هدف از دین و دینداری آرامش دل و تسکین آلام می‌باشد. گاهی اتفاق می‌افتد که افکار و اعمال وسواس گونه، دین و ارزش های اخلاقی فرد را نشانه گرفته و او را دچار اضطراب و پریشانی می‌کند. اینجاست که فرد تشخیص اختلال وسواس مذهبی گرفته و باید درمان شود.
وسواس مذهبی چیست؟
اختلال وسواسی جبری (OCD) نوعی اختلال اضطرابی محسوب میشود که شامل تکرار، وسواس ناخواسته و اجبارهای تکراری است. وسواس ها افکار مزاحمی هستند که باعث پریشانی شدید در فرد می‌شوند با وجود اینکه شخص خودش متوجه میشود که وسواس هایش در نتیجه ترس های اغراق آمیزی است که احتمال بروز آنها وجود ندارد.
اختلال وسواس فکری با افکار ناخواسته و اضطراب درباره چیزی و رفتار‌هایی از روی اجبار مشخص میشود که فرد مبتلا به این بیماری به این اعمال دست می‌‌زند تا اضطراب خود را کاهش دهد. وسواس فکری انواع مختلفی دارد که وسواس مذهبی یکی از انواع آن می‌باشد.
وسواس مذهبی به دهه 1600 میلادی یعنی به زمان کاتولیک ها برمی‌گردد. در آن زمان مشاهده شد که بسیاری از راهبان بیش از حد به دعا و نیایش می‌پرداختند. رفتارهای آنها در واقع بیانگر عشق واقعی آنها به خدا نبود بلکه آنها تلاش می‌کردند تا به یک ایمان غیر واقعی دست پیداکنند.
وسواس مذهبي از اختلالات روان شناختي است که نسبت به ساير اختلالات، پيشينه تحقيقاتی غنی تری دارد. اما بسياری از متون روان شناختی و روان پزشکی موجود فاقد مطالعات علمی منسجم در زمينه اين اختلال است. پژوهش ها نشان داده اند که اغلب اوقات، بيماران مبتلا به این وسواس، به طور مشخص از الگوهای فکری ناکارآمدی که مرتبط با موضوعات اخلاقی و مذهبی است تبعيت می‌کنند.
دلایل رایج در وسواس مذهبی
- ترس از یک زندگی پراز گناه یا زندگی که مورد رضای خداوند نباشد.
- ترس از انجام کاری که با ارزشهای اخلاقی و دینی تان همخوانی نداشته باشد.
- به طور مدام پرسیدن این پرسش که آیا به اندازه کافی دعا کرده ام و یا کارهای درست و نیکو انجام داده ام.
جهت مشاوره برای هم وطنان خارج از کشور روی لینک زیر کلیک کنید.
هموطنان خارج از کشور
برای رزرو وقت مشاوره حضوری روی لینک زیر کلیک کنید.
رزرو جلسه مشاوره حضوری
اجبارهای رایج در وسواس مذهبی
دعا کردن بیش از حد
خواندن نماز یا دعا بارها و بارها تا جایی که به مرحله ای از یقین برسد که آن اندازه نماز و دعا خوانده است تا مورد قبول خدا واقع شود.
اطمینان خاطر
به طور مدام به دنبال اطمینان طلبی از خداست.
تفکر بیش از حد
اطمینان یافتن از اینکه حرفی نزده است که نسبت به خدا کفرآمیز باشد.
رفتن به مسجد و معبد و کلیسا
فرد مبتلا به این وسواس مدام در اماکن مذهبی حضور دارد تا خدا را پرستش کند.
اعتراف به گناه
اعتراف بیش از حد به گناهان در حضور کشیش، روحانی یا هر فرد دیگری که از نظر مذهبی برای او ارزشمند است.
تفکرات کفرآمیز
داشتن تداعی ها و معانی ای که تصور می‌کند کفر آمیزو توهین آمیز نسبت به خدا می‌باشند.
تصورات غلط رایج در وسواس مذهبی
- OCD فقط به یک شکل وجود دارد و زیر مجموعه هایی مثل وسواس مذهبی ندارد.
- اگر شما رنج بیشتری بکشید از دیگران با ایمان ترهستید.
