هم یک ویژگی شخصیتی و هم یک توانمندی قابل تقویت است. رشد این مهارت مستلزم قرار گرفتن در موقعیت‌های دشوار و عبور از آن‌هاست. همان‌طور که یک دونده با تحمل خستگی به خط پایان می‌رسد، افراد تاب‌آور نیز با ایستادگی و تمرین، به آرامی ظرفیت روانی خود را افزایش می‌دهند.

انواع تاب‌آوری به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

🔹 تاب‌آوری طبیعی: این نوع تاب‌آوری در برخی افراد به‌صورت ذاتی وجود دارد. این افراد اغلب شور و شوق بالایی برای زندگی دارند و تمایل زیادی به تجربه امور جدید نشان می‌دهند.

🔹 تاب‌آوری سازگارشونده: این نوع تاب‌آوری در اثر مواجهه با شرایط دشوار شکل می‌گیرد. فرد سازگار با گذراندن موقعیت های دشوار، تجربه کسب کرده و نسبت به گذشته قوی‌تر می‌شود.

🔹 تاب‌آوری بازسازی‌ شده: این نوع تاب آوری از طریق آموزش، تجربه و به‌ کارگیری تکنیک‌های تاب‌آوری به‌صورت آگاهانه و برنامه‌ریزی‌ شده ایجاد می‌شود و قابل یادگیری است.

ویژگی‌های افراد تاب‌آور

صرف‌نظر از نوع تاب‌آوری، افراد تاب‌آور معمولاً ویژگی‌های مشترکی دارند. آن‌ها اغلب دارای نگرش مثبت، تصویر ذهنی سالم از خود، توانایی تطبیق با تغییرات، نگرش فرصت‌محور نسبت به چالش‌ها و شناختی واقع‌گرایانه از محدودیت‌های خود هستند. همچنین، صبر، خوش‌بینی، شوخ‌طبعی و تحمل احساسات منفی از دیگر ویژگی‌های بارز این افراد به شمار می‌رود.

1⃣مثبت نگر هستند

این افراد همیشه نسبت به مسائل زندگی خوش بین بوده و به توانایی و مهارت های خود دید مثبت دارند. چنین افرادی به توانایی های خود ایمان داشته و از تاثیرات مثبت چنین نگرشی در زندگی خود به خوبی باخبر هستند.

2⃣ ارتباط اجتماعی بالایی دارند

افرادی که دارای مهارت تاب آوری عاطفی هستند، در روابط اجتماعی خود بهتر عمل کرده و مهارت های ارتباطی را به خوبی بلدند. این افراد در برخورد با دیگران شوخ طبع بوده و با آنها صمیمی می‌شوند. اگر شما چنین فردی را برای همدلی و هم صحبتی انتخاب کنید به خوبی به شما گوش می‌دهد و از شما حمایت عاطفی می‌کند.

3⃣ هوش هیجانی بالا دارند

تاب آوری عاطفی به شما کمک می‌کند تا احساسات و هیجانات خود را در شرایط خاص، کنترل کنید. بنابراین افراد دارای تاب آوری احساسی تحت هر شرایطی می‌توانند احساسات خود را مدیریت کنند. اگر چنین افرادی به مشکلات روحی مختلفی مانند تله رهاشدگی و یا افسردگی مبتلا شوند، سریعا خودشان را جمع و جور کرده و سلامت روانی خود را به دست می‌آورند.

4⃣ اعتماد به نفس دارند

اعتماد به نفس یکی از مهم ترین مهارت های لازم برای رسیدن به موفقیت است. کسی که اعتماد به نفس و خودباوری بالایی دارد در شرایط حساس، خود را کنترل کرده و به توانایی های خود ایمان دارد.

5⃣ واقع گرا هستند

یکی از خصوصیات بارز افراد دارای مهارت تاب آوری این است که به دور از هرگونه رویا پردازی، با واقعیت رو به رو می شوند. آن ها احساسات خود را خیلی خوب کنترل می کنند به طوری که از شکست خیلی غمگین نمی شوند و از پیروزی هم به طور افراطی شاد نمی شوند.

