همه ما میدانیم که در چرخه زندگی خانواده، مشکلاتی هم وجود دارد که آرامش را از اعضای خانواده گرفته و باعث تنش و ناسازگاری در خانواده می شود. این اختلافات ممکن است در زمینه های تحصیلی، شغلی، مالی و اخلاقی باشد و البته اثرات آن در کوتاه مدت یا دراز مدت در بین اعضای خانواده ماندگار شود. متاسفانه بسیاری از این تنش ها و ناسازگاری های خانوادگی در آخر باعث خشم، دشمنی، کینه، نفرت و حسادت می شود و آرام آرام خانواده را به سمت فروپاشی هدایت می کند. به همین دلیل شناسایی دلایل و راه های کاهش تنش در خانواده بسیار مهم است.

دلایل مهم تنش و ناسازگاری درخانواده کدام است؟

• مشکلات اقتصادی

به عقیده فرانسیس کالینز مهم ترین دلیل تنش ها و ناسازگاری های خانواده خصوصا در عصر امروز مشکلات اقتصادی، نبود پول برای تامین نیازهای خانواده یا بریز و بپاش ها و ولخرجی هاست.

• عدم تامین نیازهای عاطفی اعضای خانواده

با پیشرفت تکنولوژی اعضای خانواده بیش از پیش از هم فاصله گرفته اند. این شکاف باعث شده که نیازهای روحی و روانی و عاطفی آنها برآورده نشود. به همین دلیل سعی می کنند کمبودها یا عقده های عاطفی شان را با دعوا و جنجال نشان دهند.

• تفاوتهای فرهنگی

معمولا تفاوت های فرهنگی میان زن و شوهر عامل مهمی در تنش و ناسازگاری در خانواده است. مثلا مرد فکر میکند که حرف حرف اوست و به نوعی نظرش را به بقیه اعضا تحمیل می کند. یا خانم از آقا توقعات بیجایی دارد. یا سر مسائل مذهبی یا جریان های فرهنگی مدام در حال جر و بحث هستند. سبک زندگی دو نفر با هم کاملا متفاوت است و متاسفانه گاهی این تنش ها به جدایی ختم می شود. عدم مراجعه به مشاوره خانوادهیا جدی نگرفتن جلسات مشاوره ازدواج در همین مرحله کاملا مشهود است. در بسیاری از موارد هم به دلیل تغییرات شدید فرهنگی ، فرزندان تمایل به آزادی دارند ولی والدین مانع از این کار می شوند. اختلاف سنی والدین با فرزندان و عدم درک متقابل دلیل دیگری برای دامن زدن به این تنش هاست.

• دخالت اطرافیان

گاهی مشکلی میان زن و شوهر به وجود می آید که اگر میان خودشان حل شده بود، تا مرز جدایی ادامه پیدا نمی کرد. واکنش اطرافیان نسبت به مشکلات شخصی دیگران باعث درگیری های مجدد می شود.

• نداشتن مهارت های ارتباطی

مهارت های ارتباط با دیگران مخصوصا در عصر امروز یکی از عوامل موفقیت است. عدم درک متقابل، صداقت، نزدیک کردن فاصله ها، مهارت های حل اختلاف، انعطاف پذیری در لحن و استفاده از کلمات مناسب برای رساندن منظور و از خودگذشتگی از مهارت های ارتباط با دیگران خصوصا همسر است. اگر بتوانید در این زمینه تمرین کنید تنش ها را به حداقل خواهید رساند.

برای کاهش تنش در خانواده چه اقداماتی انجام دهیم؟

• علت را شناسایی کنید

اولین گام برای حل مشکلات خانوادگی، شناسایی و ریشه یابی علت اختلافات است. مثلا ممکن است مرد به دلایل مختلف نسبت به همسرش بی توجه باشد یا نیازهای عاطفی و جنسی او را برآورده نکند. واکنش اغلب خانم ها بهانه جویی و عصبانیت است. زیرا فکر می کنند که همسرشان به آن ها خیانت می کند در حالی که همه این ها سوء تفاهم است و خیانتی در کار نیست. پس بهتر است به جای اینکه مشکل را بیشتر کنید با او در این باره صحبت کنید و بگویید که به او نیاز دارید. در این صورت مشکلات به راحتی حل خواهد شد. در مورد مسائل دیگر نیز همینطور صدق می کند. پس اولین راه حل برای کاهش تنش در خانواده، شناسایی عوامل تنش زا و صحبت در مورد آن هاست.

• خشم و هیجانات خود را کنترل کنید

معمولا خانواده هایی که روی احساسات خود کنترل دارند و خونسرد رفتار می کنند نسبت به دیگران آرامش بیشتری دارند. همه ما در طول روز با اتفاقات خوب و بد درگیر هستیم و مجبوریم همزمان ارتباطات خانوادگی را حفظ کنیم. در این شرایط مدیریت و کنترل احساسات کمک زیادی به شما خواهد کرد. زمانی که ناراحت هستید می توانید عذرخواهی کنید و مدتی تنها باشید تا خشمتان فروکش کند. بی قراری و عصانیت و داد و بیداد مشکلی از شما حل نخواهدکرد.

• نگاهتان را نسبت به حل مساله تغییر دهید

در زمان مشکلات، اعضای خانواده را دور هم جمع کنید. در مورد مشکل پیش آمده آرام صحبت کنید. از تمام اعضا بخواهید راهکار بدهند که در این شرایط بهترین کار چیست. این یعنی گام نوین در مهارت های ارتباطی با دیگران. کمی از رفتارهای روتین و واکنش های تنش زای قبلی فاصله بگیرید. سرزنش کردن، تحقیر کردن، نصیحت های تکراری و مکرر و سرکوفت زدن به کاهش تنش های خانوادگی کمکی نخواهد کرد. وقت آن رسیده که دست به کار جدیدی بزنید.

