داشتن اعتماد به نفس در اکثر شرایط خوب و مفید است. افرادی که دارای اعتماد به نفس سالم هستند، در حوزه های مختلف موفق تر عمل می کنند. اما آیا اعتماد به نفس کاذب نیز باعث پیشرفت انسان می شود؟ در برخی از افراد اعتماد به نفس فراتر از حد معمول و واقع بینانه خود است که به آن اعتماد به نفس کاذب یا اعتماد به نفس غیر واقع بینانه می گویند. اعتماد به نفس غیر منطقی یا کاذب برای پیشرفت، رسیدن به اهداف و موفقیت مضر است.

شاید برای شما نیز این سوال بوجود بیاید که اصلا اعتماد به نفس کاذب یعنی چه؟ تفاوت اعتماد به نفس واقعی و کاذب چیست؟ مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به بررسی نشانه اعتماد به نفس کاذب و تفاوت آن با اعتماد به نفس سالم و واقعی پرداخته اند. آنها نتایج تحقیقات و مطالعات خود را در مقاله جامع و کامل زیر برای شما عزیزان نگارش کرده اند. اگر به دنبال یافتن جواب سوال های خود در رابطه با اعتماد به نفس کاذب هستید، پس خواندن این مقاله را از دست ندهید.

اعتماد به نفس کاذب چیست؟

داشتن اعتماد به نفس و عزت نفس به افراد کمک می کند تا با تکیه بر توانایی های خود پیشرفت کرده و موفق شوند. اما هنگامی که اعتماد به نفس ما به اصطلاح به اعتماد به سقف تبدیل شود، دیگر خوب نیست. اعتماد به نفس کاذب هنگامی که است که فرد بیش از آنچه که توانایی دارد، مهارت دارد و یا تخصص دارد به خود مغرور بوده و خود را قبول داشته باشد. اعتماد به نفس کاذب باعث غرور و عدم فروتنی افراد می شود. افرادی که اعتماد به نفس غیر منطقی دارند، خودشان نیز می دانند آنچه که می گویند با آنچه که هستند تفاوت زیادی دارد.

این نوع اعتماد به نفس، شما را انعطاف ناپذیر می کند. همچنین شما را از امتحان چیزهای جدید باز می دارد و نمی توانید از تجربه های دیگران برای موفقیت خود استفاده کنید. افراد دارای اعتماد به نفس کاذب عموماً واکنش دیگران، صحبت ها و نصیحت های آنان را نسبت به خود نادیده می گیرند. افراد دارای اعتماد به نفس غیر واقع بینانه از جملاتی مانند برایم مهم نیست که آنها چه فکر می کنند یا آنها فقط حسادت می کنند، استفاده می کنند.

تفاوت اعتماد به نفس واقعی و کاذب چیست؟

علت های مختلفی در بوجود آمدن اعتماد به نفس کاذب در افراد وجود دارد. برخی از افراد احساس می کنند که هرچه نشان دهند اعتماد به نفس بالاتری دارند، بهتر است و در این شرایط حد و اندازه را فراتر از انتظار می برند. اعتماد به نفس واقعی آن چیزی است که از درون افراد نشات می گیرد و به اندازه اعتماد به نفس کاذب پر سر و صدا نیست. برخی از تفاوت های اعتماد به نفس کاذب و واقعی عبارتند از:

اعتماد به نفس واقعی افرادی دارند که به خود و توانایی هایشان با چشم واقع بینانه نگاه می کنند و اصلا خود را فراتر از آنچه که هستند تصور نمی کنند. اما اعتماد به نفس کاذب در افرادی است که خود را از آنچه که می دانند هستند، فراتر دانسته و نمی توانند حد و اندازه واقعی توانایی های خود را پیدا کنند.

افرادی که اعتماد به نفس کاذب دارند، اینگونه نشان می دهند که همه چیز را می دانند و نسبت به همه چیز توانایی بالایی دارند، اما افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند، ابتدا توانایی ها و مهارت های خود را می سنجند و سپس تصمیم می گیرند تا چه اندازه و در چه حوزه ای تخصص و توانایی دارند.

اعتماد به نفس کاذب یعنی کمک نخواستن، عدم پذیرش مهارت ها یا شکاف های دانش و عدم تمایل به یادگیری. در صورتیکه اعتماد به نفس واقعی دقیقا برعکس آن است.

