تربیت کودکان خوشحال و سالم یک کار سخت است. تربیت فرزند فقط شامل اعتماد به غریزه یا تکرار کارهای والدین خودمان نیست، بلکه یعنی یاد گرفتن بهترین کار ممکن.

💚 یک والد خوب والدی نیست که اشتباه نمی کند بلکه والدی است که یاد می گیرد در مقابله با مشکلات چه کاری را انجام بدهد تا برای بچه اش بهتر باشد.

💚 یکی از این مشکلاتی که والدین ممکن است با آن مواجه شوند، بی ادبی کودک است. بی ادبی یا بی احترامی کودکان موقعیت های خیلی بدی را برای پدر و مادر ایجاد می کند.

💚 اگر شما در این موقعیت قرار بگیرید، قطعا شرمنده خواهید شد و احساس می کنید دیگران شما را قضاوت خواهند کرد که ببینید چه کودک بی ادبی دارند یا این چه وضع تربیت کردن است.

در این مقاله مشاوران مرکز مشاوره کودک آویژه در خصوص ویژگی های بچه بی ادب، علت بی ادبی کودکان و نحوه درست رفتار با کودک بی ادب، صحبت کرده اند که می تواند برای شما مفید باشد.

بی ادبی کودک نوباوه تا 7 سال

اولین نکته مهم در خصوص بی ادبی کودک این است که کودک شما در چه سنی است، چرا که در هر سنی بی ادبی کودک دلیل خودش را دارد.

🧡 اگر کودک شما خردسال است، یعنی تا حدود ۶ سال و بی ادبی می کند، اصولا جای نگرانی نیست. در این سن کودکان از محیط خود تقلید می کنند، پس در این سن وقتی کودک شما بی ادبی می کند یا حرف زشتی می زند، معنی آن را نمی داند و صرفا شنیده ای را تکرار می کند.

🧡 در این سن اگر فرزند شما حرف زشتی زد یا رفتار بی ادبی نشان داد، اول دقت کنید که این رفتار یک تقلید است، این رفتارِ کودک شما نیست. او فقط چیزی را دیده و آن را تکرار کرده.

قدم اول اینکه به محیط کودک دقت کنید، آیا شما یا همسرتان آن حرف یا رفتار را انجام دادید؟

⭕ آیا خانه دوست یا آشنایی بودید که بزرگسال یا بچه بی ادبی آنجا حضور داشته؟

⭕ یا شاید حواستان نبوده است و بچه فیلم و محتوای نامناسبی دیده است.

⭕ همه این نکات را گفتیم که بدانید این تقصیر کودک شما نبوده، پس از تنبیه بدنی یا پرخاش کردن جدا خودداری کنید چرا که این رفتار فقط بی ادبی کودک را تشدید می کند.

⭕ اصلا در حضور جمع او را توبیخ نکنید، چون باعث شرم و اضطراب بچه می شود.

❓راهکار چیست؟

🛑 خب در وهله اول باید بی توجهی کنید، انگار اصلا نشنیده اید. در بیشتر مواقع با یکی دو بار بی توجهی رفتار بچه از بین می رود. یکی از ویژگی های بچه بی ادب این است که با این رفتار به دنبال جلب توجه است.

🛑 اگر با اینکار بی ادبی بر طرف نشد، دختر یا پسرتان را کنار بکشید و در خلوت به او توضیح دهید که این حرف یا رفتار زشت است و ما نباید آن را انجام بدهیم. سپس موضوع بحث را عوض کنید و کودک را سرگرم یک بازی بکنید. اجازه ندهید خودتان یا بچه زیاد درگیر این موضوع بشود.

🛑 کمی بعد از ماجرا توسط یک بازی که با عروسک ها یا اسباب بازی های بچه طراحی کردید، با نمایش و قصه و به طور غیر مستقیم به او یاد بدهید بی ادبی بد است، ویژگی بچه با ادب چیست و چه رفتار هایی را نباید انجام دهد.

بی ادبی کودک بالای 7 سال

اما اگر سن کودک شما حدود ۷ سال تا ده سال است و بی ادبی کرده است، قضیه فرق می کند. ویژگی کودک بی ادب بالای ۷ سال این است که نه تنها به دنبال جلب توجه شماست بلکه او می داند حرف یا رفتارش بی ادبی و بد است، پس او می خواهد از طریق رفتار بدی جلب توجه بکند.