- شما از افرادی که رنج نمی‌کشند باشخصیت تر، اخلاقی تر و مذهبی تر هستید.
چگونه بفهمیم که به وسواس فکری مذهبی دچار شده ایم؟
در مشاوره وسواس در نظر گرفته میشود که هر فردی ممکن است افکار مزاحم و ناخوانده ای داشته باشد ولی این به معنای داشتن اختلال OCD نیست. برای افرادی که دچار OCD هستند این افکار می‌تواند فرسایشی بوده و باعث ناراحتی و اضطراب شدید در فرد بشود. شما هر چه قدر هم که سعی و تلاش میکنید، این افکار از ذهنتان بیرون نمی‌روند. اگر شما دچار وسواس فکری مذهبی باشید مراسم و آیین های مذهبی را آنقدر انجام می‌دهید تا به استاندارهای قابل قبول در نظر خدا و جامعه برسید. همیشه در انجام مراسمات و آیین های مذهبی احساس کمبود میکنید و گمان میکنید در انجام تکالیف دینی کوتاهی کرده اید.
داشتن افکار مزاحم از شما آدم بدی نمی‌سازد. در واقع این افکار در نتیجه کارکرد نادرست مغز هستند و نشان دهنده شخصیت شما نیستند.
نمونه هایی از وسواس فکری مذهبی روزانه:
- شما درباره پیامبران افکار مزاحم و توهین آمیز دارید. شما هر روز و شب برای طلب مغفرت دعا میکنید. حتی ممکن است به دنبال اعتراف به گناهان باشید.
- یا مثلا شما در یک موسسه حقوقی وکیل هستید و مرتباً کیف خود را بررسی میکنید تا مطمئن شوید که ناخواسته قلم یا کاغذی را سرقت نکرده باشید.
- یا مثلا گفته اید که ساعت 4:30 بعد از ظهر به منزل رسیدید ولی در واقع ساعت 4:31 به منزل آمده اید در این مثال از اینکه زمان را دروغ گفته اید می‌ترسید و برای اینکه احساس امنیت و آرامش داشته باشید زمان دقیق آمدنتان را دوباره بازگو میکنید.
خانواده چگونه می‌تواند به وسواس مذهبی فرد کمک کند؟
خوب است که اعضای خانواده و دوستان خود را درگیر این موضوع کنند. اگر آنها متوجه گرایشهای بیش از حد محتاطانه یا مذهبی شما شوند، بهترین کمکی که می‌توانند بکنند این است که به شما اطلاع دهند که این یک بیماری قابل درمان است. آنها نباید با گفتن جملاتی مانند “البته شما گناهی مرتکب نشده اید ” یا “خدا این گناه را می‌بخشد.” بخواهند به فرد اطمینان خاطر بدهند چرا که این جملات در کوتاه مدت فرد را راحت می‌کند و ممکن است به او آرامش دهد اما در طولانی مدت OCD او را بدتر می‌کند. اگر افراد خانواده می‌خواهند در درمان وسواس فرد کمک کنند باید یاد بگیرند که برای بهبود فرد چه کارهایی را انجام دهند و چه کارهایی را انجام ندهند.
آیا درمان وسواس مذهبی امکان پذیر است؟
آری ! مبتلایان به وسواس مذهبی می‌توانند با استفاده از روش مواجهه سازی و جلوگیری از پاسخ یا ERP بهتر شوند. این درمان زمانی استفاده میشود که شما خود را داوطلبانه بارها و بارها در معرض منبع ترس خود قرار می‌دهید و خود را با آن ترس مواجهه میکنید، بدون اینکه مجبور باشید ترستان را متوقف کنید یا آن را خنثی نمایید. با چندین بار مواجهه شدن با ترستان در واقع شما مغزتان را مجبور میکنید تا دریابد که ترستان چقدر بی منطق بوده است.
نمونه هایی از درمان ERP :
- مثلا ممکن است فرد را درمعرض برداشتن تکه های کوچک پنیر از غرفه پنیر فروشی در یک فروشگاه قرار دهند و بعدهم به او اجازه دهند تا برود. بدین ترتیب ایده ی دزدی کردن را برای او شبیه سازی کرده اند حتی اگر در واقعیت اینگونه نباشد.