6⃣ صبور هستند

صبر یکی از ویژگی‌های کلیدی در انواع تاب آوری است. فرد صبور می‌داند که تحمل ناراحتی‌های فعلی می‌تواند منجر به نتایج بهتر در آینده شود. این مهارت به کنترل احساسات، تمرکز بر اهداف و مقابله با حواس‌پرتی‌های احساسی در هنگام بروز مشکلات کمک می‌کند.

تکنیک های تاب آوری

برای تقویت مهارت تاب‌آوری، استفاده از تکنیک‌های عملی و هدفمند ضروری است. این تکنیک‌ها شامل افزایش اعتماد به ‌نفس، تعیین اهداف واقع‌ بینانه، تقویت مهارت حل مسئله، حفظ نگرش مثبت و بهره‌گیری از حمایت اجتماعی می‌شود.

⭕ هر یک از تکنیک های تاب آوری نقش مهمی در تقویت توانایی فرد برای مدیریت بحران‌ها و حفظ آرامش ذهنی در شرایط دشوار دارد. تمرین مداوم این تکنیک ها و روش‌ها باعث می‌شود افراد در برابر ناکامی‌ها و چالش‌های زندگی واکنش‌های سالم‌تری نشان دهند و بتوانند با حفظ ثبات روانی، مسیر رشد فردی و حرفه‌ای خود را ادامه دهند.
استفاده همزمان از این تکنیک‌ها می‌تواند به شکل‌گیری انواع تاب آوری در زندگی شما کمک کرده و شما را برای مواجهه با پیچیدگی‌های آینده آماده سازد.

1⃣ خودآگاهی داشته باشید

با شناخت نقاط ضعف و قوت به خودتان کمک می‌کنید تا به جای کمک از دیگران بر روی توانایی و مهارت های خودتان تمرکز کرده و با خود آگاهی در برابر ناملایمات زندگی مقاومت کنید. در واقع اگر بتوانیم احساسات خود را بهتر بشناسیم، پیام هایی را که بدنمان به ما می‌فرستد، بهتر درک کرده و وضعیت خودمان را تغییر می‌دهیم. چنین افرادی اگر احساس خوبی نداشته باشند، سریع وضعیت و شرایط خود را عوض کرده و دوباره آرامش خود را به دست می آورند.

2⃣ ذهن تان را آرام کنید

یکی از موثرترین راه های افزایش تاب آوری عاطفی، آرام کردن ذهن است. بهتر است مراقبه را به طور مرتب انجام داده و در مقابل ذهن و افکارتان حضور پیدا کنید. در واقع هدف از مراقبه تنها کنترل افکار نیست بلکه شما باید بتوانید آنها را بررسی کرده و به این درک برسید که احساسات و هیجانات شما ماندنی نیستند.

3⃣در برابر مشکلات بایستید

فرار از سختی ها و به تعویق انداختن حل ریشه ای مشکلات همانند یک مسکن است که تنها در لحظه حالتان را بهتر می‌کند. همه ما می‌دانیم که برخورد و مقابله با مشکلات کار آسانی نیست اما باید یک بار برای همیشه، مشکلات را از ریشه حل کنید.

4⃣ تعیین اهداف مشخص

تعیین هدف، مانند نقشه‌ای برای عبور از بحران عمل می‌کند. باید مشخص کنید چه اهدافی دارید و چرا رسیدن به آن‌ها برایتان مهم است. سپس برنامه‌ای برای مواقع چالش‌برانگیز تهیه کنید و هنگام روبرو شدن با دشواری‌ها، به آن اهداف و برنامه رجوع کنید تا تمرکز خود را از دست ندهید.

فردی که برای آینده خود دارای برنامه و هدف مشخصی است، هیچ گاه به راحتی در برابر مشکلات و ناملایمات زندگی تسلیم نمی‌شود.