اینجا والدین باید از خود سوالهای مهمی بپرسند:

🔴 چرا بچه من تلاش می کند با بی ادبی توجه جلب کند؟

🔴 علت بی ادبی کودک چیست؟

🔴 آیا من به اندازه کافی به او توجه و محبت نشان نداده ام؟

در این سن و سال هم البته مثل خردسالان، یکی از علت های بی ادبی بودن در محیط های بد است.

🔴 آیا شما جلوی کودک دعوا می کنید؟

🔴 وقتی عصبانی می شوید چه می کنید؟

🔴 چقدر نظارت روی فضای مجازی کودک دارید؟

مراقب باشید که استفاده از گوشی همراه و ارتباط با اینترنت، آثار منفی زیادی برای کودک دارد و یکی از آن پیامد ها این است که اگر شما نظارت کافی نداشته باشید، بچه شما ممکن است محتواهای نامناسبی ببیند.

❓پس یک راه حل مهم

💚 کنترل و مدیریت زمان و نوع محتوای مشاهده شده توسط کودک است.

یک علت دیگر بی ادبی کودک این است که او نمی داند چطور مشکلاتش را حل کند یا هیجاناتش مثل ناراحتی، عصبانیت یا ترسش را مدیریت کند برای همین متوسل به بی ادبی و گستاخی می شود.

💚 با او در مورد هیجاناتش صحبت کنید

💚 شناخت خوبی از او داشته باشید

💚 راه های تخلیه هیجان، مثل ورزش و هنر را امتحان کنید

در این سن کودک شما به مدرسه می رود، پس راه مهم دیگر

💚 انتخاب یک مدرسه مناسب برای کودک است

💚 نحوه دوستیابی را به فرزند خود یاد بدهید.

💚 به او یاد بدهید که بی ادبی یک کار بد و غیر اخلاقی است و بچه بی ادب در خانواده و جامعه و پیش خدا محبوب نیست.

💚 به او بگویید که خودش و دوستانش باید بچه های بی ادبی باشند.

همانطور که گفتم این آموزش برای سن پایین، غیر مستقیم مثلا از راه بازی یا قصه است اما در سن بالاتر پدر یا مادر می توانند توضیح بدهند که ویژگی یک بچه بی ادب این موارد هستند.

💚 به او بگویید چه کارهایی بی ادبی است، مثلا زدن حرف زشت یا فحش دادن، مسخره کردن، بی احترامی به بزرگتر ها، سلام یا تشکر نکردن.

تشویق و تنبیه کودک بی ادب

بعد از انجام دادن کارهای بالا، یعنی مدیریت محیط و بی توجهی و در وهله بعدی می توانید از تشویق استفاده کنید.

🔴 نکته مهم این است که کودک باید دقیقا بفهمد که بخاطر چه چیزی تشویق شده است تا آن کار را تکرار کند و یا برعکس بداند برای چه کاری تنبیه شده که دیگر آن کار را انجام ندهد.

بهترین تشویق ها، تشویق های کلامی و عملی هستند. مانند:

تعریف کردن: چقدر تو بچه با ادبی هستی، چقدر قشنگ حرف می زنی

🔵 لبخند زدن

🔵 بازی کردن

🔵 قربان صدقه رفتن

🔵 وقت گذراندن

🔵 و در آخر خریدن یا فراهم کردن چیز مورد علاقه برای کودک

🔰 نکته مهم: فقط یادتان باشد هدیه دادن نباید بیش از حد باشد و یا حالت باج دادن داشته باشد.‌

آخر از همه و کمتر از همه تنبیه

اول مطمئن شوید که تمام راهکار های بالا را امتحان کردید و نتیجه نگرفتید‌، سپس می توانید کودک بالای هفت سال را از فعالیت یا چیز مورد علاقه ای محروم کم‌کنید و برای خردسال نگاه عصبانی و ناراحت می تواند کافی باشد.

همینکه کودک بفهمد والدش را ناراحت کرده، برایش آموزنده است.

در نهایت کار بهتر است به کودک خود برچسب نزنیم، او را بچه بی ادب نخوانیم، تحقیر و یا تهدیدش نکنیم.

بهترین راهکار برای برخورد با کودک بی ادب تغییر دادن محیط است و بهترین رفتار، ادب داشتن خودمان است.

اگر ما والد مهربانی نباشیم، اگر با همسر، فرزند و دیگران خوب حرف نزنیم و مودب نباشیم، چطور می توانیم این انتظار را از بچه خود داشته باشیم.