- یا ممکن است از فرد خواسته شود تکه کاغذی را برداشته و آن را به شکل زباله در خیابان بیاندازد.
- این ریسک ها بتدریج افزایش می‌یابد تا جایی که از فرد خواسته شود به مقدسات اهانت کند، مثلا ممکن است از او خواسته شود بگوید حضرت مریم باکره نبوده است.
درمان های دیگری نیز برای درمان این اختلال وجود دارد :مثلا درمان ذهن آگاهی مبتنی بر درمان شناختی رفتاری(CBT) که به مردم این آموزش را می‌دهند که الگوهای منفی فکری و رفتاری خود را مشخص کرده وبفهمند وسپس آنها را تغییر دهند.
به بیماران در طول جلسات درمان شناختی رفتاری مهارت های حل مساله آموزش داده میشود و سپس به آنها دستورالعمل هایی داده میشود تا بیماران با تمرین کردن این دستورات در طول زمان عادات مثبت را در خود شکل دهند.
آیا درمان دارویی موثراست؟
درمان دارویی در کنار ERP می‌تواند مفید باشد ولی جایگزین این درمان نمی‌شود. داروهای خانواده بازدارنده باز جذب سروتونین یا SSRIها، موثرترین دارو برای درمان OCD هستند.
SSRIها عملکرد طبیعی سروتونین را افزایش می‌دهند. این داروها برای درمان افسردگی اساسی و اختلالات اضطرابی نیزاستفاده می‌شوند. از جمله مهم ترین نمونه های این خانواده لکزاپرو، پروزاک، پاکسیل و زلوفت می‌باشند.
خدمات مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه
هدف مرکز مشاوره و روانشناسی آویژه از ارائه اطلاعات لازم در زمینه مشکلات روانی، افزایش آگاهی شماست تا با توسعه دانش خود، جهت ارتقا و بهبود کیفیت زندگی خود، گامی مهم بردارید. لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
در این راستامرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژهخدمات متنوعی را در زمینهمشاوره وسواسبه شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد. جهت کسب آموزش های بیشتر این مقاله لاتین را مطالعه کنید.
برگرفته و ترجمه شده از :
خدایا کمکم کن من حتی نماز میخونم توی نماز همه چی یادم میوفته چیزای الکی ک واقعا خودم تعجب میکنم شیش ساله درگیرم ن میتونم ب کسی بگم ن ها ن نه برمیگردم ی نمازو ده بار میخونم تا داخلش چیزی نگم اگه توش باز این فگرا بیاد سراغم نمازو از اول میخونم خود زنی میکنم خدایا ب دادم برس
ِسلام من واقعا درگیر این مشکلم نیاز دارم یکی کمکم کنه نیاز دارم درک بشم خودم خستمه از اینجوری بودنم میگم چرا من فقط اینجوریم چرا نمیتونم ی ذهن سالم داشته باشم همش ب صورت فکری و مذهبی دارم ب مقدسات توهین میکنم استغفرالله ب وجودشون اصلا ی حرفایی زده میشه خود بخود نمیدونم اع کجا میاد عملی هم درگیرم حالم اصلا خوب نیست همش نگرانم خدا منو نبخشه دیگه دوسم نداشته باشه همش میترسم ناراحت کرده باشم خدا و مقدساتو خدایا کمکم کن خسته شدم نمیتونم دیگه زندگی کنم حالم بده
من اولیلی که متوجه شدم دارم دچار غین مشکل میشم به روانپزشک و روانشناس مراجعه کردم و بعد از مدتی خودم دانستم که رها کردن دین و دنیال انسانیت رفتن بهترین است، تحقیق کردم و کتاب خواندم و متوجه شدم دین پر از تناقضات است و تنها هدف دینداران بردکی گرفتن مردم است پس دین را بحال خودش گذاشتم و خودم را نجات دادم و الان با خیال اسوده زندگی می کنم
تمام ادیان این است ، می بخور منبر بسوزان مردم آزاری نکن
در مورد اهانت به مقدسات باید بگم که اهانت به مقدسات حرام است انسان نباید برای ترک کار حرامی متوسل یه کار حرام دیگه بشه
در کار حرام خیری نیست
مزخرف
سلام.خیلی سخته..منم وسواس فکری عملی شدیدمذهبی دارم.