اعتماد به نفس کاذب یعنی نپذیرفتن اشتباهات و مشکلات در صورتیکه اعتماد به نفس واقعی یعنی پذیرش هر گونه خطا و اشتباهی

نشانه های اعتماد به نفس کاذب

اعتماد به نفس غیر واقع بینانه و کاذب نشانه های متفاوت و منحصر به فردی دارد. شما می توانید با دانستن این نشانه ها بفهمید که آیا فردی اعتماد به نفس کاذب دارد یا نه. مهم ترین علائم اعتماد به نفس کاذب عبارتند از:

داشتن حرکات اغراق آمیز

افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند معمولا آرام، انعطاف پذیر، و به دور از ژست های مغرور بودن بیش از اندازه هستند. اگر فردی در حین صحبت کردن، در حرکات بدن خود اغراق کند و به نوعی بخواهد به دیگران فخر بفروشد، ممکن است اعتماد به نفس غیر منطقی و کاذب داشته باشد.

حالت های غیر متعارف

افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند، در فضای اطراف خود احساس راحتی خواهند داشت. اما اعتماد به نفس کاذب باعث می شود که افراد حالت معمولی خود را از دست داده و حالت های نا متعارفی داشته باشند.

فرار از سوالات

اگر کسی اعتماد به نفس کاذب داشته باشد، دوست ندارد که دیگران از او در رابطه با توانایی ها و مهارت هایش سوال کنند. او سعی می کند از سوالات دیگران فرار کند.

غرور و تکبر

افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند. آرام، متین و با وقار صحبت می کنند. آنها اصلا در مورد اینکه چرا و چگونه چه چیزهایی را بلد هستند و مهارت دارند، توضیح همراه با تکبر نمی دهند. با این حال، افرادی که اعتماد به نفس کاذب دارند. سعی می کنند دستاورد و موفقیت خود را چندین بار با حالت تکبر ذکر کنند. آنها به دنبال ثابت کردن هوش خود به دیگران هستند.

تغییر نظر و عقیده

وقتی کسی از خودش و توانایی هایی که دارد مطمئن است، نظرات منفی دیگران تاثیری در آنچه که می خواهد انجام دهد، نمی گذارد. البته افراد با اعتماد به نفس واقعی همیشه پذیرای پیشنهادات و مشورت با دیگران هستند، اما واکنش های منفی برروی آنها اثری نمی گذارد. این موضوع در مورد افراد دارای اعتماد به نفس کاذب صدق نمی کند.

چگونه اعتماد به نفس کاذب خود را به اعتماد به نفس واقعی تبدیل کنیم؟

همانطور که گفته شد، اعتماد به نفس غیر واقع بینانه نه تنها برای افراد مفید نیست. بلکه باعث آسیب رساندن به آنها در زندگی فردی، اجتماعی، زناشویی، تحصیلی و کاری و … می شود. پس بهتر است اگر نشانه اعتماد به نفس کاذب را در خود پیدا کردید، به دنبال درمان آن و تبدیل اعتماد به نفس غیر منطقی به اعتماد به نفس واقعی باشید. شما می توانید از تفاوت اعتماد به نفس واقعی و کاذب برای تبدیل اعتماد به نفس کاذب خود به اعتماد به نفس واقعی استفاده کنید. مهم ترین راهکارها برای درمان اعتماد به نفس کاذب عبارتند از:

برای کارهای خود برنامه ریزی داشته باشید و با آمادگی کامل دست به انجام آن بزنید

ناآماده رفتن در موقعیتی و یا شروع به انجام کاری بدون برنامه ریزی و تمرین، نشانه عتماد به نفس بالا نیست. کسی که ادعا می کند همه چیز را فهمیده و سعی می کند شخصیتی شکست ناپذیر را به نمایش بگذارد، دقیقا اعتماد به نفس کاذب دارد. پس سعی کنید هنگامی برای انجام کاری اقدام کنید که آمادگی لازم برای انجام دادنش را دارید. یکی از کلیدهای مهم موفقیت اعتماد به نفس واقعی، آمادگی است. پس سعی کنید برنامه ریزی را به عادت تبدیل کنید.

