اختلال جنسی یکی از موضوعاتی است که بسیاری از زوج ها با آن روبرو می شوند. اما به دلیل شرم، سکوت و قضاوت های اشتباه، کمتر درباره آن صحبت می شود. من به عنوان یک مشاور ازدواج با سال ها تجربه، بارها دیده ام که افراد تصور می کنند مشکل فقط مختص تعداد کمی از انسان ها است. در حالی که تحقیقات نشان می دهد حدود 30 تا 40 درصد افراد در مراحل مختلف زندگی خود اختلال جنسی را تجربه می کنند.
درک این نکته که بدن و ذهن ما در فرآیند رابطه جنسی با هم در ارتباط هستند، می تواند اولین قدم برای درمان باشد. وقتی فرد یا زوج این موضوع را جدی بگیرند و درباره آن صحبت کنند، نصف مسیر درمان طی شده است.
- آگاهی
- گفتگو
- مراجعه به متخصص
موارد فوق سه رکن اصلی برای بازگشت سلامت جنسی در رابطه هستند. مرکز مشاوره خانواده آویژه با ارائه جدید ترین راهکارهای علمی در این مسیر همراه شماست.
اختلال جنسی چیست؟
اختلال جنسی به هر عاملی گفته می شود که مانع از تجربه لذت و رضایت در فعالیت جنسی شود. ناتوانی در لذت بردن از رابطه جنسی یا نخواستن آن می تواند نشانه ای از اختلال جنسی باشد. این مشکل یکی از مسائلی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن روبرو می شوند، اما خوشبختانه قابل درمان است. عوامل زیر می توانند بر میل جنسی و عملکرد جنسی تاثیر بگذارند و موجب بروز اختلال جنسی شوند:
- استرس
- مشکلات و بیماری های جسمی
- مصرف برخی داروها
- تجربه تروماهای جنسی
چرخه پاسخ جنسی
اختلال جنسی ممکن است در هر مرحله ای از چرخه پاسخ جنسی رخ دهد. چرخه پاسخ جنسی یک مدل چهار مرحله ای است که واکنش بدن و ذهن به تحریک جنسی را توضیح می دهد. این مراحل شامل موارد زیر می شود:
- مرحله برانگیختگی (زمانی که میل جنسی ایجاد شده و بدن وارد حالت تحریک می شود)
- مرحله اوج گیری (در این مرحله ضربان قلب و تنش عضلانی افزایش می یابد)
- مرحله ارگاسم (رها شدن احساسات و تجربه اوج لذت جنسی)
- مرحله بازگشت یا آرام سازی (بازگشت بدن به حالت عادی پس از ارگاسم)
10 مورد از رایج ترین اختلالات جنسی
از آن جایی که مسائل جنسی در زندگی روزمره زوجین اهمیت بسیار زیادی دارد ما تصمیم گرفتیم در این مقاله برای ارائه اطلاعات تخصصی تر اختلالات را به صورت جداگانه برای خانم ها و آقایان شرح دهیم.
در ادامه برای آشنایی با مهم ترین اختلالات جنسی زنان و مردان و نحوه درمانشان با ما همراه باشید.
مشکلات جنسی زنان
- کاهش میل جنسی:
حدود 30 تا 50 درصد از مراجعه کنندگان به کلینیک های درمان مشکلات جنسی، با شکایت کاهش میل جنسی مراجعه می کنند. این اختلال به صورت نبود یا کاهش مداوم یا تکرار شونده در تمایل به فعالیت جنسی تعریف می شود. در این تشخیص دو نکته مهم وجود دارد:
- معیار استاندارد مشخصی برای سنجش میزان میل جنسی براساس سن وجود ندارد.
- دلایل بروز و تداوم این شکایت بسیار متفاوت هستند.
به همین دلیل، علت این اختلال می تواند چندعاملی و متنوع باشد. عوامل جسمی مهم که بر میل جنسی تاثیر می گذارند شامل وضعیت سلامت عمومی، افسردگی، وضعیت هورمونی و مصرف برخی داروهای تجویزی یا مواد مخدر هستند.