لطفا یه راهکار بدید
مواجهه به این معنی نیست که این افکار یا چیز که اژ اون می ترسید یا فرار می کنید رو انجام بدید بلکه به معنای این است که به عنوان شخص سوم به اون فقط نگاه کنید و در کمال خونسردی ردش کنید براش اصلا اهمیت قائل نشید نکته ی دوم که ۷۰ درصد درمان جسمی است که بتوانید در مقابلش ایستادگی کنید و اولین قدم کنترل استرس و اضطراب هست و این رو هم بدونید که یک اختلال هست و به چشم یک بیماری بهش نگاه کنید نه هیچ چیز دیگه ای
منم این مشکل وسواس رادام والان به تازگی به افکارتصویری تبدیل شده است
من تمام راه هارو امتحان کردم. اگر وسواستون مثل من خیلی شدیده و مثلا حتی یه وضو رو هم راحت نمیتونین انجام بدید تنها راه حل اینه که انجامش بدید در حالیکه فک میکنید دارید گناه میکنید. چند وقت بعد از درمان خود به خود این هضم میشه و دیگه احساس گناه نمیکنید.
سلام. به منابع خارجی نمیشه اعتماد کرد. با عقاید ما متفاوتن. در نظر قبلیم هم روش پیشنهادیم رو گفتم. لطفا این مطلب رو پاک کنین. ممنون
متاسفانه همین تفکر سبب شده که تعداد افراد دارای پارانویید مذهبی در مسلمون ها زیادتر باشه. علم علم است دیگر غربی و غیر غربی ندارد،
سلام
این روش مواجهه اصلا درست نیست. یعنی من برای درمان یه خلافکار بشم و به مقدسات اهانت کنم؟ واقعا غلطه. لطفا پاکش کنین. این روش آسیب های روحی و اخلاقی به فرد هم میرسونه. روش سایه یونگ بهترین روشه. اگر از سایه های خود فرار کنیم به شکل وحشتناکی به وجود میان. یعنی فرد قبول کنه که یه انسانه و ممکنه اشتباه ازش سر بزنه. حالا که اینو پذیرفت خرد سایه رو بررسی میکنه.
مثلا من الان میپذیرم که به عنوان انسان ممکنه قتل انجام بدم. وقتی یه بحثی پیش بیاد من متوجه این هستم و پس این کار رو انجام نمیدم. ولی اگه نپذیرمش این ممکنه به شکل وحشتناکی از ناخودآگاه من بیرون بیاد و من اون کار رو انجام بدم.
من وسواس مذهبی دارم چند نوع مختلف هم دارم ولی قدرت مقابله با افکارمو ندارم. اگه اینجوری که تو این مقاله گفته شده بود من میتونستم با ترسام مواجه بشم که اصلا وسواس برام نمیموند. من خودم میدونم افکارم غیر منطقین ولی نیاز دارم که انجامشون بدم حتی اگه خندم بگیره از مسخره بودنشون. مواجه شدن با افکاری که باعث بروز وسواس میشن همچینم روش بیخودی نیست چون خودم تجربه انواع وسواسای مختلفو داشتم یا دارم که خیلیاشونو با همین راه مواجهه با افکار وسواس آور از بین بردم. این راه توی برطرف کردن وسواسای عملی خیلی جواب میده مثلا اینکه هی سرتونو بچرخونید با اینور و اونور اگه تو این موقعیت قرار بگیرید و انجامش ندید ، به زودی از بین میره. مشکل اینجاس که وسواس مذهبی رو با این روش نمیشه به سادگی درمان کرد. شده بخوام دقیق هرچیز مذهبی بی منطقی که مغزم دستور میده رو بخوام دقیق بر خلافش انجام بدم که بدتر باعث شده چند تا دستور دیگه هم بیوفته رو گردنم. من حالا نمیدونم چرا هر وقت اینجوری میشم مغزم بهم یه راه میده بعدش میگه تا جبرانش نکردی اصلا نباید به گوشی دست بزنی!😐 یا اگه دست زدی برش گردونی به حالت قبلیش.