در مقاله دیگری با نام تربیت کودک با ادب به چند تکنیک اشاره کردم که پیشنهاد می کنم آن مطلب را مطالعه کنید. در ادامه نیز به چند تکنیک اشاره می کنم که چطور با بی ادبی کودک خود مقابله کنید:

❎🌟 سعی کنید علت اصلی و ریشه ای رفتار کودک را تشخیص بدهید.

وقتی با بچه خود دوست باشید، می توانید با او حرف بزنید و شرایط او را درک کنید، بفهمید چرا او چنین رفتاری دارد. ممکن است یک روز سخت و ناراحت کننده در مدرسه داشته یا حتی ممکن است یک مشکل جسمی او را کلافه کرده باشد. اینطوری با شناخت علت می توانید هم رابطه خود را با او بهتر کنید هم رفتارش را تغییر دهید.

❎🌟 برای او مشخص کنید که کدام رفتارش قابل پذیرش نیست.

او باید دقیقا متوجه شود کدام حرف و کدام رفتار بد بوده و چرا. مثلا اگر شما دارید با کسی حرف می زنید و بچه شما مدام حرفتان را قطع می کند، به او بگویید که نباید وسط حرف کسی حرف بزنی، باید صبر کنی حرف من تمام شود و بعد گوشم با تو است.

❎🌟 همانطور که گفتیم عواقب را برای کودک توضیح دهید.

با آرامش و مودبانه به او بگویید مثلا اگر سر کسی داد بزند، دیگران هم با او بد رفتار می کنند یا اگر بد حرف بزند، کسی به حرفهایش گوش نمی دهد.

❎🌟 با هم هماهنگ باشید.

پدر و مادر باید یک طرف باشند، طوری نباشد که مثلا بچه حرف زشتی بزند و مادر رفتار بچه را بی ادبی بداند و او را دعوا کند اما پدر به حرفش بخندد. پدر و مادر باید یک رویکرد تربیتی داشته باشند. اگر در زمینه ای اختلاف نظر دارید، با هم صحبت کنید و به شیوه ای هماهنگ با بچه رفتار کنید.

❎🌟 مقاومت داشته باشید.

طوری نباشد که شما یک بار بچه را به خاطر فحش دادن سرزنش کنید و دفعه بعد برایتان مهم نباشد یا فقط وقتی حال و حوصله داشتید به تربیت بچه توجه کنید.

می دانم که پدر و مادر هم انسان هستند، روزهای خوب و بد دارند، ممکن است بعضی وقتها بیش از حد کلافه یا خسته باشید اما یادتان باشد باید همیشه یک قانون مشخص داشته باشید، رفتاری که بد است، همیشه بد است.

❎🌟 دنبال بازی قدرت نباشید.

شما باید با عشق محیطی برای تربیت کودک فراهم کنید، نه که بخواهید به او ثابت کنید که چه کسی رئیس است، چون با اینکار او را سر لج می اندازید و همه چیز بدتر می شود.

❎🌟 الگوی خوبی باشید.

مهم تر از همه با کودک خود با ادب برخورد کنید، او را با الفاظ قشنگ صدا کنید، از او تعریف کنید و صفات خوبش را به او یادآوری کنید. و بعد با دیگران سعی کنید مودب باشید. موقع صحبت با دوستان و خانواده، حین رانندگی، وقتی عصبانی می شوید و .. .

سخنی از مشاوران آویژه

قطعا ادب در رفتار و گفتار از مهم ترین ویژگی های یک بچه است که در کودکی و بزرگسالی و در محیط ها مختلف ضرورت دارد. اگر رفتار بدی با بی ادبی کودکان داشته باشید، این رفتار را تشدید می کنید و اگر کاملا بی توجه باشید، رفتار کودک تغییر نمی کند. پرخاش، تنبیه بدنی، سرکوفت زدن باعث می شود بچه شما بی ادب تر شود اما رفتاری همراه با برنامه و مهربانی، بی ادبی را از بین می برد. یادتان باشد، در بیشتر موارد این بی ادبی ها موقتی هستند و به مرور زمان و صبر شما از بین می روند اما حواستان باشد اگر تشدید شدند و یا تبدیل به رفتار های بدتری شدند، بهتر است حتما به درمانگر کودک یا مشاوره خانواده مراجعه کنید و با او مسئله را در میان بگذارید.