درمان کاهش میل جنسی زنان:
درمان مناسب به عامل زمینه ای بستگی دارد. کاهش میل جنسی شدید و مادام العمر ممکن است نیازمند بررسی اختلالات هورمونی، بیماری های مزمن یا مصرف طولانی مدت دارو باشد. مصرف داروهای هورمونی می تواند میل جنسی را افزایش دهد، اما استفاده طولانی مدت آن ممکن است به دلیل عوارض قلبی و کبدی محدود شود.
برخی داروهای ضدافسردگی نیز می توانند در موارد کاهش میل ناشی از افسردگی کمک کننده باشند، اما در بسیاری موارد، حداقل در ابتدای مصرف، میل جنسی را کاهش می دهند. برای درمان کاهش میل جنسی زنان در صورتی که علت پزشکی مشخصی وجود نداشته باشد، درمان فردی یا درمان زوجی توصیه می شود.
2. اختلال بیزاری جنسی
بیزاری یا اجتناب مداوم از تماس جنسی با شریک، اختلالی کمتر شایع است. کاهش میل جنسی و گاهی واژینیسموس یا دردهای جنسی ممکن است همراه آن دیده شود. زنان مبتلا ممکن است سابقه سوءاستفاده جنسی یا بدنی داشته باشند و احساسات منفی بیان نشده نسبت به رابطه داشته باشند.
درمان اختلال بیزای در زنان:
درمان اختلال بیزاری نیاز به روان درمانی دارد. اما در برخی موارد بیزاری خاص و فوبیک مانند بیزاری از مایع منی، ممکن است بسیار مقاوم به درمان باشند. بنابراین برای درمان اختلال بیزاری نیاز به بررسی دقیق داریم.
3. اختلال برانگیختگی جنسی
کاهش جزئی یا کامل نشانه های فیزیکی برانگیختگی جنسی در زنان، قبل از دوران یائسگی اختلالی نادر است. خشکی طولانی مدت واژن می تواند باعث درد و کاهش برانگیختگی شود و ممکن است توسط شریک به عنوان «عدم علاقه» تلقی شود، که این مسئله به مشکلات رابطه منجر می شود. می توان گفت کسانی که دچار اختلال برانگیختگی هستند، تحریک جسمی و تحریک ذهنی همزمانی ندارند.
درمان اختلال برانگیختگی در زنان:
ارزیابی اولیه باید بررسی کامل عوامل جسمی باشد. بهتر است استفاده از روان کننده های موضعی یا ترکیبات استروژنی باید براساس وضعیت جسمی، سن و عوامل خطر انجام شود.
4. اختلال ارگاسم
تاخیر یا عدم رسیدن به ارگاسم شکایتی شایع است. حدود 10 درصد زنان گزارش می کنند که هرگز ارگاسم را تجربه نکرده اند و حداقل 50 درصد زنان گاهی یا در برخی موقعیت ها مشکل در رسیدن به ارگاسم دارند.
علل جسمی می توانند شامل موارد زیر باشند:
- جراحی لگن
- آسیب های نخاعی
- مصرف برخی داروها (مثل ضدافسردگی ها و ضدروانپریشی ها)
اما در بسیاری از موارد، عوامل روانی یا بین فردی نیز مانند ارزش های خانوادگی درباره مسائل جنسی یا تجربه های ناخوشایند گذشته در اختلال ارگاسم نقش دارند. از طرفی شریک جنسی اغلب خود را مقصر به ارگاسم نرسیدن پارتنرش می داند که این مسئله می تواند فرد را تحت فشار قرار دهد.
درمان اختلال ارگاسم:
می توان گفت درمان اختلال ارگاسم برای هر فرد باید شخصی سازی شود. مشورت و گرفتن اطلاعات متناسب با شرایط شخص 90 درصد اوقات برای درمان اختلالات ارگاسم بسیار مفید است.
از طرفی درمان های موثر شامل موارد زیر نیز می شوند:
- تمرین خودارضایی هدایت شده
- استفاده از تکنیک های درمان جنسی سنتی
موفقیت درمان در رسیدن به ارگاسم هنگام خودارضایی حدود 90 درصد و با شریک حدود 75 درصد گزارش شده است. مشاوره جنسی می تواند در این زمینه به شما کمک کننده باشد.