اعتماد به نفس به این معنی نیست که همه چیز را می دانید

اعتماد به نفس واقعی به این معنا نیست که شما همه چیز را می دانید. بلکه به این معنا است که شما به اندازه کافی به خود ایمان دارید که اگر موضوعی را نمی دانید، سوال کنید و کمک بخواهید. این بدان معنا است که شما نسبت به توانایی های خود برای یادگیری و رشد اعتماد دارید. اعتماد به نفس کاذب دقیقاً برعکس است. کمک نخواستن، ادعای زیاد در مورد دانستن همه چیز و عدم پذیرش شکاف ها و اشتباهات و … ویژگی های افراد دارای اعتماد به نفس کاذب است.

به توانایی های خود به اندازه ایمان داشته باشید

افراد با اعتماد به نفس واقعی به توانایی های خود به اندازه و به جا ایمان دارند. سعی کنید به خودباوری خوبی نسبت به خود برسید. خودباوری چیزی است که اعتماد به نفس واقعی شما را تقویت می کند. خود باوری به شما کمک می کند که جسورانه اشتباهات و مشکلات خود را بپذیرید. همچنین نسبت به توانایی های خود ایمان بیش از اندازه نداشته باشید.

از شکست خوردن نترسید

اگر شما از منطقه آسایش خود خارج نشوید، رشد نخواهید کرد. پس اگر می خواهید اعتماد به نفس واقعی خود را تقویت کنید. باید به تجربه های جدیدی که ممکن است با شکست روبه رو شود، عادت کنید. از شکست خوردن نترسید. افراد با اعتماد به نفس فعالانه به دنبال کسب تجربه و رشد هستند. هیچ تضمینی برای موفقیت وجود ندارد پس اگر موفق نشدید، ناامید و دلسرد نشوید و با قدرت بیشتر ادامه بدهید.

از دروغ گفتن به خودتان دست بردارید

همه ما انسان ها دوست داریم فکر کنیم که بهتر از آنچه که هستیم، هستیم. اما سعی کنید هرگز در رابطه با مهارت ها و توانایی هایی که دارید به خودتان دروغ نگویید. دروغ گفتن به خود در کوتاه مدت احساس خوبی به فرد می دهد. اما در بلند مدت اصلا خوب نیست. این دروغ ها شما را از یافتن واقعیت دور می کند و اعتماد به نفس کاذب را برای شما افزایش می دهد. پس سعی کنید دست از دروغ گفتن به خود بردارید تا اعتماد به نفس کاذب شما کمرنگ شود.

لازم نیست کامل باشید

اعتماد به نفس واقعی یعنی اینکه قبول کنید لازم نیست همیشه کامل باشید. افراد با اعتماد به نفس، اشتباه می کنند ولی مسئولیت اشتباه خود را می پذیرند و به دنبال تصحیح آن می گردند. هرگز خودتان و دیگران را سرزنش نکنید. افراد دارای اعتماد به نفس کاذب به جای پذیرش اشتباهات خود، دیگران را سرزنش می کنند. سعی کنید این واقعیت را قبول کنید، لازم نیست شما همیشه کامل باشید.

از تجربه های دیگران استفاده کنید

افراد دارای اعتماد به نفس واقعی، متواضع هستند. آنها تظاهر نمی کنند و همیشه از کمک و راهنمایی های دیگران به موقع و به جا استفاده می کنند. افراد دارای اعتماد به نفس کاذب، وقتی در شرایط سخت قرار می گیرند هرگز نمی توانند از دیگران درخواست کمک کنند. آنها درخواست کمک را نشانه ضعف می دانند. حتی اگر کسی به سمت آنها بیاید و بخواهد کمکشان کند، او را رد می کنند. اگر می خواهید اعتماد به نفس غیر واقع بینانه خود را از بین ببرید، سعی کنید از سوال پرسیدن و مشورت کردن فرار نکنید. مشاوره گرفتن و درخواست کمک از دیگران را در برنامه های خود قرار دهید.