5⃣ تقویت مهارت حل مسئله

از دیگر تکنیک‌های تاب آوری می‌توان به تقویت مهارت حل مسئله اشاره کرد. دانستن اینکه توانایی یافتن راه‌حل‌ها را دارید، باعث احساس آمادگی و افزایش اعتماد به نفس می‌شود. مرور تجربیات گذشته یا بهره‌گیری از خلاقیت خود و دیگران در مواجهه با مشکلات، می‌تواند در حل مسائل جدید مؤثر باشد.

بنابراین افراد دارای مهارت تاب آوری احساسات، توانایی بالایی در حل مشکلات و پیداکردن راه حل های مختلف برای یک موقعیت خاص دارند. پس شما هم برای افزایش تاب آوری، خودتان را به چالش های مختلف دعوت کرده و قدرت تجزیه و تحلیل خود رادر مسائل پیچیده بالا ببرید.

6⃣اعتماد به اطرافیان

داشتن شبکه حمایتی از خانواده و دوستان، یکی از انواع مهم تاب‌آوری روانی محسوب می‌شود. در شرایط سخت، اعتماد به نزدیکان و صحبت کردن با آن‌ها، می‌تواند فرصتی برای تخلیه هیجانات باشد. شنیدن حمایت و تشویق آن‌ها، انگیزه ادامه مسیر را حتی در سخت‌ترین شرایط فراهم می‌سازد.

7⃣ از شکست های خود درس بگیرید

انگار همه ما انسان ها شرطی شده ایم که بعد از هر شکست، احساس شرمندگی کنیم. درحالی که شکست بخش طبیعی و عادی زندگی هر فردی است. همه ما در زندگی شکست می‌خوریم ولی افرادی موفقند که به شکست های خود به عنوان یک فرصت نگاه می‌کنند و از آن به عنوان تجربه ای برای رسیدن به پیروزی استفاده می‌کنند. اگر شما بعد از هر شکست احساس خشم و ناراحتی می‌کنید به طوری که تا مدت ها بی انگیزه و دپرس هستید، بهتر است از مشاوره روانشناسی کمک بگیرید.

سخنی از مشاوران آویژه

همان‌طور که گفتیم، تاب‌آوری روانی نوعی قدرت درونی است که به شما کمک می‌کند از مشکلات زندگی عبور کنید و همچنان به مسیر رشد خود ادامه دهید. زندگی هیچ‌گاه خالی از چالش نیست، اما با تقویت مهارت تاب‌آوری، می‌توان راحت تر از پس مشکلات بر آمد.

آموزش این مهارت، نه‌ تنها در زندگی شخصی، بلکه در روابط اجتماعی، محیط کار و فرآیند تصمیم‌گیری‌های مهم بسیار مؤثر است. تاب‌آوری یک ویژگی اکتسابی است؛ با تمرین، آموزش و مواجهه آگاهانه با چالش‌ها می‌توان آن را تقویت کرد.

⚠️ مرکز مشاوره خانواده آویژهبا بهره‌گیری از تیمی متخصص در حوزه سلامت روان، آماده ارائه خدمات تخصصی برای آموزش تکنیک‌های تاب‌آوری، مشاوره فردی، خانوادگی و سازمانی به تمامی علاقه‌مندان است. اگر شما نیز می‌خواهید در مسیر افزایش تاب‌آوری روانی خود گام بردارید، می‌توانید از خدمات حرفه‌ای این مرکز بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

❓ منظور از تاب آوری عاطفی چیست؟

تاب آوری احساسی به معنای مقاومت و بلند شدن بعد از هربار شکست و زمین خوردن در مسیر زندگی است.

❓ چگونه تاب آوری عاطفی را در خود تقویت کنیم؟

با شکرگذاری، مثبت نگری، خود آگاهی و سایر روش هایی که در این مقاله به آن پرداختیم، شما می‌توانید مدیریت احساسات خود را در دست گرفته و در شرایط مختلف خودتان را کنترل کنید.

❓افراد تاب آور چه ویژگی هایی دارند؟

این افراد صبور، مهربان، برنامه ریز، پذیرا و بخشنده بوده و در روابط اجتماعی خود بهتر و موفق تر عمل می‌کنند.