5. دیس پارونیا
درد مکرر در ناحیه تناسلی قبل، هنگام یا پس از رابطه جنسی به دیس پارونیا گفته می شود. بررسی دقیق برای تعیین محل درد و علت آن ضروری است. از جملهعلائم دیس پارونیا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شدید در هنگام دخول
- خونریزی
- ترشحات غیر طبیعی
درمان دیس پارونیا:
عوامل جسمی مانند زخم بافت، بیماری التهابی لگن، تنگی واژن یا آندومتریوز اغلب با درمان پزشکی یا جراحی بهبود می یابند. در دردهای طولانی مدت و منتشر، روان درمانی می تواند برای بهبود دیس پارونیا مفید باشد.
6. واژینیسموس
انقباض غیرارادی و تکرار شونده عضلات یک سوم بیرونی واژن که مانع دخول می شود واژینیسموس نام دارد. واژینیسموس باعث درد و ناراحتی شدید هنگام رابطه جنسی، استفاده از تامپون یا حتی معاینه لگنی می شود و در برخی موارد، نفوذ هر چیزی به واژن را غیرممکن می سازد. عوامل شایعی که موجب اختلال واژینیسموس می شوند، شامل موارد زیر است:
- استرس رابطه
- ترس از بارداری
- بازداری های جنسی
- تروما
- چرخه درد-تنش
درمان واژینیسموس:
درمان اصلی استفاده تدریجی از دیلاتورها همراه با تکنیک های آرام سازی است. سپس شریک به صورت مرحله ای در روند درمان وارد می شود. در موارد شدید، درمان های حساسیت زدایی سیستماتیک مورد نیاز است. مشاوره تلفنی خانواده در این زمینه راهنمای شما عزیزان می باشد.
مشکلات جنسی مردان
- اختلال نعوظ در مردان
یکی از شایع ترین مشکلات جنسی مردان، اختلال نعوظ است که به ناتوانی در ایجاد یا حفظ نعوظ کافی برای رابطه جنسی رضایت بخش گفته می شود. از جمله علل شایع اختلال نعوظ می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- فیزیولوژیکی: بیماری قلبی-عروقی، دیابت، فشار خون بالا، آسیب نخاعی، داروها( (SSRI، بتابلوکر، کاهش تستوسترون
- روانشناختی: استرس، اضطراب عملکرد، افسردگی، مشکلات زناشویی
روش درمان اختلال نعوظ:
- دارویی: سیلدنافیل (ویاگرا)، تادالافیل (سیالیس) – ۳۰ دقیقه قبل از رابطه
- تزریقی یا موضعی: آلپروستادیل، کاورجکت یا MUSE
- هورمون درمانی: تستوسترون ژل
- ابزار کمکی: پمپ خلأ + حلقه انقباضی
- جراحی: پروتز آلت (در موارد مقاوم)
- روان درمانی CBT + زوج درمانی
۲ . کاهش میل جنسی در مردان
کاهش میل جنسی یعنی عدم علاقه مداوم به فعالیت جنسی که باعث ناراحتی می شود. از شایع ترین علل کاهش میل جنسی در مردان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هورمونی: کاهش تستوسترون (هیپوگنادیسم)
- روانشناختی: افسردگی، استرس مزمن، خستگی
- رابطه ای: مشکلات زناشویی، عدم جذابیت شریک
روش درمان کاهش میل جنسی:
- هورمون درمانی: تستوسترون
- دارویی: بوپروپیون (افزایش دوپامین) یا تغییر SSRI
- روان درمانی: درمان شناختی-رفتاری
- سبک زندگی: ورزش مقاومتی ۳ بار در هفته + خواب ۷-۸ ساعت
- زوج درمانی: تکنیک های افزایش صمیمیت غیرجنسی
3. انزال زودرس در مردان
انزال زودرس یعنی انزال در کمتر از ۱ دقیقه پس از دخول (یا حتی قبل از آن) که فرد کنترلی بر آن ندارد.