مدیریت احساسات را یاد بگیرید

هر چیزی در زندگی یک چرخه دارد. بعضی از روزها ممکن است اعتماد به نفس شما از بین برود و احساساتی مانند ناامیدی، ناراحتی و افسردگی و … داشته باشید. اعتماد به نفس مانند موج دریا بالا و پایین دارد. افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند این موضوع را به عنوان یک واقعیت می پذیرند و با آن مبارزه نمی کنند. در عوض آنها یاد می گیرند که چگونه با احساسات و عواطف خود برخورد کرده و آنها را مدیریت کنند. شما می توانید با کمک مشاوره خانواده یاد بگیرید که چگونه باید احساسات و عواطف خود را کنترل و مدیریت کنید.

روی تلاش تمرکز کنید نه نتیجه

سعی کنید به جای تمرکز برروی چگونگی پیشرفت، بر کارهایی که انجام می دهید تمرکز کنید. شما همیشه نمی توانید تمام شرایط را کنترل کنید و تضمین کنید که همه کارها نتیجه خوبی خواهند داشت. اما می توانید تلاش خود را برای انجام هرچه بهتر کارها به حداکثر برسانید.

به یادگیری چیزهای جدید ادامه دهید

حتی اگر به مهارت های خود در زمینه ای بسیار مطمئن هستید، همچنان به دنبال چالش های جدید باشید. اعتماد به نفس کاذب آن است که فکر کنیم همه چیز را در مورد یک موضوع می دانیم. اما پیدا کردن چالش های جدید برای رشد و پیشرفت برای افرادی است که اعتماد به نفس واقعی دارند.

توقعات خود را کاهش دهید

یکی از موضوعاتی که باعث افزایش اعتماد به نفس کاذب در شما می شود این است که توقعات بالایی از خود داشته باشید. خیلی بیشتر از آنچه که باید از خود انتظار نداشته باشید. وقتی توقعات زیادی از خود دارید، پس سعی می کنید توانایی های خود را نیز به همان اندازه بزرگ بدانید، در صورتیکه این گونه نیست، و این باعث ایجاد اعتماد به نفس کاذب در شما می شود.

از مشاوره کمک بگیرید

اگر نمی دانید که چگونه باید اعتماد به نفس غیر منطقی و کاذب خود را کاهش داده و از بین ببرید، بهتر است به مشاوره فردی مراجعه کنید. مشاور می تواند به شما کمک کند که علت اعتماد به نفس کاذب خود را پیدا کرده و از راهکارهای موثر و مفیدی برای از بین بردن آنها استفاده کنید. مشاور یا روانشناس به شما کمک می کند تا اعتماد به نفس واقعی و سالم خود را افزایش دهید.

سخنی از مشاوران آویژه

بسیاری از افراد به دنبال کسب اعتماد به نفس می گردند. اما گاهی اوقات، سطح بالا و بیش از اندازه اعتماد به نفس می تواند برای افراد مشکلات زیادی را ایجاد کند. هنگامی که اعتماد به نفس تبدیل به تکبر و اعتماد به نفس کاذب شود، می تواند دیگران را از شما دور کند. همچنین راه رسیدن به موفقیت را هم از نظر اجتماعی و هم از نظر تخصصی و فردی برای شما دشوار سازد. برای موفقیت ایجاد اعتماد به نفس سالم نیاز است. اعتماد به نفس واقعی به افراد اجازه می دهد تا به توانایی های خود برای مقابله با چالش ها و مشکلات ایمان داشته باشند و تعادل را حفظ کنند. در صورتیکه اعتماد به نفس کاذب اینگونه نیست.

سوالات متداول

آیا می توان اعتماد به نفس کاذب را از بین برد؟

بله، شما با تلاش و تمرین و با استفاده از راهکارهایی برای کاهش اعتماد به نفس کاذب و افزایش اعتماد به نفس واقعی می توانید اعتماد به نفس کاذب خود را کاهش داده و از بین ببرید.

اعتماد به نفس کاذب چه مشکلاتی به همراه دارد؟

اعتماد به نفس بیش از حد می تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی در زندگی شخصی، اجتماعی و حرفه ای فرد می شود. فرصت های از دست رفته، به عهده گرفتن بیش از حد توانایی، بیگانگی با دوستان، متکبر شدن، خودپسند بودن و بدون مهارت ظاهر شدن، عدم توجه کافی به همسر و فرزندان و … از مشکلات و آسیب های داشتن اعتماد به نفس کاذب است.