• حس از خود گذشتگی را تقویت کنید

در زمان مشکلات و تنش ها به جای اینکه به دنبال، پیدا کردن مقصر باشید با کمی گذشت و مهربانی می توانید تنش ها را به حداقل برسانید. درست است که این کار کمی سخت است خصوصا اینکه مقصر شما نباشید. ولی می توانید به جای دامن زدن به آتش دعوا سعی کنید با مهربانی پاسخ دهید که من اینکار را نکردم یا مقصر این داستان من نبوده ام و آنجا را ترک کنید.

• محبت و مسئولیت پذیری کلید حل مشکلات

مهم ترین عامل در کاهش تنش های خانواده و تمام مشکلات، اخلاق نیکو و مسئولیت پذیری است. وقتی اعضای خانواده می بینند شما برای حل مشکلات و برای کاهش استرس خانواده تمام تلاش خود را می کنید آن ها هم از شما الگو خواهند گرفت. هر رفتاری که شما در خانواده دارید بازخوردش به خود شما بازخواهد گشت. چه بهتر که همسر و فرزندانتان از شما محبت و دلسوزی بیاموزند و در مقابل مشکلاتشان راه شما را پیش بگیرند.

راه حل های کلیدی برای کاهش استرس خانواده چیست؟

استرس هر یک از اعضای خانواده، روی کل خانواده تاثیر می گذارد. اگر مشکلی برای یکی پیش بیاید، معمولا اعضای خانواده کمتر از قبل می خوابند، بیقرار می شوند، بر سر هم فریاد می زنند، غذا نمی خورند، گوشه گیر می شوند، تمرکزشان را در کار و درس از دست می دهند و زمانی برای شاد بودن ندارند. این نشانه ها بسیار ناراحت کننده است و گاهی فکر می کنید که خانواده دارد از هم می پاشد.

قطعا انجام بعضی از کارها می تواند این استرس را به حداقل برساند.

1- به استرس دیگران دامن نزنید

اولین قدم برای کاهش استرس خانواده این است که به جای دامن زدن به استرس، همه را به آرامش دعوت کنید. با صحبت هایتان به دیگران روحیه دهید و آن ها را امیدوار کنید که این مشکل حل خواهد شد. به جای جمله ” حالا چه کنیم بدبخت شدیم” از جمله ” درست می شه آروم باش” یا ” به زودی حلش می کنیم” استفاده کنیم. به لحاظ روانشناسی حرف های امیدوار کننده و دادن انرژی مثبت به دیگران در مواقع سختی، باعث آرامش بدن آن ها شده و از خطر سکته مغزی و قلبی جلوگیری می کند. مخصوصا اگر فرزندان حس می کنند که بزرگترها مشکلی دارند باید با آرام کردن آن ها خطرات ناشی از استرس را به حداقل برسانند.

4- بخندید و بخندانید

شاید فکر کنید که خندیدن در شرایط سخت کمی خنده دار است. اما چه اشکالی دارد که گاهی به مشکلات خندید. زاویه دیدتان را عوض کنید و به خاطر دیگران سعی کنید به خود مسلط باشید. می توانید مشکلات را به سخره بگیرید و دیگران را در این بازی دعوت کنید. زمانی که آرام شدید می توانید برای مشکل تصمیم درستی بگیرید. به این موضوع فکر کنید که آرامش شما باعث کاهش استرس خانواده می شود. از لحاظ روانی کمترین کسی این واکنش را نشان می دهد اما یاد بگیرید کمی خونسرد باشید و به خاطر خود و خانواده تان ، مشکلات را ساده بگیرید.

5- نفس عمیق بکشید

اگر حس میکنید به تنگ آمده اید و نمیدانید با شرایط چگونه کنار بیایید نفس های عمیق بکشید. به لحاظ پزشکی انسان در زمان استرس اکسیژن کمتری به سلول هایش می رسد و به همین دلیل گیج و کرخت می شود. در زمان های سختی نفس های عمیق بکشید ومیزان اکسیژن رسانی را به حالت طبیعی برگردانید. این کار باعث آرام شدن شما خواهد شد.

6- مثبت اندیش باشید و به دیگران بیاموزید که مثبت فکر کنند

در زمان مشکلات سعی کنید که کارهایی که قبلا میکردید را ادامه دهید. فعال باشید و دیگران را به انجام کارها تشویق کنید. در این صورت هم حواستان از آن مشکل پرت می شود هم به دیگر اعضای خانواده انگیزه و امید می دهید که همه چیز تمام نشده است و زندگی ادامه دارد.

در این زمان به فردی متخصص نیاز دارید که با او درد و دل کنید و از او راهکار بگیرید. سعی نکنید که تمام بار مشکلات را روی دوش خود بکشید زیرا به لحاظ روانشناسی ضربه بسیار بدی خواهید خورد. همه نیاز داریم گاهی انرژی های منفی خود را تخلیه کنیم. گریه کنیم و گلایه و شکایت کنیم تا آرام شویم. در این شرایط به یک سنگ صبور و متخصص نیاز داریم.

هدف مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه از ارائه اطلاعات لازم در زمینه مشکلات روانی، افزایش آگاهی شماست تا با توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود کیفیت زندگی خود، گامی مهم بردارید. لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .

در این راستامرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژهخدمات متنوعی را در زمینهمشاوره خانوادهبه شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد. جهت کسب آموزش های بیشتر این مقاله لاتین را مطالعه کنید.