علل شایع انزال زودرس موراد زیر هستند:
- روانشناختی: اضطراب، استرس، شرطی سازی زودانزالی
- فیزیولوژیکی: التهاب پروستات، عفونت ادراری، حساسیت بیش از حد
روش درمان انزال زودرس:
- دارویی: داپوکستین ۳۰-۶۰ میلیگرم، ۱-۳ ساعت قبل
- موضعی: لیدوکائین، پریلوکائین اسپری (فورتاسین) – ۱۰ دقیقه قبل از شروع رابطه
- تمرینات رفتاری: تکنیک توقف، شروع و فشار
- فیزیوتراپی کف لگن: تقویت عضلات بولبواسفنجیوس
- روان درمانی و کاهش اضطراب عملکرد
۴. اختلال ارگاسم در مردان
اختلال در ارگاسم یعنی تأخیر شدید یا ناتوانی در انزال علی رغم تحریک کافی و تمایل. علل شایع:
- روانشناختی: استرس، اضطراب، افسردگی، تروما
- فیزیولوژیکی: آسیب عصبی (دیابت، ام اس)، داروهای ارام بخش
روش درمان اختلال ارگاسم:
- تغییر دارو: کاهش دوز داروهای آرامبخش یا تغییر آن ها
- روان درمانی: تکنیک های خودارضایی هدایت شده و کاهش فشار عملکرد
- تحریک مکانیکی: ویبراتور پروستات یا آلت (تنها یا با شریک)
- دارویی: سایپروهپتادین یا آمفتامین های کم دوز (در موارد شدید)
- زوج درمانی: آموزش تکنیک های انتقال از خودارضایی به رابطه
سخنی از مشاوران آویژه
در مجموع، مشکلات جنسی می توانند ریشه های گوناگونی از جمله عوامل جسمانی، روانشناختی، هورمونی و بین فردی داشته باشند و به همین دلیل تشخیص و درمان آن ها نیازمند بررسی دقیق و چند جانبه است. به همین دلیل، درمان این مشکلات می تواند شامل ترکیبی از موارد زیر باشد:
- مداخله های پزشکی
- روان درمانی فردی
- زوج درمانی
- آموزش جنسی
- تمرین های روانشناسی
- درمان دارویی یا هورمونی
همچنین همکاری و گفت وگو میان زوجین نقش کلیدی دارد، زیرا بسیاری از این اختلالات به طور مستقیم بر رابطه عاطفی و جنسی اثر می گذارند و یا تحت تأثیر آن قرار می گیرند.
شما در مرکز مشاوره روانشناسی آویژه با شناخت علائم و دریافت اطلاعات کاربردی از متخصصین، برخورد آگاهانه با اختلالات را می آموزید و بدون شرم از این موضوع، بهبود و بازگشت به یک زندگی جنسی سالم و رضایت بخش را تجربه خواهید کرد.
سوالات متداول
- چه عواملی می توانند باعث کاهش میل جنسی در زنان شوند؟
کاهش میل جنسی میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله وضعیت سلامت عمومی، افسردگی، تغییرات هورمونی، مصرف برخی داروها در کاهش میل جنسی دخیل اند. - درد هنگام رابطه (دیسپارونیا) چگونه درمان میشود؟
درمان بستگی به علت دارد. اگر علت جسمی باشد (مانند عفونت، خشکی واژن، آندومتریوز یا اسکار جراحی)، درمان پزشکی یا جراحی کمک کننده است. اما اگر درد مزمن و بدون علت مشخص باشد، روان درمانی، استفاده از تکنیک های آرام سازی، تغییر پوزیشن های رابطه، درمان درد با داروهای ضدافسردگی خاص، و آموزش رابطه بدون دخول می تواند مفید باشد.
3. همسرم دارو مصرف می کندو میل جنسی اش کم شده، چه کنیم؟
زوج درمانی، تکنیک های صمیمیت غیرجنسی، لمس، ماساژ، برنامه ریزی رابطه بدون فشار انزال میل را بازمی گرداند.
